Op maandag 13 februari 2023 ging de studieavond industriebloemkool door, georganiseerd door het Departement Landbouw en Visserij, in samenwerking met PCG, Inagro, TACO, Ingro en Boerenbond.

In de nieuwe EU bio-verordening wordt de nadruk gelegd op het handhaven en vergroten van de biologische activiteit in de bodem. Specifiek voor serres wordt het gebruik van groenbemesters en een hogere plantendiversiteit opgelegd. Momenteel is over het gebruik van groenbemesters in biologische verwarmde serres echter nog heel weinig geweten. In dat kader liggen er op het PCG dit jaar twee proeven aan binnen een CCBT-project. Deze proeven nemen de praktische haalbaarheid voor het opnemen van groenbemesters in een rotatie met vruchtgroenten onder de loep.

Er werden verschillende veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, vernietigen van groenbedekkers, rassenonderzoek en irrigatie.

Op maandag 13 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

De bevindingen uit het project werden gebundeld in enkele infoposters over de wortelknobbelnematode Meloidogyne chitwoodi, de wortellesienematode Pratylenchus penetrans en een eerste overzicht over de waardplantstatus van een aantal courant gebruikte groenbedekkers voor deze twee nematodensoorten.

Streven naar een klimaatrobuuste bodem. Wat levert een gezonde bodem op? Welke groenbedekker kiezen? Welke machines kan je hiervoor inzetten?  Wat is organische koolstof? Hoe kan je het koolstofgehalte (humusgehalte) in de bodem verhogen? Hoe werkt de koolstofsimulator? Wat is het belang van bodemanalyse? Welke analyses bestaan er?

Op donderdag 4 november organiseerden het Departement Landbouw en Visserij, Inagro, PCG en PSKW deel 1 van het Groenbemestersevent op het Hof Ter Weeden in Kruisem. Op het demoveld werden een 20-tal mengsels uitgezaaid die telkens een andere toepassing beogen. De zes aanwezige zaadbedrijven gaven een korte toelichting bij het hoe en het waarom van hun mengsel. In een drietal profielputten toonden we wat groenbemesters vertellen over de toestand van je bodem en hoe je dit als boer zelf kunt waarnemen. Na de koffie in de schuur van het Hof ter Weeden gingen vier sprekers in op de keuze van de groenbemesters, de interactie tussen groenbemesters en aaltjes, de meerwaarde van mengsels en de stikstoflevering voor de volgteelt.

Op 4 november organiseerden het Departement Landbouw en Visserij, Inagro, PCG en PSKW een groenbedekkersevent waar alle aspecten die de keuze en het beheer van groenbemesters beïnvloeden werden toegelicht. We brachten een bezoek aan het veld waar een hele reeks groenbedekkermengsels zijn ingezaaid en stelden deze voor. Nadien behandelden verschillende sprekers allerlei thema’s zoals de invloedsfactoren voor een goede keuze van een groenbedekker, de relatie tussen groenbedekkers en nematoden, de voor- en nadelen van complexe mengsels, het inwerkingstijdstip van groenbedekkers en de mineralisatie nadien,… We hielden de thema’s breed zodat de informatie relevant was voor alle types landbouwers die met dit onderwerp te maken hebben.

Op 4 november organiseerden het Departement Landbouw en Visserij, Inagro, PCG en PSKW een groenbedekkersevent waar alle aspecten die de keuze en het beheer van groenbemesters beïnvloeden werden toegelicht. We brachten een bezoek aan het veld waar een hele reeks groenbedekkermengsels zijn ingezaaid en stelden deze voor. Nadien behandelden verschillende sprekers allerlei thema’s zoals de invloedsfactoren voor een goede keuze van een groenbedekker, de relatie tussen groenbedekkers en nematoden, de voor- en nadelen van complexe mengsels, het inwerkingstijdstip van groenbedekkers en de mineralisatie nadien,… We hielden de thema’s breed zodat de informatie relevant was voor alle types landbouwers die met dit onderwerp te maken hebben.

In Ruddervoorde konden resultaten van enkele jaren veldonderzoek door Inagro getoond worden. Op dit perceel lag de focus op het wortellesieaaltje, Pratylenchus penetrans. In tegenstelling tot het wortelknobbelaaltje geldt hiervoor geen quarantainestatus, maar kan dit aaltje wel schade berokkenen aan heel wat gewassen. De veldproeven wezen uit dat herfst- en winterprei konden helpen om de populatie te verlagen, ook erwten deden het goed, hoewel er hier toch rasverschillen waren. Ook de groenbedekkers leverden hier goede resultaten op, met als sterkhouder Tagetes patula. We zagen ook potentieel in Japanse haver.

Tijdens dit studiemoment stelden we je graag de voornaamste projectresultaten naar de beheersing van het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans en het wortelknobbelnematode Meloidogyne chitwoodi  in de groenteteelt voor. Welke groenten ondervinden schade en/of vermeerderen ze? Verder werd er ook advies gegeven rond het inzetten van de juiste groenbedekker om deze aaltjessoort te bestrijden.

Op dinsdag 29 juni 2021 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

In de afgelopen tien jaar is er een sterke discussie geweest rond de principes van biologische landbouw, voornamelijk gedreven door Europese verschillen tussen biologische productiesystemen. Sommige systemen zijn sterk geïntensiveerd en richten zich op een hoge economische duurzaamheid, terwijl andere zich richten op het vergroten van de biodiversiteit en het implementeren van agro-ecologische principes.

MAP 6 bepaalt dat er meer vanggewassen moeten worden ingezaaid om directe verliezen van nutriënten tegen te gaan. Op percelen van gebiedstype 1, 2 en 3 die geen zware kleigrond zijn, moet na een hoofdteelt (uiterlijk 31/08/2019 geoogst), uiterlijk 15/09/2019 een vanggewas ingezaaid zijn, tenzij er een nateelt wordt ingezaaid (basisregel vanggewassen).

In het kader van Leve(n)de Bodem werd de bodemIDee ontwikkeld. De bodemIDee brengt de chemische, fysische en biologische bodemkwaliteit van een perceel in kaart aan de hand van een aantal indicatoren en geeft dit grafisch weer in een sterdiagram. Samen met de kennispendelaar gaan een 200-tal landbouwers aan de slag om de bodemIDee toe te passen op één à twee percelen. Waar relevant wordt een aanpak voor herstel en verbetering afgesproken. De bodemIDee wordt in de loop van het project ook nog verfijnd en bijgesteld.

In 2019 liggen op het PCG vier demoproeven aan in het kader van ‘Leve(n)de Bodem’: zaaiui in combinatie met zomergerst, prei late herfst voorafgegaan door een voorjaarsgroenbedekker, uitmijningsproef fosfor met wortelen als hoofdteelt en het toepassen van bokashi in bloemkool tweede vrucht (nog aan te leggen).

Zowel de wortelknobbelnematode als de wortellesienematode kunnen op een waardplant verschillende generaties per groeiseizoen vormen. De keuze van het gewas, de teeltduur  maar ook de bodemtemperatuur spelen hierbij een rol. Vaak is het de tweede of nog een latere generatie die schade veroorzaakt. Kennis over hun levenscyclus is cruciaal om een goede beheersingsstrategie uit te werken. Welke rol groenbedekkers hierin kunnen spelen wordt onderzocht.

Half november vond op het PCG een proefveldbezoek openlucht in prei, kool en bataat plaats. Tijdens dit proefveldbezoek werd tevens de demo groenbedekkers toegelicht welke kadert binnen het Interreg project ‘Leve(n)de bodem’. Hieronder worden de voorlopige resultaten van deze demo kort besproken.

Op donderdag 15 november 2018 organiseerden we een proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, kolen, bataat en de demoproef groenbedekkers.

Fosfor is een grondstof waar vaak nog te kwistig wordt mee omgesprongen. Binnen dit project wordt gekeken hoe de fosfor problematiek zowel op landbouwkundig als op milieukundig vlak duurzaam aangepakt kan worden.

Tijdens het infomoment “Groenbedekkers vernietigen en niet-kerende bodembewerking” in het kader van het Leader-project “Boeren op een Helling” werden verschillende machines gedemonstreerd om groenbedekkers te vernietigen, nl. klepelmaaier, roller-crimper en twee types schijveneggen.

In het kader van het demonstratieproject ‘Het ABC (Actie Bodemonderhoud C (koolstof)) in Vlaamse percelen’ organiseerde het PCG in samenwerking met de Werktuigendagen een demonstratie mechanisch vernietigen en inwerken van groenbedekkers op zaterdag 23 september 2017.

Op het infomoment "Boeren op een Helling” deelde onafhankelijk landbouwadviseur Stefan Muijtjens zijn inzichten over groenbedekkers en niet-kerende bodembewerking. Hij heeft hiermee een jarenlange ervaring.

Houd bij het kiezen van de juiste groenbedekker niet alleen rekening met het zaaitijdstip, de vorstgevoeligheid en de organische stofproductie, maar ook met stikstofopname,teeltrotatie en prijs.

In de voorbije editie van de Werktuigendagen werden drie thema’s door het PCG meer onder de aandacht gebracht. Het droge voorjaar van 2017 zal voor vele landbouwers nog een tijdje in hun geheugen gegrift staan, daarom mocht het thema irrigatie/fertigatie zeker niet ontbreken. Een volgende thema kaderde binnen de innovatieve teelten waarbij bataat de hoofdrol speelde. Een laatste thema waren de uien.

Op 31 oktober 2017 werd een proefveldbezoek georganiseerd in Lierde waarbij de verschillende eigenschappen van de groenbedekkermengsels werden toegelicht: bewortelingsdiepte, bodembedekkingsgraad, stikstofopname, vorstgevoeligheid, aanvoer organische koolstof, aaltjesresistentie en kostprijs zaaigoed.

Door PCG en PCA werd op 14 augustus 2017 in kader van het Leader project ‘Boeren op een helling’ een demonstratieproef groenbedekkers aangelegd op een perceel in Lierde om verschillende groenbedekkermengsels met elkaar te vergelijken.

In januari 2018 gaat een nieuw LA-traject van start met als doel te komen tot een IPM-gebaseerde beheersing van schadelijke aaltjes met focus op Pratylenchus penetrans en Meloidogyne chitwoodi in de teelt van vollegrondsgroenten waarbij oordeelkundig gebruik gemaakt wordt van resistente groenbedekkers in teeltrotatiesystemen. Voor dit project zijn we op zoek naar enkele pilootbedrijven die kampen met aaltjes en willen participeren in het onderzoek.

Lang vóór alle verplichtingen rond groenbedekkers ontstonden, was Marc al overtuigd van de voordelen: een goed ontwikkelde groenbedekker laat een goede bodemstructuur achter en is een belangrijke bron van humus. Groenbedekkers dragen dus in belangrijke mate bij tot de bodemvruchtbaarheid!

Het demonstratieproject ‘Het ABC in Vlaamse percelen’ dat in 2016 van start is gegaan, tracht strategieën en technieken aan te brengen om zoveel mogelijk koolstofrijk materiaal op de percelen te houden of aan te wenden.

Momenteel worden er volop groenbedekkers uitgezaaid. Veel landbouwers kiezen ervoor om de 5% ecologisch aandachtsgebied (EAG) in te vullen door een groenbedekkermengsel in te zaaien. Daarmee voldoen ze niet alleen aan de EAG-voorwaarde, het levert hen meer op. Een belangrijke regel blijft wel dat je steeds zo snel mogelijk inzaait, want hoe vroeger gezaaid, hoe groter het effect.

Het handboek 'Onderzoeksrichtlijnen voor de biologische kasteelt' is door 21 experts van diverse Europese landen samengesteld. Deze richtlijnen voor diverse gestandaardiseerde onderzoeksprocedures kunnen onderzoekers helpen bij het opzetten van hun onderzoek in de biologische glasteelt.

'Alweer stalen nemen' zal je ongetwijfeld denken. Naast de stalen voor fosfor, de stalen voor GLOBALGAP, de eventuele opvolgstalen voor nitraatresidu, zijn er ook nog de verplichte stalen voor stikstofbemesting in de tuinbouw. Bedenk wel dat die stikstofstalen veruit de belangrijkste zijn om de stikstofvoorraad in je bodem goed te kunnen opvolgen. Bovendien is het stikstofstaal nog steeds het beste instrument dat je in handen hebt om de reststikstof zo laag mogelijk te houden. En hoe minder reststikstof, hoe minder nitraat er naar de MAPmeetpunten stroomt. Maar wat kunnen die stikstofstalen voor jou concreet betekenen?

In het grensoverschrijdend project werd gestreefd om een reeks technieken op punt te stellen. Enerzijds om tegemoet te komen aan de vraag naar reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (door een compilatie te maken van reeds bestaande methodes) en anderzijds om nieuwe technieken te ontwikkelen die voldoen aan de verwachtingen naar innovatie en aan talrijke onbeantwoorde vragen.

Dit project doet daarom zowel een beroep op de competenties en de complementariteit van de projectpartners, als op de ervaringen van de telers uit beide productieregio’s. Het doel is om de kennisuitwisseling en -verspreiding over de grenzen heen te verbeteren en nieuwe technieken te introduceren door het uitvoeren van onderzoek.

De teelt van groenbemesters is voor vele groentetelers een vaste activiteit binnen het teeltplan. De voornaamste redenen voor het zetten van een groenbedekker zijn de stikstofopname na de hoofdteelt en de bodemverbeterende eigenschappen (opbouw koolstofgehalte). Wat de bijkomende invloed is van deze groenbemesters op bvb. bodemziektes of de vermeerdering van plagen of aaltjes, is echter niet altijd geweten.

Bezoekersgids met gewasbeoordelingen van stikstofbemesting in prei, bemestingstechnieken en efficiëntie van chloorpotas tegen bacterieaantasting in prei en voorjaarszaai van groenbedekkers.

Integraal waterbeleid is het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De Europese Kaderrichtlijn Water schept een kader waarmee iedere lidstaat aan de slag is om tegen eind 2015 te komen tot een goede oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit. Iedere lidstaat / regio vult dit momenteel op zijn manier in.

Het nut van groenbedekkers is echter ruimer dan enkel als stikstofvanggewas te fungeren. Het voorkomen van erosie, het verbeteren van de humustoestand en de structuur van de bodem zijn eveneens niet te onderschatten voordelen.

Inhoudstabel

• Vergelijking van verschillende strategieën voor de bestrijding van roest in prei, met het gebruik van een risicomodel
• Nut van groenbedekkers in de strijd tegen bodemdegradatie
• Bandbespuiting witloof voor de bestrijding van de wollige slawortelluis

Landbouwers kunnen degradatieprocessen tegengaan door het inzaaien van groenbedekkers na de oogst van de hoofdteelt. Hierdoor is de bodem tijdens de winter bedekt, waardoor hij beschermd wordt tegen de nadelige invloed van de weersomstandigheden. Naast deze beschermende functie hebben groenbedekkers nog heel wat andere voordelen, zowel voor de landbouwer, als voor het milieu (verhoging van het organische stofgehalte, vasthouden van nutriënten, beperken van stikstofverliezen tijdens de winter, verbeteren van de bodemstructuur, ...)