Via intensieve aanpak (IA) wil het CVBB door het opvolgen van percelen en het formuleren van bemestingsadviezen de stikstofvracht vanuit de percelen naar het grond- en oppervlaktewater verminderen. De doelstelling van de IA is vooral de landbouwers op weg zetten naar een oordeelkundige bemesting en hen duidelijk maken dat dit leidt tot goede resultaten voor zowel de landbouw als voor het milieu. Ook de Vlaamse overheid, die de CVBB-subsidies voorziet, hecht veel belang aan de intense sensibilisering die CVBB voert op het terrein. Het ultieme doel is dat landbouwers de hen aangeleverde duurzame bemestingspraktijken effectief in de praktijk toepassen.

Toen Carl Vanhoutte in 1995 voedersilo’s wou bijbouwen op zijn melkveebedrijf in Zillebeke, kreeg hij een ‘njet’ bij de aanvraag van zijn vergunning. Tenzij hij een zuiveringssysteem voor erfsappen zou voorzien. De keuze viel op een rietveld, en dat beklaagt Carl zich twintig jaar later niet.

Communicatie rond duurzame bemesting en waterkwaliteit is een belangrijke taak van het CVBB. Ook de Vlaamse overheid, die de CVBB-subsidies voorziet, hecht veel belang aan de laagdrempelige communicatie die CVBB voert op het terrein. De communicatie is in de eerste plaats gericht naar de Vlaamse land- en tuinbouwers, maar ook naar voorlichters en teelt- en bedrijfsbegeleiders, werkzaam in de land- en tuinbouw, de toeleveringssector en de bevoegde overheden.

Sinds 2016 gaan de CVBB-medewerkers effectief het terrein op voor de WKG - bijeenkomsten met de zogenaamde ‘tententochten’ (figuur 1). Met een tent trekken ze te velde om de telers te informeren over het MAP-meetpunt in de buurt. Die ‘tententochten’ vinden plaats overdag in het afstroomgebied van een MAP-meetpunt. De telers kunnen met de fiets, te voet of zelfs met de tractor afzakken naar het terrein en brengen andere telers onderweg mee. Door letterlijk in het veld te staan kunnen er interessante bevindingen meteen getoond worden.

Dankzij de financiering van de Vlaamse overheid kan het CVBB vele metingen uitvoeren en een uitgebreide terreinkennis opdoen. Het CVBB deelt de rode MAP-meetpunten in volgens de vastgestelde of vermoedelijke oorzaken van de nitraatoverschrijdingen. Afhankelijk van die oorzaak wordt een werkwijze uitgerold die specifiek voor elk meetpunt tot een betere waterkwaliteit zou moeten leiden.

De Vlaamse milieumaatschappij (VMM) bemonstert maandelijks elk actief MAP-meetpunt. Op basis van die cijfers selecteert het CVBB meetpunten die prioritair moeten verbeteren om de MAP-doelstellingen te kunnen realiseren. Bij die meetpunten die rood zijn of die de nitraatnorm benaderen (regelmatig metingen > 45 mg nitraat/liter) voert het CVBB bijkomende metingen uit stroomopwaarts van het meetpunt bij iedere kruising van de waterloop met een weg, drainagebuizen, overstortbuizen, enzovoort.

Het CVBB is intussen al 7 jaar actief en nu het einde van de tweede werkperiode nadert (MAP 5) is het tijd voor een globaal rapport, een stand van zaken van de verwezenlijkingen van de voorbije jaren maar ook een overzicht van de resterende knelpunten en aandachtspunten die werden vastgesteld. Dankzij de intensieve opvolging van voornamelijk de rode MAP-meetpunten hebben de CVBB-medewerkers immers een unieke terreinkennis opgebouwd en werden de probleem- en pijnpunten duidelijk in kaart gebracht.

Aardbeientelers kunnen er niet meer omheen. Ze zullen opvangcapaciteit moeten voorzien om het drainwater van hun trayvelden op te vangen. En om het vervolgens zonder risico te kunnen hergebruiken, is ontsmetten de volgende stap. Een langzame zandfilter komt daarvoor zeker in aanmerking, maar daar is niet op ieder bedrijf plaats voor. De compacte ultrafiltratie-unit is dan een oplossing.

De opvolging van het rode MAP-meetpunt op de Logebeek in Zepperen (Sint-Truiden) bracht CVBB-medewerker Kris Dhaese, werkzaam bij PCFruit, in contact met Vic en Marleen Hannosset-Nicolaï. Dat leidde tot ingrijpende aanpassingen die niet alleen positieve gevolgen hadden voor de waterkwaliteit, maar ook de toekomstvisie van hun fruitbedrijf mee hebben bepaald.

We gingen op bezoek bij  het loonwerkbedrijf van Werner Van Laethem in Gooik. Werner combineert loonwerk met een receptie van granen en verkoop van meststoffen. Hij beschikt ook over een mestopslag en een opslag van digestaat-effluent, afkomstig van een bio-vergistingsbedrijf uit Halle. Dit product is een interessante potas-meststof voor aardappelen en suikerbieten. Maar het uitzonderlijke aan loonwerker Van Laethem is dat hij ook adviezen geeft voor bodem en bemesting.