Op één van onze percelen in Kruishoutem startten we een experiment met peilgestuurde drainage in combinatie met subirrigatie. Dit heeft als belangrijkste voordeel dat extra water gebufferd kan worden in landbouwbodems, voornamelijk op tijdstippen dat de bodem niet verzadigd is met water.

Vanwege de grote belangstelling die getoond wordt in de lokale gemberteelt, zet PCG dit jaar verder in op gember. Dit jaar onderzoeken we het potentieel van dit innovatieve gewas in korte keten. De proeven liggen daarom aan in een onverwarmde, biologische tunnelteelt.

Hoewel bataat vrij droogtetolerant is en goed kan recupereren na moeilijke omstandigheden, is de aanwezigheid van voldoende water cruciaal voor het eindresultaat. We bekeken in 2022 het effect van watergift op de uiteindelijke opbrengst.

In tijden van klimaatverandering is zuinig omspringen met water van groot belang voor de land- en tuinbouw om de strijd tegen waterschaarste en droogte aan te gaan. De MIRLET-tool (Model IRrigation in LETtuce) ondersteunt telers van bladgewassen in serregrond bij hun irrigatiemanagement. De tool combineert een datacaptatiesysteem in de serre, in de vorm van een pakket van sensoren, met een mechanistisch verdampingsmodel en geeft de telers zo adviezen over de optimale irrigatiestrategie. Om deze irrigatie-optimalisatie tool voor telers gemakkelijker toegankelijk te maken, ging op 10 oktober 2022 het samenwerkings- en digitaliseringsproject ´MIRLET.C4G´ van start. Daarbij werken wij samen met Inagro, het Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW) en LAVA. 

Dat succesvol bataat telen in België mogelijk is, zoveel is duidelijk. Toch zijn er nog heel wat vragen waarop we vandaag het antwoord niet kennen en vraagt de uitbreiding van deze teelt diepgaander onderzoek.

Op 24 januari 2023 organiseerde het Departement Landbouw en Visserij een studienamiddag met als thema ‘Uien telen in een veranderend klimaat’. Hiervoor werd samengewerkt met PCG, Inagro, Ingro, Vegras en Boerenbond. Dankzij het gevarieerde programma waarin diverse thema’s als bemesting, irrigatie, bewaring en afzetmarkt aan bod kwamen, konden we rekenen op meer dan 100 aanwezigen.

Op 24 januari 2023 organiseerde het Departement Landbouw en Visserij een studienamiddag met als thema ‘Uien telen in een veranderend klimaat’. Hiervoor werd samengewerkt met PCG, Inagro, Ingro, Vegras en Boerenbond. Dankzij het gevarieerde programma waarin diverse thema’s als bemesting, irrigatie, bewaring en afzetmarkt aan bod kwamen, konden we rekenen op meer dan 100 aanwezigen. 

Op donderdag 15 december vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer’ plaats. De studiedag werd georganiseerd door het Waterportaal, een Oost-Vlaams infoloket waar land- en tuinbouwers terecht kunnen met vragen en informatie over waterbeheer op het bedrijf. In de toekomst zullen we meer en meer geconfronteerd worden met lange periodes van droogte en toenemende kans op intense buien en eventueel overstromingen. Het is uitermate belangrijk om maatregelen te treffen om de land- en tuinbouw veerkrachtiger te maken tegen de klimaatsverandering.

We hebben vaker te maken met droge, hete periodes die worden afgewisseld met plaatselijk zeer zware buien. Je kan je gewassen hiertegen wapenen door in te zetten op goed bodembeheer in combinatie met efficiënt watergebruik. Op donderdag 15 december 2022 vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer' plaats op het PCG waarbij praktische tips en maatregelen voorgesteld werden.

Op 18 september 2022 verzamelde de preisector op het PCG voor een toelichting van de lopende proeven en projectwerking. Samen zochten we naar antwoorden voor de moeilijke groeiomstandigheden in prei dit seizoen. De prei is op de meeste percelen goed aan het groeien maar toch is er gemiddeld genomen minder productie aanwezig. De kwaliteit is er sterk op vooruit gegaan. Enkele weken geleden was, door de extreme weersomstandigheden, de houdbaarheid van de prei na oogst niet goed. Ook dat is nu beter. Trips is op de meeste percelen onder controle, enkel op de buitenste bladeren blijft regelmatig nog wat levende trips over. Voor de prei die pas gerooid wordt in april, kan het nog aangewezen zijn om in het voorjaar een extra tripsbestrijding uit te voeren. De afgelopen maanden werd op sommige velden, meestal beperkt tot enkele rassen, vastgesteld dat prei veel verkrampter groeide met samenklittende bladeren, een blekere bladkleur, puntige bladtoppen en een beperkte groeiachterstand. Op dit moment denken wij aan een gebrek aan een of ander sporenelement. De zoektocht naar de specifieke oorzaak van deze symptomen is gestart. 

Overzicht van innovatieve irrigatietechnieken met een beknopt overzicht van het gebruik/toepassing, kostprijs en voordelen van de diverse methoden.

Op 18 oktober organiseerde PCG een thematisch uitwisselingsmoment rond prei waar een teler zijn ervaring deelt met andere telers voorafgegaan door een rondleiding in de proefvelden. Met als thema's: Onkruidbestrijding zonder bromoxynil / Druppelirrigatiestrategie / Rassenproef vroege herfst / Tripsbestrijding / Waarnemingen en waarschuwingen / Bemesting.

Het laat geen twijfel dat afgelopen seizoen niet eenvoudig was om kwalitatieve prei te telen met een goede opbrengst. De aanhoudende droogte veroorzaakte veel stress met alle gevolgen van dien. Op het PCG werden in het kader van TETEG (Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele en klimaat robuuste landen tuinbouw), DRIP en IPMTrips proeven opgezet en beoordelingen gedaan om deze impact te monitoren.

De aanhoudende droogte veroorzaakte i n Vlaanderen heel wat schade in diverse teelten. We polsten bij het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) en Inagro in grote lijnen naar de actuele gewasschade. Kanttekening daarbij is dat er lokale en regionale verschillen zijn. Een overzicht van de gewasschade ...

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat belangrijke watervoerende lagen in Vlaanderen onderhevig zijn aan verdroging. Daarom gebruik je best zo veel mogelijk andere waterbronnen dan diep grondwater. Om welke bronnen gaat het, wie zijn de waterbeheerders en welke acties kan je ondernemen om deze waterbronnen te gebruiken? Door de klimaatverandering zullen periodes van waterschaarste in de toekomst frequenter voorkomen. Enkel met een robuust waterbeleid, gebaseerd op wateropslag, waterbuffering en een duurzaam watergebruik, kunnen we de schade zo veel mogelijk  beperken. Naast diep grondwater bestaan er diverse soorten alternatieve waterbronnen. We geven een kort overzicht.

Op vrijdag 2 september 2022 ging het demoplatform Uien door. De organiserende partners (Departement Landbouw en Visserij, PCG, Inagro, Boerenbond, Vegras en Ingro) hebben de krachten gebundeld om een interessant aanbod te kunnen geven van actuele thema’s in de uienteelt. Hierbij is er een sterke ondersteuning geweest vanuit verschillende firma’s die betrokken zijn in dit demoplatform. Naast deze demodag, voorzien we komende winter ook een studievergadering specifiek voor de uienteelt. Verdere info hierover volgt later.

Op dinsdag 6 september 2022 organiseerden we een proefveldbezoek en machinedemonstraties voor de teelt van bataat'. Het programma omvatte een rondgang waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2022, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod komen. Het nieuwe VLAIO LA-traject ‘Maxbat: Maximaliseren van de productuniformiteit en -kwaliteit in de teelt en bewaring van bataat' werd voorgesteld.

De weersomstandigheden van de afgelopen maanden hebben geleid tot een grote tripspopulatie in de meeste regio’s. Waar we in jaren met een occasionele regenbui nog enige controle  konden bieden, zien we dat meer en meer percelen schade oplopen. Er zijn echter wel regionale verschillen en ook de waterbeschikbaarheid heeft een duidelijke impact.

Onlangs werd de website van het Waterportaal aan een grondige update onderworpen. Zo vind je er nieuwe info over alternatieve bronnen, wateropslagmogelijkheden en waterkwaliteit, maar zijn er ook interessante artikels te vinden over irrigatie en behandeling van bedrijfsafvalwater. De klimaatverandering vraagt om extra aandacht voor waterbeschikbaarheid. Ook updates over droogtemaatregelen en eventuele oppompbeperkingen in Oost-Vlaanderen vind je hier terug.

Er werden verschillende veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, vernietigen van groenbedekkers, rassenonderzoek en irrigatie.

De gouverneur beslist om een algemeen onttrekkingsverbod in te voeren voor alle onbevaarbare waterlopen in onze provincie. Het algemeen onttrekkingsverbod zal ingaan vanaf zaterdag 16 juli en vervangt het tijdelijk onttrekkingsverbod van 7 juli 2022 en komt bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod in de ecologisch zeer kwetsbare waterlopen van Oost-Vlaanderen (dd. 17 december 2021)

Op maandag 13 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal bijkomende onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten van Oost-Vlaanderen.

Volgens recente metingen (1 mei 2022) vertoonde 67% van de meetplaatsen een lage (42%) tot zeer lage (25%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar. Dat percentage zal de komende dagen nog stijgen, want het heeft nauwelijks geregend en er wordt opnieuw weinig neerslag voorspeld. Vooral Oost- en West-Vlaanderen zijn droog tot zeer droog. ‘Uiterst droog’ is een situatie die normaal gezien maar één keer om de vijftig jaar voorkomt, maar nu al sinds 2018 elk jaar opnieuw opduikt. Iets wat heel uitzonderlijk was, wordt dat steeds minder.

Subirrigatie kan aangelegd worden in de nabijheid van grote dakoppervlaktes zoals industrieterreinen, bufferbekkens, plaatsen met continue bemaling onder infrastructuur zoals tunnels of plaatsen waar veel oppervlaktewater beschikbaar is. Maar er kan ook gewerkt worden met stuwen die het waterpeil in grachten verhogen.

Deze applicatie bevat ook infofiches over geavanceerde precisieberegeningstechnieken, zodat de teler een transparant beeld krijgt over de innovaties die zich afspelen in de sector en de inpasbaarheid op zijn bedrijf.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd vanaf 11 mei 2022 voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in een aantal onttrekkingszones.

Verschillende technieken van watergift werden met elkaar vergeleken in een teelt cherrytomaat. Irrigatie via druppeltape, druppeldarmen en strookberegening werd  met elkaar vergeleken.

In het voorjaar van 2021 zette het PCG een proef in uien op bij een teler om het  effect van verschillende irrigatiestrategieën op de opbrengst te evalueren. Irrigatie volgens het advies van de Bodemkundige Dienst van België (BDB) werd vergeleken met irrigatie volgens de teler. Ook het effect van fertigatie op de opbrengst werd onderzocht. Bij fertigatie wordt bemesting via de druppelslangen toegepast.

Te veel water kan leiden tot verhoogde infectiedruk van smetschimmels en tot uitspoeling van dure meststoffen. Een tekort aan water leidt tot suboptimale gewasontwikkeling en lagere opbrengsten. De MIRLET-app kan hiervoor een oplossing bieden. Een eenvoudig sensorpakket verzamelt alle nodige klimaatdata (luchttemperatuur, relatieve vochtigheid en stralingssom) en stuurt dit door naar een model, dat hieruit de dagelijks transpiratie (in l/m²) berekent.

Op het groenteplatform van de Werktuigendagen waren er thema’s uitgewerkt gericht op arbeidsefficiëntie, klimaat en duurzaamheid. Tijdens de geleide rondgang van de tuinhouwdemonstraties kwamen water, mechanische onkruidbestrijding, spuittechniek en automatisatie in planten aan hoc!

De afgelopen vier zomers (2017-2020) waren erg droog. Het totale neerslagtekort, dit is de neerslag verminderd met de gewasverdamping, bedroeg eind september 2018 in België 250 mm en in 2020 zelfs 300 mm. In een 'normaal' jaar bedraagt het neerslagtekort slechts 100 mm. Droogteperiodes zoals die van 2018 en 2020 zouden zich slechts in 1 op de 20 jaar voordoen, maar lijken de laatste jaren steeds frequenter voor te komen. Volgens klimaatanalyses zullen extreme droogtes zoals die van 2018 en 2020 tegen 2100 eens om de twee jaar voorkomen indien de klimaatopwarming zich doorzet volgens het meest extreme scenario.

De Werktuigendagen op 25 en 26 september in Oudenaarde waren een ideale gelegenheid om landbouwers hiermee kennis te laten maken. Een verkorte versie van deze technische fiches is te vinden in de bezoekersgids van het groenteplatform op de Werktuigendagen.

Het wordt steeds belangrijker om op een beredeneerde manier om te gaan met water. Dit kan door het weinige water op de efficiëntste manier en het beste tijdstip in te zetten voor irrigatie. Ook de kostprijs van de beregening kan je best op voorhand goed inschatten. Die kost kan je voor jouw bedrijf berekenen met een tool die beschikbaar is via de website van het PCG (Bepaal zelf de kostprijs van beregening op jouw bedrijf met dit rekenblad). Deze tool kan op dit moment enkel gebruikt worden voor haspelberegening en watertransport door loonwerker.

PCG bracht de voornaamste resultaten uit vier jaar onderzoek en ging in op de teelttechniek en rassenkeuze van bataat. De invloed van keuze plantmateriaal, bemesting, watergift en gebruik van folie werden toegelicht. Vijf oranje rassen (Orleans, Bellevue, Beauregard, Bayou Belle en Indosweet) presteerden jaar na jaar goed en haalden over de jaren heen de hoogste verkoopbare opbrengsten. Naast onderzoek rond de teelt van bataat deed PCG ook uitgebreid smaak- en consumentenonderzoek.

Het PCG te Kruishoutem verricht al jaren praktijkonderzoek waarin een antwoord wordt gezocht voor verschillende knelpunten waar de preiteler mee geconfronteerd wordt. Tijdens de PREIdag op 10 september werden de resultaten van dit onderzoek getoond, aangevuld met informatie van firma’s en enkele demo’s. De PREIdag bestond uit een rondgang doorheen diverse thema’s: gewasbescherming, bemesting, rassenondezoek& plantenkwekers, irrigatie & mechanisatie.

Op dinsdag 7 september 2021 organiseerden we een BATAAT dag. Het programma omvatte een seminarie met verschillende presentaties omtrent de productie, handel en consumptie van bataat in België en de wereld (VLAM), de teelt van bataat in Vlaanderen (PCG), gebruikswaarde en consumentenappreciatie van lokale bataat (PCG) en de verwerking van bataat tot vriesverse producten (Ardo). Na het seminarie werd een rondgang georganiseerd waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2021 ook bewaring, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod kwamen.

Zevenbladluis in wortelen / Alternatieve methode om koolvlieg te bestrijden in bloemkool / Onkruidproeven in onder andere basilicum, oregano, sla en ajuin / Ondergrondse druppelirrigatie wordt vergeleken met bovengrondse druppelirrigatie en bovenberegening / Stikstofbemesting in alternatieve sla en het stikstofeffect is in eerste vrucht bloemkool na de vernietiging van groenbedekkers op 2 verschillende tijdstippen.

Op dinsdag 29 juni 2021 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

Het demo-project MIRLET ging begin 2019 van start en had als hoofddoel de MIRLET-app dichter bij de eindgebruiker te brengen. Telers werden daarom actief benaderd en de mogelijkheid geboden om de sensoren en bijhorende webapplicatie volledig gratis uit te proberen gedurende één of meerdere teeltrondes. Dat resulteerde in 24 individuele begeleidingstrajecten waarbij de telers in kwestie konden ervaren hoe de app werkt en hoe het advies een meerwaarde kan betekenen voor hun irrigatiemanagement.

De MIRLET-tool is geschikt voor de teelt van Lollo Bionda, Lollo Rossa, groene en rode eikenbladsla, groene Salanova®-types, bleekselderij en groene selder. De tool komt voort  uit het REDUNG-project waar werd gefocust op het vermijden van nutriëntenuitspoeling. Bij overmatige irrigatie treedt er namelijk uitspoeling op naar diepere grondlagen. Om de MIRLET-tool praktisch bruikbaar te maken, werd ze getest in de proefcentra van Inagro, PSKW en PCG.

Naast algemene vragen over irrigatieschema en starttijdstip per teelt zijn telers ook op zoek naar zuinigere irrigatiemethoden. Daarbij wordt gekeken in de richting van druppelirrigatie met behulp van een druppelirrigatieslang. Verder biedt mulch tussen de planten ook mogelijkheden om het vochtgehalte in de bodem beter te bewaren, doordat het de verdamping van bodemvocht vermindert. Over de invloed van mulch op bodemvocht en over geschikte toedieningstechnieken van deze mulch in verschillende teeltsystemen ontbreekt momenteel nog kennis.

Voldoende water ter beschikking hebben is veelal het knelpunt. Daarom wordt er gezocht naar methoden waarbij irrigeren zo efficiënt mogelijk kan gebeuren. Druppelirrigatie is één van de mogelijkheden. Het LA-traject ‘Datagedreven Regeling van druppelirrigatie voor een duurzame Productie in de tuinbouw’ focust op vollegrondsgroenten die gevoelig zijn aan waterstress. Door een efficiënte irrigatie vermijdt men significante productieverliezen, zoals gewichtsverlies in prei.

De uienteelt is in ons land aan een sterke opmars bezig. De teelt is zelfs de sterkst groeiende groenteteelt in België. Het is niet de makkelijkste teelt, maar biedt wel waardevolle kansen voor de Vlaamse akkerbouwers. Nederland is het mekka van de uienteelt, vooral in de streken rond Friesland, Noord-Holland en Zeeland, en is het telen van ajuinen daar erg populair. Hoewel onze noorderburen de echte marktleiders zijn in de ajuinenteelt. Lijkt de Belgische landbouwers steeds meer interesse te tonen in de teelt van dit bolgewas.

Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 24 september heeft gouverneur Carina Van Cauter beslist om het captatieverbod te behouden en uit te breiden met vier stroomgebieden.

Bij de opstart van de teelt plaatsen we een sensormodule in je serre die de essentiële klimaatdata zal gaan opmeten waarmee het model wordt gevoed. Als teler log je vervolgens in op de MIRLET-app en krijg je onmiddellijk te zien hoeveel water de afgelopen dagen werd verdampt. De app berekent vervolgens hoeveel water je moet bijgeven en zo geef je het gewas exact wat het nodig heeft. De irrigatie aansturen doe je nog steeds zoals vroeger, alleen heb je nu meer zekerheid dat je effectief geeft wat de plant nodig heeft.

Het demoplatform omvatte diverse demoproeven aangelegd en uitgevoerd door PCG en Inagro. Daarnaast kwamen ook thema’s als zaai- en planttechniek, irrigatie en spuittechnieken aan bod.

Op 18 augustus 2020 ging het proefveldbezoek rond de bio beschutte teelten in tomaat, paprika en GreenResilient/Irrigatie in bio door op het PCG.

De huidige droogtesituatie vormt nog steeds een bedreiging voor de meeste onbevaarbare waterlopen in onze provincie. De hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van deze situatie. Uit de metingen van de Provinciale Dienst Integraal Waterbeleid en de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het waterpeil onder de drempelwaarden zit. Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 13 augustus, breidt wnd. gouverneur Didier Detollenaere daarom het captatieverbod uit.

Door bodemvochtsensoren te koppelen aan een bodemwaterbalansmodel en weersvoorspellingen, waarbij gebruik gemaakt wordt van data-assimilatie, ontstaat een krachtig hulpmiddel voor irrigatiebegeleiding. 

Hemelwater is uiteraard het beste uitgangswater om te irrigeren of voedingsoplossing mee aan te maken. Maar een plotse overgang naar minder geschikt water zoals bijvoorbeeld boorputwater kan de planten een plotse groeivertraging geven en het gewas dof zetten. Start daarom tijdig met het mengen van regenwater met dit water van tweede keuze, bijvoorbeeld in een verhouding 50/50 of 60/40 van tweede keuze/regenwater, ook al is er nu nog genoeg voorraad. 

Gezien de licht verbeterde meteorologische omstandigheden zijn de peilen op een aantal waterlopen in Oost-Vlaanderen voldoende gestegen. Het captatieverbod kan hierdoor vanaf vrijdag 3 juli 2020 worden opgeheven op een aantal waterlopen.

De droge periodes van de afgelopen jaren hebben kwetsbaarheden blootgelegd in het biologisch teeltsysteem van groenten in zowel de korte als de lange keten. Om deze droge periodes op te vangen, maken veel telers gebruik van verschillende irrigatiesystemen. Om een passend antwoord te kunnen bieden op de vele vragen die telers bij de verscheidene irrigatietechnieken hebben, werken drie CCBT partners Inagro, PCG en PSKW samen in een nieuw tweejarig project.

Bij bladgewassen is de uniformiteit van de beregening des te belangrijker. Een klein vuiltje in de beregeningsdoppen kan al een grote invloed hebben op de afgifte van deze doppen. Controleer de doppen regelmatig en probeer ze zeker één keer per jaar allemaal te reinigen. Een niet uniforme beregening kan in de komende maanden al snel voor droge plekken in de serre zorgen. De zoutconcentratie zal plaatselijk oplopen en de planten krijgen het moeilijker om water op te nemen.

Op dinsdag 22 oktober 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in prei. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG en het bespreken van de reeds verworven resultaten. Teelttechniek, druppelirrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

De resultaten met druppelirrigatie en fertigatie zijn hoopgevend. Zeker in droge jaren zoals 2019 kan deze irrigatietechniek een meerwaarde bieden. Landbouwers werken aan lagere druk waardoor de energiekosten minder hoog oplopen, gebruiken minder water, meststoffen zijn beter beschikbaar voor de planten en worden effectief opgenomen. Het blijft natuurlijk een investering die je al in het begin van het seizoen moet doen terwijl je nog niet kan inschatten wat het nieuwe teeltseizoen zal brengen.

De Werktuigendagen in Oudenaarde (21 en 22 september 2019) zijn een ideale gelegenheid om landbouwers kennis te laten maken met nieuwe irrigatietechnieken. Druppelirrigatie, fertigatie en klassieke bovenberegening werden toegepast op de demonstratievelden met aardappelen, prei en uien. Het is duidelijk dat fertigatie een meerwaarde biedt in de preiteelt ten opzichte van andere irrigatietechnieken, voor uien zijn de verschillen kleiner. Zowel de sortering als de opbrengst verbeterden in beide teelten spectaculair in alle objecten waar water werd gegeven.

Tijdens deze editie was er veel aandacht naar irrigatie. Er zijn demovelden met beregening, druppelbevloeiing en fertigatie aangelegd in prei, uien en aardappelen. De verschillen in opbrengst en kwaliteit waren zeer duidelijk zichtbaar. De proeven werden besproken en er waren demonstraties van het leggen en het verwijderen van druppelslangen. Ook werden er profielputten gegraven om te tonen hoe de beworteling en het vochtgehalte in de bodem is in de verschillende objecten. Verder waren er ook demonstraties voorzien met beregeningsboom, gun corner, aansturing van irrigatie, sensoren, opvolging en beveiliging tijdens het beregenen, diverse haspels met kanon, ... 

Op het demoplatform Wortelen hebben de organiserende partners (Departement Landbouw en Visserij, Inagro, PCG, Boerenbond, Taco, Greenfarm en Ingro) de krachten gebundeld om een interessant aanbod te kunnen doen van actuele thema’s in de wortelteelt. Hierbij is er een sterke ondersteuning geweest vanuit de zaadhuizen die betrokken zijn in dit demoplatform. Het demoplatform omvatte diverse demoproeven aangelegd en uitgevoerd door Inagro en PCG. Daarnaast kwamen ook thema’s als mechanische onkruidbestrijding, beregenen en bodemkwaliteit aan bod. Hartelijk dank voor de enthousiaste medewerking: het gastbedrijf van Johan en Christel Lavens-Baert en kinderen, de LG Westrozebeke voor de praktische ondersteuning, de deelnemende bedrijven en alle partners betrokken bij de organisatie.

Op 23 augustus 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in uien en aardaappelen op de terreinen van de Werktuigendagen. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in uien.

In Oost-Vlaanderen is er door de jaren heen heel wat praktijkervaring opgebouwd rond water op land- en tuinbouwbedrijven. Al deze waterinformatie staat verzameld op het Waterportaal, een samenwerking tussen de dienst Landbouw en Platteland van de provincie Oost-Vlaanderen en de praktijkcentra PCG, PCA en PCS.

Het bedrijf is gelegen in ingepolderd land met een grote variatie in grondsoorten, nl. van grof zand tot kleigrond. Dit vormt in hoofdzaak de drijfveer voor Martin om aan precisielandbouw te doen. Op de lichte (zand)gronden komen de vroege teelten en op de zware (klei)gronden de late teelten. Voor het opmaken van taakkaarten maakt Martin niet alleen gebruik van dronebeelden en bodemscans maar ook van historische kaarten en gegevens uit de trekker (met RTK-gps) zoals brandstofverbruik, wielslip en opbrengstmetingen. Het akkerbouwbedrijf telt ongeveer 225 ha met als belangrijkste teelten aardappelen, uien (zaai en plant), wortelen, suikerbieten, wintertarwe en bruine bonen. 

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen'.

Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. 

Voor veel telers is beregenen echter niet mogelijk omwille van geen uitrusting, onvoldoende water en/of beperkingen door de overheid opgelegd. Op basis van dit advies en op basis van recente metingen en waarnemingen heeft de waarnemend gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen besloten om via een nieuw politiebesluit een captatieverbod vanaf 24/07/2019 in te stellen op onderstaande ecologisch kwetsbare waterlopen en meanders. 

Bij een waterscan komen we langs om samen na te gaan welke waterstromen op je bedrijf aanwezig zijn, hoeveel water je jaarlijks verbruikt, welke water geschikt is voor welke toepassing (reinigen, drinkwater, beregenen…), hoeveel regenwater opgevangen kan worden, hoe groot de opslagcapaciteit moet zijn, wat de financiële haalbaarheid is, … 

Op vrijdag 22 maart organiseert de Bodemkundige Dienst een interessante studienamiddag "Hoe zal innovatie de watervoetafdruk van gewasproductie verkleinen?". De klimaatsverandering dwingt de landbouw tot een efficiënter watergebruik, wat ook mogelijk is dankzij innovatie. Experten van binnen en buiten de Bodemkundige Dienst geven een overzicht van de huidige irrigatietechnieken met hun voor- en nadelen. Daarnaast evalueren ze welke innovaties het potentieel hebben om Vlaanderen in de toekomst klimaatbestendig en water-robuust te maken. Tijdens deze studiedag stellen de onderzoekers ook het boek 30 jaar irrigatieproeven op de Bodemkundige Dienst van België voor. 

In dit artikel vind je de presentaties van de studieavond industriebloemkool van dinsdag 19 februari 2019 in Staden. Deze studienamiddag werd georganiseerd door Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met Taco, Inagro, PCG en Ingro.

De klimaatverandering vraagt om een integraal waterbeheer. Een belangrijk onderdeel daarvan is het in kaart brengen van de beschikbaarheid van alternatieve waterbronnen. En dat gaan ze in Oost-Vlaanderen doen voor hun land- en tuinbouwers. De alternatieve waterbronnen zullen overzichtelijk worden gebundeld op de website van het Waterportaal. Zo kunnen de land- en tuinbouwers duurzamer omspringen met het kostbare water en kan het beleid hen daaromtrent beter bereiken.
Wereldwijd wordt water een schaars product. Vlaanderen is een gebied waar de waterbeschikbaarheid per inwoner heel laag is. We staan zelfs op de vierde plaats van landen die weinig water ter beschikking hebben. Alleen Korea, Tsjechië en Italië doen het nog slechter. Landen als Spanje en Portugal scoren een stuk beter. Daarenboven zal Vlaanderen door de klimaatverandering meer en meer worden geconfronteerd met periodes van intensere piekregens en toenemende droogte.

Met de introductie van fertigatie binnen de tuinbouwsector werd reeds een belangrijke stap in de richting van duurzaam watergebruik gezet. De toediening van voedingsstoffen via irrigatiewater, want daar duidt de term fertigatie op, biedt dan ook de mogelijkheid om efficiënter met water om te springen én de impact op het milieu te reduceren. Hoewel het Europese areaal gefertigeerde teelten sterk toeneemt, vertaalt dit zich nog onvoldoende in een afname van de milieu impact.

Op donderdag 15 november 2018 organiseerden we een proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, kolen, bataat en de demoproef groenbedekkers.

Vanaf eind september werd gestart met het rooien van de verschillende proeven. In het veld konden we het effect van de koude nachten zien op het loof. De bovenste bladeren verkleurden zwart en krulden op. In de grond bleef de temperatuur, zelfs bij een gemeten temperatuur aan de grondoppervlake van net onder het vriespunt, boven de 10 °C. Dit is wenselijk voor behoud van kwaliteit van de knollen.

Eind augustus werden op het PCG en de Bodemkundige Dienst van België studieavonden georganiseerd binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd Beregenen van Openluchtgroenten en Aardappelen’. De uitzonderlijke voorjaarsdroogte van 2017 en de droogte van dit jaar duiden op het feit dat beregenen lang geen luxe meer is maar een pure noodzaak. Tijdens deze avond kwamen een aantal aspecten aan bod uit het demonstratieproject.

Op 14 september 2018 heeft de gouverneur Jan Briers beslist om het captatieverbod in Oost-Vlaanderen op te heffen mits twee uitzonderingen.

In dit artikel kan je de presentaties terugvinden die aan bod gekomen zijn op de studieavond ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ op dinsdag 21 augustus 2018 op het PCG en op woensdag 22 augustus 2018 op het BDB. Deze studieavond is georganiseerd door het PCG in samenwerking met de Bodemkundige Dienst van België, PCA en Inagro binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’en het H2020-project 'FERTINNOWA - Transfer of INNOvative techniques for sustainable WAter use in FERtigated crops'

Op 02.08.2018 was er overleg rond de droogte in Oost-Vlaanderen en daar is beslist om, in analogie met West-Vlaanderen, de uren aan te passen waartussen er mag beregend worden. Dit was nu toegestaan tussen 20u en 8u maar zal aangepast worden naar 18u en 10u. Met leidingwater zal het onmogelijk blijven om te beregenen. Deze aanpassing van de uren zal ook gelden voor sportterreinen en moestuinen.

Om de schade te beperken is het belangrijk dat gewassen worden beregend maar alles beregenen is een onmogelijke opdracht. Iedere teler moet prioriteiten stellen en de teelten waar door beregenen de meeste winst kan gehaald worden, eerst beregenen. 

Watervoorraden op de bedrijven geraken op alhoewel de groentesector goed voorbereid is op beregenen. Water laten aanvoeren is een dure optie maar lijkt op dit moment noodzakelijk voor heel wat teelten. Nu de bloemkooloogst voor het grootste gedeelte achter de rug is, zullen op veel bedrijven andere keuzes gemaakt worden indien er nog water is. Nogal wat gewassen met een grote hoeveelheid blad vallen slap in de namiddag en hebben nood aan water. Een kort overzicht ...

Het proefveldbezoek openlucht groenten met als thema gewasbescherming ging door op donderdag 21 juni 2018.

In het kader van het Europees Horizon 2020 project Fertinnowa werd op 9 april 2018 een studiemoment ‘Fertigatie in courgette’ georganiseerd door het PCG. Voor- en nadelen van verschillende irrigatietechnieken werden onder de loep genomen.  Er was ook aandacht voor kostprijs en benodigde arbeid voor de verschillende systemen.  Ervaringen van telers werden uitgewisseld en ook toeleverancier Saelens lichtte een aantal technische aspecten toe.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron van praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector. Beschrijvingen van meer dan 125 technologieën werden in dit praktisch boek opgenomen.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron met praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector.

Momenteel is het wachten tot het droog genoeg is om plastiek te trekken voor de zomerteelt van courgettes.  Bij het trekken van de plastiek wordt vaak de vraag gesteld of het leggen van een T tape of andere soort druppeldarm interessant kan zijn. 

In november 2017 is er een nieuwe serie van technologieën gerelateerd aan irrigatie- en bemestingsmanagement toegevoegd aan de FERTINNOWA technologie database. Op dit moment bestaat deze database uit meer dan 80 technologieën en de komende weken zal dit aantal aanzienlijk worden uitgebreid.

Landbouwers hebben daar nog onvoldoende zicht op en dit willen we uitklaren. Ben je geïnteresseerd om meer inzicht te verwerven in het watergeven op je bedrijf, dan is deelname aan dit project zeker interessant. Daarenboven krijg je gratis beregeningsadvies op maat van je gewas en je perceel.

Het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ gaat van start op 1 februari 2018. Binnen dit project werkt coördinator PCG samen met PCA, Inagro en de Bodemkundige Dienst (BDB). Het project wordt gefinancierd door het Departement Landbouw en Visserij.

Elke teler streeft naar een optimale beregeningsinstallatie die zo goed mogelijk afgestemd is op de behoeften van zijn teelten. Wanneer er een breed pallet aan teelten te vinden is op een kleinere oppervlakte, is de uitdaging des te groter. Tijdens een workshop bracht Roland Saelens van het gelijknamige bedrijf een praktisch overzicht van het assortiment dat geschikt is voor kleinschalige bedrijven.

In de voorbije editie van de Werktuigendagen werden drie thema’s door het PCG meer onder de aandacht gebracht. Het droge voorjaar van 2017 zal voor vele landbouwers nog een tijdje in hun geheugen gegrift staan, daarom mocht het thema irrigatie/fertigatie zeker niet ontbreken. Een volgende thema kaderde binnen de innovatieve teelten waarbij bataat de hoofdrol speelde. Een laatste thema waren de uien.

Via dit project wordt een strategie voor irrigatie en bemesting in grondteelt onder glas aangeboden. Deze methode zal onder de vorm van een computertoepassing ter beschikking gesteld worden van de telers.

Lager energieverbruik, efficiënt watergebruik en kostprijs van beregening zijn pertinente vragen van telers, zeker in jaren zoals 2017. Vanuit het Departement Landbouw en Visserij, Boerenbond en het PCG spelen we hier samen op in. Dit demomoment toont diverse systemen van irrigatie of fertigatie. Dit laatste verdient ook aandacht, efficiënte bemesting gekoppeld aan watergift. Evoluties en nieuwigheden van irrigatietechnieken komen aanbod om zo met minder water een beter resultaat te behalen.

Indien u schade ondervindt door de extreme droogte, is het belangrijk zo snel mogelijk de gemeentelijke schadecommissie aan te spreken. De uiterste datum voor de gemeenten om de ontvangen dossiers in te dienen met de voorlopige vaststellingen van het aantal schadegevallen uit hun gemeente is 8 september.

Door de droogte dit voorjaar, is het thema water actueler dan ooit. Land- en tuinbouwers hebben nood aan water om teelten te beregenen. Op woensdag 21 juni 2017 vond een studieavond rond beregenen van openluchtgroenten plaats, georganiseerd door Bart Debussche (Departement Landbouw en Visserij). Hier volgen de belangrijkste conclusies van de avond.

Op 12 oktober vond de workshop 'Meeting grower needs: een optimaal beheer van irrigatie en fertigatie'plaats in Saint-Pol-de-Léon, Frankrijk. Hoogtepunten van de 1e internationale workshop, bezocht door 140 stakeholders uit 13 landen, kan je bekijken in volgend fragment:

Wanneer we het hebben over de Bretoense tuinbouwsector, verschijnt bij velen het beeld van de regio met de uitgestrekte kustlijn en de opmerkelijke groene algengroei. Maar niet lang meer, als we Esther Lechevallier, onderzoekster aan het proefstation CATE, mogen geloven. Uit een bezoek aan enkele Bretoense tuinbouwbedrijven en het proefstation CATE blijkt dat er binnen de sector heel wat veranderingen aan de gang zijn. Er is veel aandacht voor duurzaam watergebruik, uitspoeling van nutriënten, gekke wortels en waterontsmetting.

Binnen het REDUNG project werd een verdampingsmodel ontwikkeld voor sla. Het model voorspelt de verdamping van bodem en gewas en vormt zo een beslissingsondersteunende applicatie bij de irrigatie. De bedoeling is dat je als teler zelf het moment van irrigeren beslist  en dat je de applicatie kan raadplegen om te weten hoeveel water er moet gegeven worden.

Op vrijdag 13 januari organiseerden PCG en PCA, in samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen, een studievoormiddag 'IPM: eerst info, dan fyto' waarin alle aspecten van een duurzame, verantwoorde en beredeneerde gewasbescherming aan bod kwamen.

Het doel van dit project is een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en anti-wortel eigenschappen te ontwikkelen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Vandaag worden heel wat Europese tuinbouwregio's meer dan ooit geconfronteerd met tekorten aan kwalitatief water. Bovendien slaagt men er in regio's met intensieve tuinbouwactiviteiten vaak niet in om aan de Europese waterwetgeving te voldoen. Het thematische netwerk FERTINNOWA beoogt beschikbare innovatieve technologieën en ervaringen samen te brengen, uit te wisselen én te implementeren op bedrijfsniveau, om zo belangrijke stappen voorwaarts te zetten wat betreft duurzaam watergebruik in de gefertigeerde groente-, fruit- en sierteelt.

In de huidige tijden waarin het klimaat minder voorspelbaar is en het hergebruik van grondstoffen steeds belangrijker wordt, zijn een efficiënt en duurzaam watergebruik, alsook het beperken van plastiekafval, absolute prioriteiten. In Mediterrane regio’s is het waterprobleem zelfs nog een stuk kritischer dan bij ons. Daarom is het gebruik van micro-irrigatiesystemen zeer voordelig, omdat op deze manier het water optimaal benut wordt, in vergelijking met de traditionele irrigatiesystemen. Deze systemen zorgen namelijk voor een water afgifte enkel daar waar de plant het nodig heeft.

Het doel van het RIGA-project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en antiworteleigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Deze COST-actie staat in voor samenwerking in verband met duurzaamheid binnen de context biologische beschutte teelten. Hierin participeren 26 landen en er wordt gewerkt rondom de thema’s uitgangsmateriaal, bodemvruchtbaarheid, bodemweerbaarheid, watermanagement, plantengezondheid, energie, duurzaamheid en standaarden, wetgeving. Het PCG is werkgroepleider voor de werkgroep energie.

Het donkere weer van de voorbije weken zorgt ervoor dat de planten trager groeien en verzwakken. In deze omstandigheden moet altijd extra aandacht besteed worden aan het beschermen van de plant tegen bodemziektes.

Om een goede opkomst van veldsla na zaai te garanderen moet extra aandacht besteed worden aan de beregening.

Een uniforme beregening is vanzelfsprekend van groot belang voor een goede teelt en opbrengst. De uniformiteit van de beregening kan door verschillende factoren beïnvloed worden: druk in de leidingen, ouderdom van de doppen, onderhoud van het watersysteem, … Een niet uniforme beregening heeft natuurlijk een nadelig effect op productie en kwaliteit van de teelt. Hieronder enkele tips om problemen zoveel mogelijk te vermijden.

Landbouwers schatten het vochtgehalte van de bodem meestal in op basis van het gevoel. De belangrijkste parameters om te starten met irrigatie zijn de stand van het gewas en de bladkleur. Laat je niet enkel inspireren om te beregenen omdat de buren ermee gestart zijn maar kijk zelf naar je gewas en je grond. Neem een spade en graaf tot onder de bouwvoor.

Het handboek 'Onderzoeksrichtlijnen voor de biologische kasteelt' is door 21 experts van diverse Europese landen samengesteld. Deze richtlijnen voor diverse gestandaardiseerde onderzoeksprocedures kunnen onderzoekers helpen bij het opzetten van hun onderzoek in de biologische glasteelt.

Het handboek 'Impact van waterkwaliteit en irrigatiebeheer in de biologische glastuinbouw' is een unieke bron van informatie voor kwekers, onderzoekers, studenten, docenten, consultants en leveranciers die betrokken zijn bij de biologische beschutte teelt. Deze publicatie kan helpen bij het ontwikkelen en implementeren van meer duurzame strategieën in verband met irrigatie in de biologische glastuinbouw.

Bezoekersgids van het proefveldbezoek in de koolgewassen, prei, basilicum, wortelen, bioremediatie & irrigatie op donderdag 29 oktober 2015. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen-, gewasbeschermingsproeven en bemesting in deze teelten. De proeven liggen o.a. aan in het kader van het ADLO project IPM en IWT.

PCS en PCG werken samen mee aan het RIGA-project. Dit is een Europese samenwerking met partners uit Spanje (Aimplas en Galloplast) en Italië (Cersaa en Irritec), waarin een meer duurzaam druppel irrigatiesysteem ontwikkeld wordt.

Het project TIPRELET - TIPburn PREvention of LEttuce Types - probeert de wetenschappelijke hiaten in te vullen door een innovatieve benadering van de randproblematiek, waarbij het dynamisch gedrag van slaplanten als respons op hun omgeving centraal staat.

Er is de voorbije periode in de meeste regio’s heel weinig neerslag gevallen. Beregenen is dan ook meer dan ooit nodig. Aangezien het voor de meeste bedrijven moeilijk is om alles te beregenen, worden enkele prioriteiten besproken.

Voor het IWT-project REDUNG, dat als volledige titel 'Reductie van de nitraatuitspoeling in de grondgebonden groenteteelt onder beschutting door beredeneerde watergift en bemesting' heeft, werd een inventarisatie van de sector uitgevoerd. Hiervoor werden 29 slabedrijven (serresla, grondteelt) verspreid over de provincies West- Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Antwerpen geënquêteerd. De enquête bevatte vragen rond bemesting en irrigatie. Enkele interessante resultaten worden hieronder weergegeven.

Het doel van dit project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-algen en anti-wortel eigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Tijdens de beurs en netwerkdag “Techniek in de Biotuinbouw: Klein én professioneel” werd een oproep gedaan naar telers om hun eigen innovatief en technisch ontwerp te komen voorstellen. Elke bezoeker kon stemmen op één van de zes ingezonden concepten. Allen konden ze op veel appreciatie rekenen, maar de wiedfiets spande uiteindelijk de kroon.

In het kader van het ADLO-project 'Telen zonder spui' hebben de proefcentra PCS, PCH, PCG, PSKW en Inagro een rekenprogramma of rekentool uitgewerkt waarmee je zelf eenvoudig aan de slag kan om hierop een antwoord te bieden. Wil je berekenen hoe groot jouw waterbassin moet zijn voor een nieuwe serre of geplande uitbreiding? Of wens je na te gaan hoe jouw bedrijf scoort qua hemelwaterbenutting?

Deze brochure overloopt een voor een de verschillende bronnen van spuistroom en ander nutriëntrijk restwater, kijkt naar de achterliggende oorzaken en stelt mogelijke oplossingen voor. Daarna volgt een uitgebreide uiteenzetting van het uitrijden van spuistroom en van het verwerken ervan met een denitrificatie- en fosfaatfilter. De principes van deze methoden worden omschreven en er wordt de nodige aandacht besteed aan de economische afwegingen. Een laatste gedeelte is integraal gewijd aan de correcte dimensionering van een hemelwaterbassin. Wil men spuistroom vermijden, dan is voldoende kwalitatief uitgangswater immers een absolute must.

Presentaties met als onderwerp: Obstakels voor spuivrij telen oplossen in de praktijk?! / Zuiveren van spuistroom met een denitrificatie- en fosfaatfilter / Hemelwateropvang: van dimensionering tot praktische aanleg.

Integraal waterbeleid is het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De Europese Kaderrichtlijn Water schept een kader waarmee iedere lidstaat aan de slag is om tegen eind 2015 te komen tot een goede oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit. Iedere lidstaat / regio vult dit momenteel op zijn manier in.

Praktische informatie ivm wateropvang en diverse mogelijkheden van wateropslag met vermelding van de kostprijs.

Brochures over de reglementeringen ivm water: deel 1 waterlopen en waterbeleid - deel 2 knelpunten - deel 3 waterzuivering, waterhergebruik, waterzuivering, voorkomen van vervuilende emissies naar water

Deze brochure is een leidraad bij technische vragen met betrekking tot het installeren van een recirculatiesysteem met hergebruik van drainwater. Door efficiënter gebruik van water en meststoffen verlagen de kosten van de teelt.