De voorbije weken hebben we warme en groeizame weersomstandigheden gehad, die duidelijk effect gehad hebben op de opbrengst van de bataat.

Op donderdag 31 augustus werd op PCG het proefveldbezoek bataat georganiseerd. De interesse in het onderzoek blijft duidelijk groot en het jaarlijkse proefveldbezoek bataat staat ondertussen op heel wat bedrijven met stip in de agenda genoteerd. We mochten dit jaar een 60-tal deelnemers verwelkomen uit de volledige agro-voedingsketen.

Op donderdag 31 augustus 2023 werd het lopende bataat onderzoek in het kader van het Maxbat VLAIO LA-traject voorgesteld aan de sector. We bekeken het resultaat van de tussentijdse oogstbeurten over de rassen heen. Plantomstandigheden en eventuele bewaring van het plantmateriaal blijken een zekere invloed te spelen op de ontwikkeling van het gewas en de knollen. De Verfijning van de druppelirrigatiestrategie bij bataat kwam eveneens aanbod. Dit lopende onderzoek staat in het kader van het VLAIO LA-traject 'Datagedreven Regeling van druppelirrigatie voor een duurzame Productie in de tuinbouw'.

Op donderdag 31 augustus wordt het lopende bataat onderzoek in het kader van het Maxbat VLAIO LA project voorgesteld aan de sector. De proeven focussen dit jaar op de rassen Bellevue, Orleans en Beauregard. We bekijken het resultaat van de tussentijdse oogstbeurten over de rassen heen. Plantomstandigheden en eventuele bewaring van het plantmateriaal blijken een zekere invloed te spelen op de ontwikkeling van het gewas en de knollen. Het plantmateriaal zo optimaal mogelijk behandelen bij aankomst op het bedrijf is dus zeker een belangrijk aandachtspunt.

De vraag naar lokaal eiwit stijgt en ook de lokale teelt van eiwitgewassen in België zit in de lift. We willen onderzoeken of de teelt in koude serre voor deze gewassen een meerwaarde kan betekenen tegenover teelt in openlucht, want in een serre kunnen de klimatologische omstandigheden beter gestuurd worden. Darrom gaan we dit jaar opnieuw met geïnteresseerde telers aan de slag en zaaiden we verschillende eiwitgewassen in serre uit.

Het bataat gewas heeft de voorbije weken heel wat volume bijgemaakt. Op PCG zien we algemeen een volumineus, gezond gewas.

Om meer gegevens te verzamelen over het ideale plant- en oogsttijdstip van de voornaamste rassen bataat en de belangrijkste parameters voor een geslaagde teelt, werd voor 2023 voorzien om de rassen Orleans, Bellevue en Beauregard op PCG aan te planten op 3 verschillende planttijdstippen in week 20, 21 en 22.

In het kader van de operationele groep 'Rassenevaluatie binnen de community' worden stappen gezet om de rassenevaluatie van tomaat, komkommer, prei en courgette die standaard gebeurt door de Vlaamse praktijkcentra, uit te breiden met evaluaties door telers. Deze participatieve manier van kennis verzamelen en samenwerken moet er toe bijdragen dat telers nog sneller tot nieuwe, onderbouwde inzichten kunnen komen op basis waarvan de bedrijfsstrategie kan bijgestuurd worden.

Vegras, Ingro en PCG slaan de handen in elkaar en organiseren een proefplatform rond wortel en pastinaak. Gedurende het teeltseizoen 2023 onderzoeken we verschillende herbiciden, insecticiden, fungiciden, rassen en bemestingsstrategieën in beide teelten. De resultaten van dit uitgebreid onderzoek zullen worden gedeeld met de sector op dinsdag 19 september 2023.

Gedurende één teeltseizoen ondergaan uien verschillende groeifasen. De eerste fase na kieming is die van de loofgroei. Op een gegeven moment ontstaat er geen nieuw loof meer maar worden enkel nog bladloze rokken gevormd. Dat is het moment dat de bolvorming is aangebroken. De start hiervan is afhankelijk van verschillende factoren.

Op dinsdag 20 juni 2023 vond naar goede jaarlijkse gewoonte het proefveldbezoek bio beschutte teelten plaats op PCG. De lopende proeven in zowel de verwarmde serres als de koepels werden toegelicht. Naast de geïnteresseerden waren ook donkere onweerswolken aanwezig die meer dan welkome regen met zich meebrachten. Gelukkig hielden we het droog tot de uitleg bij de laatste koepel.

Op donderdag 22 juni 2023 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten. Het programma omvatte het bezoeken aan de diverse teelten: prei, uien en koolgewassen rassen, gewasbescherming, irrigatie, ... 

Op 22 juni stelde PCG het lopende onderzoek voor op het proefveldbezoek openluchtgroenten. Er werd ingegaan op de lopende proeven en projectwerking binnen diverse thema’s zoals onder andere onkruidbeheersing, rassenonderzoek, plaagbeheersing, invloed van druppel- en subirrigatie en invloed van najaarsbewerkingen bij inzaai van een groenbedekker in functie van de bodemvochtbeschikbaarheid in het voorjaar.

Het natte voorjaar stuurt op heel wat bedrijven de voorjaarsplanning in de war en zorgt voor een algemeen latere start in heel wat teelten. Voor bataat zijn de mogelijkheden echter beperkt om veel te veranderen aan de voorziene planning. Bij PCG komen de planten toe gespreid over week 20, 21 en 22. Ook hier wordt het nipt en hopen we dat we de ruggen tijdig kunnen trekken.

Vanwege de grote belangstelling die getoond wordt in de lokale gemberteelt, zet PCG dit jaar verder in op gember. Dit jaar onderzoeken we het potentieel van dit innovatieve gewas in korte keten. De proeven liggen daarom aan in een onverwarmde, biologische tunnelteelt.

De teelt van bio komkommer in tunnel vormt voor vele telers nog een uitdaging en er heersen nog een aantal praktische vragen rond. De meest voorkomende vragen gaan over de bestrijding van spint, de zinvolheid van het gebruik van geënte planten in een tunnel en het ideale moment om een tweede planting komkommer te doen. Het doel van een nieuw CCBT-project van PCG is om telers een antwoord te bieden op bovenstaande vragen zodat ze weloverwogen keuzes kunnen maken die bijdragen tot een succesvolle en economisch rendabele komkommerteelt.

We bekeken in 2022 het effect van een fosforgift bij de start van de teelt van bataat op de uiteindelijke opbrengst en het totaal aantal knollen dat wordt geproduceerd. Terwijl bij de controle puur water werd gegeven via druppeltape net na planten, werd in de demonstratieve proef 25 eenheden ammoniumpolyfosfaat (APP) meegegeven met het water via druppeltape.

Hoewel bataat vrij droogtetolerant is en goed kan recupereren na moeilijke omstandigheden, is de aanwezigheid van voldoende water cruciaal voor het eindresultaat. We bekeken in 2022 het effect van watergift op de uiteindelijke opbrengst.

Tijdens de voorbije twee teeltseizoenen werd er op verschillende proefvelden in Vlaanderen gezocht naar manieren om de gewasweerbaarheid tegen droogte te verhogen. Goede bodempraktijken kunnen voor een betere vochthuishouding in de bodem zorgen.

Kwaliteit na bewaring is in de uienteelt van groot belang. Kwaliteitsverlies heeft rechtstreeks invloed op het financiële eindresultaat voor de teler. Naast de teeltomstandigheden en bewaartechniek speelt ook de rassenkeuze een grote rol. Ieder ras beschikt namelijk over z’n eigen specifieke kwaliteiten. De rassenproef van 2022 wordt nog steeds opgevolgd in de bewaring.

Na een uitgebreide screening van de beschikbare bataat rassen in de periode 2018-2021, legden we in 2022 een beperktere demonstratieve proef aan met 6 rassen bataat.

Dat succesvol bataat telen in België mogelijk is, zoveel is duidelijk. Toch zijn er nog heel wat vragen waarop we vandaag het antwoord niet kennen en vraagt de uitbreiding van deze teelt diepgaander onderzoek.

Op 24 januari 2023 organiseerde het Departement Landbouw en Visserij een studienamiddag met als thema ‘Uien telen in een veranderend klimaat’. Hiervoor werd samengewerkt met PCG, Inagro, Ingro, Vegras en Boerenbond. Dankzij het gevarieerde programma waarin diverse thema’s als bemesting, irrigatie, bewaring en afzetmarkt aan bod kwamen, konden we rekenen op meer dan 100 aanwezigen.

Op 24 januari 2023 organiseerde het Departement Landbouw en Visserij een studienamiddag met als thema ‘Uien telen in een veranderend klimaat’. Hiervoor werd samengewerkt met PCG, Inagro, Ingro, Vegras en Boerenbond. Dankzij het gevarieerde programma waarin diverse thema’s als bemesting, irrigatie, bewaring en afzetmarkt aan bod kwamen, konden we rekenen op meer dan 100 aanwezigen. 

De voorbije jaren is zichtbaar geworden dat de problemen met bodempathogenen in verschillende gewassen toenemen. De mondialisering en het wegvallen en beperken van de dosissen van bestaande bodemontsmettingsmiddelen zorgen ervoor dat deze ziekten niet langer beheersbaar worden.

Na twee jaar succesvol kurkuma telen in de verwarmde kas, werden dit jaar voor het eerst ook de mogelijkheden van de kurkumateelt in een onverwarmde tunnel bekeken. De kurkumaplanten groeiden goed, maar de opbrengst lag toch lager dan de opbrengst uit de verwarmde kas in 2021. Een goede voorkieming bleek opnieuw belangrijk. De rhizomen van verschillende herkomsten toonden duidelijke verschillen in opbrengst en kleur. Er lag ook opnieuw een proef aan in de verwarmde serre zodat we kosten en opbrengsten kunnen vergelijken. Over deze proef en de vergelijking tussen serre en tunnel berichten we binnenkort.

Op 5 juli werd op een praktijkveld te Ingooigem een rassenproef industriebloemkool geplant.  Het perceel werd vanaf half augustus een paar keer beregend. Het nitraatresidugehalte was rond het tijdstip van de eerste oogst zeer laag. In de laatste week van september werd gestart met de oogst van de vroegste rassen.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Op 18 oktober organiseerde PCG een thematisch uitwisselingsmoment rond prei waar een teler zijn ervaring deelt met andere telers voorafgegaan door een rondleiding in de proefvelden. Met als thema's: Onkruidbestrijding zonder bromoxynil / Druppelirrigatiestrategie / Rassenproef vroege herfst / Tripsbestrijding / Waarnemingen en waarschuwingen / Bemesting.

Het laat geen twijfel dat afgelopen seizoen niet eenvoudig was om kwalitatieve prei te telen met een goede opbrengst. De aanhoudende droogte veroorzaakte veel stress met alle gevolgen van dien. Op het PCG werden in het kader van TETEG (Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele en klimaat robuuste landen tuinbouw), DRIP en IPMTrips proeven opgezet en beoordelingen gedaan om deze impact te monitoren.

Op vrijdag 2 september 2022 ging het demoplatform Uien door. De organiserende partners (Departement Landbouw en Visserij, PCG, Inagro, Boerenbond, Vegras en Ingro) hebben de krachten gebundeld om een interessant aanbod te kunnen geven van actuele thema’s in de uienteelt. Hierbij is er een sterke ondersteuning geweest vanuit verschillende firma’s die betrokken zijn in dit demoplatform. Naast deze demodag, voorzien we komende winter ook een studievergadering specifiek voor de uienteelt. Verdere info hierover volgt later.

Op dinsdag 6 september 2022 organiseerden we een proefveldbezoek en machinedemonstraties voor de teelt van bataat'. Het programma omvatte een rondgang waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2022, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod komen. Het nieuwe VLAIO LA-traject ‘Maxbat: Maximaliseren van de productuniformiteit en -kwaliteit in de teelt en bewaring van bataat' werd voorgesteld.

Onderzoek gember naar  teelttechnisch als opbrengstgewijs, het meest interessant is: een teelt op ruggen met plastic vs. een teelt op ruggen zonder plastic vs. een vlakvelds teelt vs. een teelt in greppels.

Op donderdag 30 juni 2022 vond naar goede jaarlijkse gewoonte het proefveldbezoek bio beschutte teelten plaats op PCG. De lopende proeven in zowel de verwarmde serres als de koepels werden toegelicht.

Er werden verschillende veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, vernietigen van groenbedekkers, rassenonderzoek en irrigatie.

Op maandag 13 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

Op donderdag 30 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de bio beschutte teelt. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse teelten: tomaat, gember en kurkuma). De rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG in zowel de verwarmde serres als de koepels worden toegelicht.

Op 4 mei 2022 organiseerde het PCG (Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt vzw) in Kruishoutem in het kader van het Interreg NWE project CURCOL ‘Curcumine based sustainable Colours’ een proefveldbezoek over de start van bio kurkumateelt. Het proefveldbezoek kon genieten van een grote belangstelling van meer dan twintig telers, kwekers, verwerkers en andere geïnteresseerden. De pas opgestarte proeven in zowel verwarmde serre als koepel werden toegelicht. Ook de proefresultaten van voorgaande jaren en de resultaten rond bewaring en voorkieming van kurkumarhizomen kwamen aan bod. Daarnaast presenteerde Harrie Vreman van NEXTGarden Ingrediënt Farm uit Nederland hun proefresultaten over de kurkumateelt in pot.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingegaan op de bewaring en voorkieming van kurkumarhizomen en de opstart van de teelt in West-Europese omstandigheden. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de pas opgestarte teelten op PCG. In het najaar van 2022, zal een tweede proefveldbezoek Kurkuma plaatsvinden waar we het teeltverloop zullen bespreken en enkele afzetmogelijkheden aan bod brengen.

During the trial visit, we took a closer look at the storage and pre-germination of curcuma rhizomes and the start-up of the cultivation in Western European conditions. Subsequently, we visited also the newly started cultivations on PCG. In the autumn of 2022, a second trial visit of curcuma will take place, where we will discuss the complete cultivation and discuss a number of sales opportunities.

Presentaties:  voorstelling project CURCOL: “CURcumine based sustainable COLours” - Project presentation CURCOL: “CURcumine based sustainable COLours” / voorstelling project NEXTGarden Ingredient Farm - Project presentation NEXTgarden from the Netherlands by Harrie Vreman / Presentatie bewaarproef van Kurkuma 2021-2022 - Presentation storage trial of Turmeric 2021-2022

We kunnen alvast enkele eerste indrukken meegeven van de rassenproef winterprei. Deze werd geplant op 1 juli en werd op 27 januari gerooid. Tussen het merendeel van de rassen zijn de verschillen in opbrengst en kwaliteit klein. In de proef op het PCG komt Oslo er uit als koploper, met de hoogste opbrengst en een zeer goede kwaliteitsverdeling, met een hoog aandeel Flandria.

De presentaties van deze studieavond zijn nu beschikbaar: Nieuwe IPM-checklist & Pré-ecoregelingen / Bemesting prei haalbaar! / Topbodem voor gezonde preiteelt / Onkruidbestrijding in prei hoe aanpakken? / Trips: wat leren we uit ervaringen? / De kracht van biodiversiteit / Rassenkeuze: ken de sterkte van je ras! / Duurzame preiteelt in de praktijk / Prei op dragers.

Er zijn heel wat rassen paarse aubergine op de markt, wat het niet eenvoudig maakt om een goede keuze te maken. Om te achterhalen hoe verschillende rassen paarse aubergine presteren in een tunnelteelt op vlak van opbrengst en ziektegevoeligheid voor Verticillium, werd een rassenproef met 8 verschillende rassen aangelegd. Bijkomend werd nagegaan of enten van aubergine een meerwaarde is voor een tunnelteelt.

De afgelopen jaren heeft het areaal uien in Vlaanderen een enorme groei gekend. In ons teeltgebied gaat een groot deel van de uien naar de diepvriesindustrie en de schillerijen. Een kleiner, maar nog steeds aanzienlijk aandeel, vertrekt naar de versmarkt voor onder andere export. Schillerijen zijn gebaat bij een hoge opbrengst en snelle verwerking. Het aandeel fijne uien (-60 mm) is liefst zo klein mogelijk en de uien moeten makkelijk te schillen zijn. Voor de versmarkt zijn harde uien gewenst die liefst zo weinig mogelijk schil verliezen. Ook de maatsortering is hier van belang. Veel uien in de maat 50-70 mm geven een mooi financieel resultaat.

De opbrengstresultaten waren door de lagere temperaturen iets minder dan de eerdere drie seizoenen (zie grafiek). Toch zien we dat de toprassen nog steeds degelijke opbrengsten behaalden.

De Fusariumproblemen in de Belgische slateelt breiden nog steeds uit. Meestal gaat het om aantasting door Fusarium oxysporum f. sp. lactucae, fysio 4 (Fol 4), maar momenteel zijn er ook verschillende bedrijven in Vlaanderen die te maken hebben met fysio 1 (Fol 1). Dit jaar legde PCG een rassenproef aan om te tonen welke rassen beter geschikt zijn voor bedrijven met Fol 1-aantasting. 23 kropslarassen en alternatieve slasoorten werden gescreend op hun gevoeligheid voor Fusarium oxysporum f.sp. lactucae fysio 1.

De proef rassenonderzoek zomer is gezaaid op 10 februari onder koud glas en uitgeplant op 6 mei op de percelen van het PCG te Kruishoutem. We hebben gerooid op 20 augustus. De proef rassenonderzoek vroege herfst werd aangelegd op een proefveld te Kruisem. Gezaaid op 9 maart en uitgeplant 16 juni. Door de trage gewasontwikkeling omwille van de natte teeltomstandigheden, voornamelijk bij de teeltstart, werd er pas geoogst op 12 oktober.

De eerste vrucht industriebloemkool van 2021 kenmerkte zich algemeen door een trage start. Vooral de koude nachten waarvan meerdere met temperaturen onder nul zorgden voor een moeilijke gewasontwikkeling. Ook op de praktijkpercelen werden grote verschillen in gewasontwikkeling waargenomen, vooral afhankelijk van het planttijdstip en de specifieke bodemcondities in de uitplantperiode. De resultaten uit deze proef moeten daarom best met de nodige omzichtigheid worden behandeld.

Vijf onderstammen werden met elkaar en met een ongeënte planten van het ras Mavera vergeleken. Voor de vergelijkende rassenproef werden 10 rassen, allen op onderstam Taritana, met elkaar vergeleken

PCG bracht de voornaamste resultaten uit vier jaar onderzoek en ging in op de teelttechniek en rassenkeuze van bataat. De invloed van keuze plantmateriaal, bemesting, watergift en gebruik van folie werden toegelicht. Vijf oranje rassen (Orleans, Bellevue, Beauregard, Bayou Belle en Indosweet) presteerden jaar na jaar goed en haalden over de jaren heen de hoogste verkoopbare opbrengsten. Naast onderzoek rond de teelt van bataat deed PCG ook uitgebreid smaak- en consumentenonderzoek.

Het PCG te Kruishoutem verricht al jaren praktijkonderzoek waarin een antwoord wordt gezocht voor verschillende knelpunten waar de preiteler mee geconfronteerd wordt. Tijdens de PREIdag op 10 september werden de resultaten van dit onderzoek getoond, aangevuld met informatie van firma’s en enkele demo’s. De PREIdag bestond uit een rondgang doorheen diverse thema’s: gewasbescherming, bemesting, rassenondezoek& plantenkwekers, irrigatie & mechanisatie.

Op dinsdag 7 september 2021 organiseerden we een BATAAT dag. Het programma omvatte een seminarie met verschillende presentaties omtrent de productie, handel en consumptie van bataat in België en de wereld (VLAM), de teelt van bataat in Vlaanderen (PCG), gebruikswaarde en consumentenappreciatie van lokale bataat (PCG) en de verwerking van bataat tot vriesverse producten (Ardo). Na het seminarie werd een rondgang georganiseerd waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2021 ook bewaring, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod kwamen.

Op dinsdag 7 september 2021 organiseerden we een BATAAT dag. Het programma omvatte een seminarie met verschillende presentaties omtrent de productie, handel en consumptie van bataat in België en de wereld (VLAM), de teelt van bataat in Vlaanderen (PCG), gebruikswaarde en consumentenappreciatie van lokale bataat (PCG) en de verwerking van bataat tot vriesverse producten (Ardo). Na het seminarie werd een rondgang georganiseerd waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2021 ook bewaring, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod komen.

Op dinsdag 6 juli 2021 vond naar goede jaarlijkse gewoonte het proefveldbezoek bio beschutte teelten plaats op PCG. De lopende proeven in zowel de verwarmde serres als de koepels werden toegelicht.

Op dinsdag 6 juli 2021 organiseerden we een proefveldbezoek in de bio beschutte teelt. Het programma omvatte het bezoek van de diverse komkommer-, paprika-, aubergine- en kurkumaproeven die aanliggen op PCG.

Zo hebben we op het proefcentrum een eigen primeur te pakken met de hydroteelt van aubergine, waarbij we de combineerbaarheid van deze teelt nagaan met deze van omegabaars. We testen hierbij verschillende auberginerassen en ook natriumgehaltes in de voedingsoplossing.

Op dinsdag 29 juni 2021 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

De proef heeft een tweeledig doel: enerzijds willen we kijken naar de natriumtolerantie van aubergine door de vergelijking te maken tussen standaard hydrocultuur, hydrocultuur met toevoeging van extra NaCl in de meststofselectie en aquaponics waarbij een deel van het afvalwater van de omegabaarskweek dient voor de aanmaak van de voedingsoplossing. Anderzijds is het ook een rassenproef waarbij we de rassen Beyonce (Rijk Zwaan), Tracey (Rijk Zwaan) en Lemmy (Enza) gaan vergelijken, allen geënt op Maxifort (De Ruiter). We hopen naast de vergelijking binnen de standaard hydrocultuur ook enige verschillen te kunnen waarnemen op vlak van hun natriumtoleranties.

We hebben de prei gerooid op 4 mei 2021 nadat we een aantal weken de schotvorming hebben opgevolgd. Pluston en Aylton vormen snel een bloemsteel, het is met deze rassen dus opletten bij een verlate oogst. Op het einde van de teelt blijft de pitlengte vooral bij Vitaton en Oslo redelijk binnen de perken. De laatste metingen gebeuren nog deze week bij de houdbaarheidsbeoordeling.

Na de vorstschade van februari is de prei maar traag hersteld. Door de lagere temperatuur verliep de groei van de prei de afgelopen weken trager dan vorig jaar.

Krypton (Nunhems), Nunton (Nunhems), Bowler (Bejo), SVZM0612 (Seminis), TZ 4218 (Tozer/Uniseeds).

Het Departement Landbouw en Visserij, in samenwerking met het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG), Inagro, de vermelde zaadhuizen en producentenorganisaties organiseerde een succesvolle studieavond Uienteelt (webinar). Deze webinar is volledig te bekijken via You Tube.

Het Departement Landbouw en Visserij, in samenwerking met het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG), Inagro, de vermelde zaadhuizen en producentenorganisaties organiseerde een succesvolle studieavond Uienteelt (webinar). 

De proef werd op 27 januari geoogst en twee weken later geschoond. In deze proef waren zowel de bladbreuk als schade door Colletotrichum de belangrijkste redenen om uit te sorteren naar EA1 kwaliteit. In Inagro werd een rassenproef met dezelfde rassen aangelegd en afgedekt tijdens de vorst. Deze proef wordt eind februari geoogst. Het wordt interessant om te zien of er verschillen zijn in resultaten bij een oogst voor en na de vorst.

Groei van prei stimuleren door beperkte stikstofbemesting / Prei gewasbescherming  / Rassenaanbod prei breidt uit / Vraag zoveel mogelijk info bij het pachten van gronden

Rassenproeven prei - vroege herfstteelt 2020: Standaardrassen doen het goed, Darter en Oslo laten sterke indruk na / Tripsdruk terug bepalend voor eindresultaat / Rasbespreking beste nieuwkomer. Rassenproeven prei - late herfstteelt 2020 op de drie Vlaamse proefcentra: Trips en roest verdienen aandacht / Rasbeschrijving nieuwe rassen.

In een proef in 2020 op het PCG werden een aantal tomatenonderstammen die op dit ogenblik aangeboden worden door de zaadhuizen met elkaar vergeleken. De bovenstam was Codino (Vitalis).

Deze week werd de oogst van de tweede vrucht industriebloemkool afgerond. De proef is geplant op 3 juli op een praktijkperceel met een lichte bodemtextuur in Ingooigem. De oogst startte op 18 september 2020 voor de vroegste rassen.

Le vendredi 18 septembre 2020, une visite sur les champs d’essais s’est déroulée au PCG avec le thème  'La protection intégrée des cultures en plein air'. Les essais des projets ECOPAD et BIOPROTRECT dans les cultures de carottes, poireaux, basilic et chou-fleur ont été présentés.

Het belangrijk is om slips niet verticaal in de grond te planten maar wel schuin zodat de slip hoger in de rug zit en beter kan profiteren van de warmte. De afgelopen jaren werden de slips ook in de proeven op PCG schuin (± 45°) geplant, maar het resultaat met verticaal planten werd nog niet eerder nagegaan. Dit jaar werden de slips in de rassenproef daarom in 1 herhaling verticaal geplant als vergelijking.

Op vrijdag 18 september 2020 ging het proefveldbezoek 'Gewasbescherming IPM in openluchtteelten' door op de proefvelden van het PCG. Rondgang in de proeven van wortelen, prei, basilicum, bloemkool en bonen met als thema: Bestrijding van ziekten & plagen en de efficiëntie van diverse gewasbeschermingsmiddelen en spuittechnieken.

Op het Uiendemoplatform in Poeke werd een  rassenproef zaaiuien aangelegd. Een goede rassenkeuze is de basis van een geslaagde teelt. De keuze wordt in de eerste plaats bepaald door het gebruiksdoel en het aanvoertijdstip. Verder is de grondsoort belangrijk: niet ieder ras doet het even goed in een bepaalde bodem. Bij de zaaiuien werden zowel uien met Spaans bloed als Rijnsburgers opgenomen naast enkele typekruisingen.

Op 10 september 2020 ging het proefveldbezoek & demonstratie rond de teelt van bataat door op het PCG. Bezoekersgids: 1. Teelttechnische proef aanleg bataat / 2. Rassenproef bataat /3. Efficiëntie en selectiviteit van onkruidbestrijdingsmiddelen in bataat / 4. Bewaring bataat / 5. Demonstratie machines / 6. Rassenonderzoek yacon / 7. Innovatieve teelt oca / 8. PRONC: Phytosanitary risks of new crops in Belgian horticulture’

Het demoplatform omvatte diverse demoproeven aangelegd en uitgevoerd door PCG en Inagro. Daarnaast kwamen ook thema’s als zaai- en planttechniek, irrigatie en spuittechnieken aan bod.

Op 18 augustus 2020 ging het proefveldbezoek rond de bio beschutte teelten in tomaat, paprika en GreenResilient/Irrigatie in bio door op het PCG.

Binnen het vorige project FUNSLA werd een hygiëneprotocol opgesteld en werden rassenproeven opgezet en gewasbeschermings- en ontsmettingsmiddelen uitgetest. Hieruit bleek dat bepaalde alternatieve slarassen, zoals verschillende rassen van lollo bionda, een hoger tolerantieniveau hebben dan kropsla en dat sommige biologische en chemische producten kunnen worden ingezet om de symptomen licht te onderdrukken, maar geen enkel product vertoonde voldoende werkzaamheid. Tot op heden is geen enkel bedrijf erin geslaagd om opnieuw een volledig jaar ‘Fusarium-vrij’ te telen.

Door het extreme weer van de voorbije jaren kwam de oogst later dan gepland. Dit zou sommige telers kunnen doen beslissen om vroeger te starten. Niet doen dus! 

Oslo en een nieuw nummer van Enza komen als betere uit deze proef. De producties zijn goed, rond de 45 ton, en ze hebben beide weinig of geen last van zachte schachten. Hierdoor halen ze hoge tonnages in de Flandria kwaliteit, respectievelijk 89 en 83%. Oslo doet het net iets beter na de bewaring: 40% vergeeld blad t.o.v. 66% bij E 101. De pit blijft behoorlijk kort, vergelijkbaar met die van Harston, rond de 15 cm.

Er werden rassen aangelegd van de Portugese firma Nativaland (Na), het Spaanse Viveros Santana (VS), de Nederlandse firma Biological Youngplants (BY) en het Belgische bedrijf Vervit (Ve).

Op maandag 10 februari verzamelden ruim tweehonderd geïnteresseerden in Open Huis in Staden voor een interessante avond over industriebloemkool. Naast een overzicht van het teeltseizoen 2019, een vooruitblik op 2020 en rasseninfo kwam ook de gewasbeschermingsproblematiek in bloemkool aan bod. Verder was er ook aandacht voor de mogelijkheden voor de biologische teelt van bloemkool en de rol van de Spaanse markt. De avond werd afgesloten met een uiteenzetting rond mechanisatie en automatisatie bij de teelt van bloemkool.

PC De Craeye, Passendale - 17 februari 2020

Studiedag Wortelen te Roeselare, 19 februari 2020

Afnemers wensen niet eenmalig een grote hoeveelheid yacon aan te kopen, zij opteren ervoor om gedurende een langere periode stelselmatig een kleine hoeveelheid yacon af te nemen zodat de consument een continu aanbod aantreft in het winkelschap gedurende een langere periode. Yacon telers willen daarom hun product gedurende een zo lang mogelijke periode kunnen aanbieden. Naast teeltonderzoek is daarom bewaaronderzoek ook heel belangrijk voor de sector.

Er werden rassen aangelegd van de Portugese firma Nativaland (Na), het Spaanse Viveros Santana (VS), de Nederlandse firma Biological Youngplants  (BY) en het Belgische bedrijf Vervit (Ve). Alle rassen werden aangeplant als slips om de uniformiteit en vorm van de knollen goed te kunnen vergelijken, behalve de rassen van Vervit. Deze firma wil een kwalitatief, geworteld product ontwikkelen waarbij de uniformiteit en knolvorm niet moeten inboeten. De proef werd aangeplant eind mei en geoogst in de week van 30 september 2019. 

Op dinsdag 22 oktober 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in prei. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG en het bespreken van de reeds verworven resultaten. Teelttechniek, druppelirrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

De rassenproef bloemkool tweede vrucht industrie ligt dit najaar aan in Ingooigem op een lichte zandleemgrond. De diverse rassen zijn gezaaid op 23 mei 2019 in trays (216 planten per tray). Er is geplant op 2 juli 2019 met een plantafstand van 75 cm tussen de rijen en 55 cm in de rij. Gedurende het droog groeiseizoen werd er regelmatig beregend. De kolen hebben niet afgezien van de droogte. De oogst van de vroegste rassen is gestart eind september. Er werd geoogst op 24 en 27 september en op 1, 4, 8 en 11 oktober.

In deze moeilijke tijd voor landbouwers wordt duidelijk dat ook zij mee moeten met hun tijd en vernieuwing of innovatie hierbij cruciaal is. Veel telers zijn op zoek naar nieuwe teelten zoals bijvoorbeeld Japanse andoorn, yacon, bataat, … die potentieel bieden in de Vlaamse Ardennen. Ondanks de grote interesse in nieuwe teelten, ontbreekt vaak de kennis om er mee aan de slag te gaan. Met verenigde krachten, ervaring en kennis door het oprichten van een Lerend Netwerk in de regio Vlaamse Ardennen zal de introductie en optimalisatie van een nieuwe teelt heel wat efficiënter lopen. Ook de optimalisatie van de nieuwe producten naar smaak, verpakking en bewaring wordt meegenomen in het project naast markt -en ketenontwikkeling.

Hierbij de voorlopige resultaten van de plantuienproef 2019. Dit zijn de gegevens in brutogewichten, er zijn nog geen kalibraties uitgevoerd.

Op 24 september zijn we gestart met de oogst van de tweede vrucht industriebloemkool. De proef werd geplant te Ingooigem (Materzeelstraat 60) op 2 juli. Er werd al redelijk wat gesneden in David en SVAC7133. Een beperkte hoeveelheid in Clarina werd reeds geoogst. Vrijdag 27 september zijn we terug op het veld.

Op het demoplatform Wortelen hebben de organiserende partners (Departement Landbouw en Visserij, Inagro, PCG, Boerenbond, Taco, Greenfarm en Ingro) de krachten gebundeld om een interessant aanbod te kunnen doen van actuele thema’s in de wortelteelt. Hierbij is er een sterke ondersteuning geweest vanuit de zaadhuizen die betrokken zijn in dit demoplatform. Het demoplatform omvatte diverse demoproeven aangelegd en uitgevoerd door Inagro en PCG. Daarnaast kwamen ook thema’s als mechanische onkruidbestrijding, beregenen en bodemkwaliteit aan bod. Hartelijk dank voor de enthousiaste medewerking: het gastbedrijf van Johan en Christel Lavens-Baert en kinderen, de LG Westrozebeke voor de praktische ondersteuning, de deelnemende bedrijven en alle partners betrokken bij de organisatie.

Op 2 september 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in bataat. Het programma omvatte het bezoeken van de verschillende proeven die aanliggen op PCG en het bespreken van de reeds verworven resultaten. Rassenonderzoek, onkruidbeheersing, teelttechniek en bewaring kwamen aan bod. Er werden ook enkele machinedemonstraties voorzien in de teelt van bataat.

Op 23 augustus 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in uien en aardaappelen op de terreinen van de Werktuigendagen. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in uien.

Kort voor de start van de eerste kolen was het bijzonder warm en droog. Niettegenstaande er beregend werd, bleek het voor de vroegste rassen in deze proef niet altijd evident om een goede kwaliteit te garanderen.

Op vrijdag 28 juni 2019 organiseerden we het slotmoment van het Leader-project 'Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten'. Het programma omvatte de resultaten van het project en een bezoek aan de demotuin innovatieve teelten. 

Op vrijdag 28 juni 2019 organiseerden we het slotmoment van het Leader-project 'Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten'. Het programma omvatte de resultaten van het project en een bezoek aan de demotuin innovatieve teelten. 

De doelstelling van dit LA-traject is een duurzame beheerstrategie voor de komkommertelers te ontwikkelen om productieverliezen door D. bryoniae te vermijden en een continue kwaliteit te kunnen garanderen.

Op 15 februari organiseerde PCG een preihappening voor iedereen met een hart voor prei. Na jarenlang de Internationale Praktijkdag Prei in het najaar was het tijd voor iets nieuws: een preihappening waarin de toekomst voor de preiteelt centraal stond.

Prei rassenonderzoek winterteelt: Pluston, en het nieuwe ras E65D.099 komen zeer goed uit deze proef met een goede opbrengst en een goede kwaliteit. Beide blijken sterk tegen trips en ziektes ...

In 2016 realiseerden Inagro en PCG de online teeltkalender samen met en voor de doelgroep van “kleine” biologische tuinbouwbedrijven. Na de lancering van deze nieuwe applicatie wilden we snel werk maken van een verbeterde versie met meer functionaliteiten. Dankzij een tweejarig project in 2017 – 2018 kunnen we nu de ‘Teeltkalender 2.0’ voorstellen waarin ook een online ‘Rasseninfo’ databank is geïntegreerd.

De voornaamste proefresultaten die voorgesteld werden tijdens de preihappening werden gebundeld in een bezoekersgids.

Tijdens de rondgang op PCG werd ingegaan op verschillende onderzoeksthema’s die van belang zijn voor de preiteelt zoals onderzoek naar rassen, bemesting, actuele plagen, residuarm telen, smaak- en consumentenonderzoek en de teelt van hydroprei. De ondersteunende presentaties kan u hieronder vinden.

In dit artikel vind je de presentaties van de studieavond industriebloemkool van dinsdag 19 februari 2019 in Staden. Deze studienamiddag werd georganiseerd door Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met Taco, Inagro, PCG en Ingro.

De bijzondere klimaatsomstandigheden van het afgelopen seizoen bleken ook voor de latere oogst van prei bepalend voor de productkwaliteit. De moeilijk controleerbare tripsaantasting en bijkomende roest zorgden voor kwaliteitsverlies. Veel prei kon niet meer als Flandriakwaliteit aangevoerd worden en kwam in EA1 terecht. Enkel de rassen met een behoorlijke tolerantie konden de kwaliteit enigszins behouden. Toch kunnen deze keer ook de productieve rassen goede omzetcijfers voorleggen vooral omwille van de uitzonderlijk goede prijzen voor de mindere kwaliteitssorteringen.

Dit jaar werd op het PCG terug een vergelijkende rassenproef prei opgezet voor afzet dwars in de kist. Dit type prei biedt zowel voor de teler als de retail en de consument een aantal voordelen. Vooral op het vlak van logistiek en bewaring zijn winsten te boeken die ook maatschappelijk belangrijk kunnen zijn. Het is wel zaak om goed aan de verwachtingen van de versmarkt-consument te blijven voldoen.

Een bijzonder droog en warm groeiseizoen typeerde de tweede vrucht 2018. De gewasontwikkeling liep niet zoals gewoonlijk maar met veel zorgen ivm voldoende watervoorziening. De nutriënten in de bodem werden niet efficiënt benut en veel percelen stonden kort voor de oogst nog met een te beperkt gewasvolume. Het aantal groeidagen verhoogde met makkelijk 14 tot 20 dagen, bij de echt trage groeiers zelfs nog meer. De oogst van de standaardvariëteit voor de tweede vrucht (Giewont) begon laat en zeer traag maar verloopt momenteel zeer vlot.

Op vrijdag 23 november 2018 ging op het PCG het netwerkmoment ‘Ontdek het potentieel van yacon!’ door. De resultaten van het lopende onderzoek op PCG en Vives Hogeschool Roeselare werden voorgesteld aan de aanwezige producenten, verwerkers en handelaars. Ook waren enkele bedrijven te gast die hun ervaring met yacon deelden. Kortom, inspirerende presentaties over het eindeloze potentieel dat yacon te bieden heeft.

Ben je zelf ook nieuwsgierig naar de mogelijkheden van yacon? Neem dan zeker eens een kijkje in de presentaties!

Op donderdag 15 november 2018 organiseerden we een proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, kolen, bataat en de demoproef groenbedekkers.

Vanaf eind september werd gestart met het rooien van de verschillende proeven. In het veld konden we het effect van de koude nachten zien op het loof. De bovenste bladeren verkleurden zwart en krulden op. In de grond bleef de temperatuur, zelfs bij een gemeten temperatuur aan de grondoppervlake van net onder het vriespunt, boven de 10 °C. Dit is wenselijk voor behoud van kwaliteit van de knollen.

Het warme seizoen heeft de zoete aardappel zeker deugd gedaan. Dat kunnen we nu al vaststellen in de proeven. Uiteraard is het belang van watergift niet te onderschatten bij dergelijke lange droogte. Wanneer de combinatie van een warm seizoen en voldoende waterbeschikbaarheid aanwezig is, kunnen zeker goede resultaten worden geboekt.

Doel van deze proef was het effect op de kwaliteit, bewaarbaarheid en opbrengst na te gaan van enkele types en dosissen stikstof alsook de invloed ervan op het nitraatresidu op het einde van de teelt en dit in de twee van de meest geteelde rassen.

Het proefveldbezoek openlucht groenten met als thema gewasbescherming ging door op donderdag 21 juni 2018.

Op 1 januari 2017 is het project ‘Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten!’ aangevat in het Leader-gebied Vlaamse Ardennen. Binnen dit project willen we telers laten kennismaken met nieuwe, nog ongekende soorten die potentieel bieden voor onze regio. Om te bepalen op welke teelten kan ingezet worden, is het belangrijk om de interesse en aankoopbereidheid van de consument in  nieuwe soorten te kennen.

Presentaties van de studieavond prei die doorging op dinsdag 6 maart 2018 in Sint-Eloois-Winkel. Deze infoavond werd georganiseerd door het Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met TACO, Inagro, PCG en Ingro.

Yacon kreeg dan ook de laatste tijd - terecht - media-aandacht. Zelfs het VRT-nieuws berichtte over deze nieuwe groente. Helemaal nieuw is de groente niet meer, PCG doet al sinds 2011 onderzoek naar dit knolgewas, maar ze is nog vrij onbekend bij de consument.

In dit artikel vind je de presentaties van de studienamiddag industriebloemkool van maandag 19 februari 2018 in Staden. Deze studienamiddag werd georganiseerd door Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met Taco, Inagro, PCG en Ingro.

In dit artikel vind je de presentaties van de studienamiddag spruitkool van maandag 26 februari 2018 in Passendale. Deze studienamiddag werd georganiseerd door Departement Landbouw en Visserij in samenwerking met Taco, Inagro, PCG en Ingro.

Er zijn echter nog verschillende andere, minder gekende gewassen die het Andesgebied als hun moederland mogen beschouwen. Het gaat dan onder meer om oca of knolklaverzuring (Oxalis tuberosa), ulluco (Ullucus tuberosus) en mashua of knolcapucien. (Tropaeolum tuberosum). Tijdens een eerste test bekeken we of het haalbaar is om deze gewassen met succes te telen in de Kruishoutemse zandgrond. 

De rassenproef plantuien kende een vrij goede opkomst. Het groeiseizoen werd gekenmerkt door lange droge periodes. Hierdoor verliep de gewasontwikkeling bijzonder traag en was de tripsaantasting moeilijk onder controle te houden. Er kon niet beregend worden omwille van een irrigatieverbod. Algemeen werden in de ruime teeltregio geen hoge opbrengsten gehaald. Ook de maatsortering was ondermaats.

Uit het onderzoek blijkt dat buitenteelt tomaat toch moeizaam verloopt met het huidige rassenaanbod, ondanks het droge jaar. Alle rassen zagen er in open lucht veel ongezonder uit dan de planten in koepelteelt, en waren veelal sterk aangetast door Phytophthora. De opbrengst was dan ook twee tot drie keer hoger in koepelteelt dan in open lucht. Bovendien werden over het algemeen de tomaten in koepelteelt naar smaak toe als beter bevonden. Uit dit onderzoek blijkt tenslotte dat de investering in een koepel in minder dan één teeltseizoen terugverdiend kan worden.

Biologisch zaaizaad is een belangrijk thema in de biologische teelt. De Europese en Belgische wetgeving stuurt al langer aan op een verplicht gebruik. In veel gevallen is ontheffing voor niet chemisch behandeld zaaizaad echter nog de regel. De databank www.OrganicXseeds.be geldt als officiële referentie in België. 

In België werd in het verleden weinig onderzoek uitgevoerd naar de teelt van uien. Op dit moment is het de sterkst groeiende groenteteelt in België. Enkele jaren geleden startte het PCG met onderzoek naar deze teelt, waarbij ze ook de sector zelf willen betrekken. Er werd een proefveld aangelegd voor zaai- en plantuien, waarbij onder meer verschillende rassen, gewasbescherming, teelttechniek, bemesting en bewaring worden vergeleken en onderzocht.

De warme en droge groeimaanden lieten zich ook tijdens de oogst goed voelen. Er stond veelal een goed ontwikkeld gewas op het veld, wat zorgde voor veel verdamping en een grote waterbehoefte. Tal van percelen dienden beregend te worden om een goede kwaliteit te garanderen. De oogst viel net iets later dan voorzien en rond half oktober ging het snoeihard. In de rassenproef van het PCG, aangelegd te Aarsele, hadden enkele rassen last van droge roosjes bij de oogst.

Vanuit een gezamenlijk initiatief van Departement Landbouw en Visserij, Ingro, Taco, Inagro, PCG en BB organiseerden we een interessante en unieke SPRUITKOOLDEMO met medewerking van de zaadhuizen Syngenta, Sanac, Bejo en Hazera, constructeurs De Man, Tumoba en Dauchy-Frimout bvba. Op het praktijkveld van Rudi en Ria Vandekerckhove met een oppervlakte van 2,5 ha oogstklare spruiten is een demoplatform aangelegd.

Op woensdag 4 oktober 2017 kwamen de biotelers met beschutte teelten samen om de stand van zaken van de proeven en de projecten te bekijken. Een overzicht van de bioproeven zijn terug te vinden in de bezoekersgids. Tevens gaven zij inbreng voor de proefplanning van komend seizoen 2018.

Op donderdag 14 september vond het proefveldbezoek ‘Innovatieve teelten’ plaats. Zo’n vijftig sectorgerelateerden trotseerden het wisselvallige herfstweer en maakten gebruik van de gelegenheid om kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen. Hoewel de wortel- en knolgewassen in proef nog niet geoogst zijn en er dus nog geen opbrengstgegevens zijn, werden toch al enkele tussentijdse ervaringen meegedeeld.

Enkele jaren geleden kwamen de eerste “terug” resistente rassen op de markt. In deze proef uit 2016 werd nagegaan of er ondertussen al meer resistente rassen ontwikkeld werden bij de verschillende zaadhuizen. En welk ras dan een goed compromis vormt tussen opbrengst, resistentie en kwaliteit.

De koolkwaliteit is meestal goed maar er komen regelmatig gebarsten kolen voor. Ook zwartpoten komen meer voor dan anders, waarschijnlijk een gevolg van de warme en droge omstandigheden bij de start van de teelt. 

Op de acht onderstammen werd telkens Cappricia (Rijk Zwaan) geënt. Na de vijfde tros werd om de drie stengels één extra stengel aangehouden om uiteindelijk te komen tot een stengeldichtheid van 3,38 stengels/m². Vanaf 2 mei werd er wekelijks geoogst. Het toppen gebeurde op 26 augustus, op twee blaadjes boven de net openspringende tros.

Op vrijdag 1 september organiseerden PCG en PCA een proefveldbezoek om hun onderzoek rond uienteelt voor te stellen. Dat er veel interesse is in de teelt van uien bewezen de meer dan 100 aanwezigen.

Op donderdag 14 september 2017 organiseerde we een proefveldbezoek innovatieve teelten. Het programma omvatte het bezoeken van de eetbare bloemen, de demo (oca, ulluco, crosne, mierikswortel, suikerwortel), yacon en bataat op het PCG.

Op 1 augustus konden de geïnteresseerden een kijkje komen nemen. Op dat ogenblik waren de rassen zowel in tunnel als in open lucht al een tijdje in productie. Het gewas zag er op dat ogenblik nog goed uit, toch waren er bijvoorbeeld reeds verschillen in hoogte gewas, troszetting, ... De tweede verwerking van de tussentijdse resultaten van de opbrengst kan je in dit artikel raadplegen.

Op vrijdag 1 september 2017 ging het proefveldbezoek uien door met als thema's rassen, gewasbescherming, teelttechniek, bemesting en bewaring.

Op dinsdag 1 augustus 2017 organiseerde we een proefveldbezoek tomaat. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen aangelegd in koepel en in open lucht op PCG. Het zou misschien kansen kunnen betekenen voor korte keten bedrijven zoals CSA’s en zelfpluktuinen. Binnen het CCBT-project “R² - Robuuste Rassen“ wordt uitgezocht of dit, door gebruik van robuustere rassen een optie kan zijn. Een voordeel van de open lucht teelt tomaat is dat de rotatie op die manier ruimer kan aangehouden worden dan in koepel. Het onderzoek moet eveneens uitwijzen of de investering van een koepel al dan niet een noodzaak is.

Tijdens het najaar 2016 werd op het PCG een proef aangelegd in de biokoepels om na te gaan of er rasverschillen zijn in de gevoeligheid voor de schimmelziekte Mycosphaerella.

Bijkomende resultaten van 16/05/2017. De pit van de prei is de afgelopen dagen sterk in lengte toegenomen . Vanaf nu is het nodig om alle percelen geregeld te controleren. Zodra de pit een lengte heeft van meer dan 5 à 10 cm is het nodig zo snel mogelijk te oogsten.

De kwaliteit van industriebloemkool vormde eind september de rode draad op het demoplatform in Ardooie. Teelttechniek, een doordachte rassenkeuze en het oogstproces vormen belangrijke schakels om tot kwaliteitsvolle bloemkolen te komen.

Het departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid en het ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek) hielden dit voorjaar een voorlichtingsvergadering in verband met ‘Energieteelten en Alternatieve Teelten’ waarop verschillende onderzoekers hun bevindingen toelichten. Kunnen deze teelten een alternatief bieden voor de Vlaamse akkerbouw?

In maart werden enkele studie-avonden georganiseerd rond het thema rendabiliteit  in de openlucht groenteteelt. Dit kadert in het Dept L&V demonstratieproject ‘Openluchtgroenteteelt: verhogen van de rendabiliteit door inzicht in kostenstructuur’. Gedurende twee jaar werden samen met een groep telers heel wat data verzameld rond rendabiliteit per teelt. Andere aspecten zoals arbeid, investeringen en energiekost komen er eveneens aan bod.

In maart werden enkele studie-avonden georganiseerd rond het thema rendabiliteit  in de openlucht groenteteelt. Dit kadert in het Dept L&V demonstratieproject ‘Openluchtgroenteteelt: verhogen van de rendabiliteit door inzicht in kostenstructuur’. Gedurende twee jaar werden samen met een groep telers heel wat data verzameld rond rendabiliteit per teelt. Andere aspecten zoals arbeid, investeringen en energiekost komen er eveneens aan bod.

Binnen de Vlaamse groentesector is de preiteelt een economisch belangrijke teelt. Aangezien prei kapitaals- en arbeidsintensief is, is het voor u als teler noodzakelijk om een goede kijk te hebben op de evoluties in de teelt. Met deze studieavond willen we u informeren over nieuwigheden en tendensen binnen de preiteelt.

In navolging van een eerste geslaagde test vorig jaar op het PCG teelden we afgelopen seizoen opnieuw met succes bataat. Met enkele verkennende proeven hoopten we onze kennis over deze nieuwe teelt te verruimen. De eerste resultaten van een teelttechnische proef en een rassenproef zijn ondertussen gekend en komen in dit artikel aan bod.

De resultaten van het eerste onderzoeksjaar op PCG zijn alvast veelbelovend. Het optimaliseren van een nieuwe teelt gebeurt stap voor stap. Het onderzoek naar de teelt van bataat in Vlaanderen wordt daarom in 2017 zeker verdergezet op het PCG. Via samenwerking met telers zal gewerkt worden rond optimalisatie van verschillende teeltaspecten zoals plantafstand, onkruidbeheersing, mechanisatie,… Ook het rassenonderzoek zal uitgebreid worden met nieuwe rassen.

In het kader van het project 'Teelt van bataat: potentieel voor onze regio?', met de steun van de provincie Oost-Vlaanderen, werden in 2016 twee verkennende proeven aangelegd, zowel onder beschutting als in openlucht. Vijf verschillende rassen van de Franse firma Graines Voltz (Murasaki 29, Evangeline, Bonita, Orléans, Beauregard) en werden opgenomen in beide proeven.

Zondag 9 oktober 2016 ging de Internationale Praktijkdag Prei door op het PCG. Tijdens deze vijfde editie kon men de hele dag terecht voor demonstraties, rondleidingen langs de proeven of een bezoekje aan de beurs. De voor- en namiddag werden aan elkaar gekoppeld met een seminarie. De demonstraties stonden in het teken van een correcte spuittechniek met het oog op een goede efficiëntie en het beperken van drift. Het verschil tussen doppen en tussen spuitapparatuur in driftreductie werd heel duidelijk in de demonstraties. In dit artikel geven we de resultaten van enkele interessante proeven weer.

Bloemkool rassenonderzoek tweede vrucht industrie 2016 onderzoek met Amandine (Sakata), CF10495 (Sakata), David  (Syngenta), Fortaleza (Seminis), Giewont (Seminis), Gohan (Syngenta), Jericho (Sakata), Ovindoli (Seminis), Toledo (Bejo), Clarina (Syngenta), Dexter (Rijk zwaan), Freebel (Seminis), Octopus (Clause), Balboa (Bejo), Liberty (Clause), Naruto (Clause), Brigantine (Clause), Escale (Clause), Moby Dick (Clause), CLX33523 (Clause).

Over de teelt van aubergines wordt niet zo heel veel onderzoek gedaan. Nochtans stijgt de consumptie ervan en wint de aubergineteelt aan belangstelling. Aan de hand van een rassenproef werd nagegaan welk ras momenteel het meest geschikt is. Naast gewone aubergines werd eveneens een graffiti-aubergine en een mini-aubergine meegenomen in proef. Tijdens de teelt werden twee snoeiwijzen aangehouden, zodat ook hier een vergelijking kon gemaakt worden naar opbrengst en sortering.

Bezoekersgids van de demonstratie bloemkooloogstmachines te Ardooie op zaterdag 24 september 2016. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven. Voor de start van de demo werden eerst de kwaliteit & kwaliteitseisen voor industriebloemkool toegelicht. Ook de arbeidsveiligheid tijdens het oogstproces kwam aan bod. Volgende constructeurs namen deel aan de demo: Baekelandt, Desmedt, Verhoest en Verstraete.

Het PCG organiseerde op zondag 9 oktober 2016 de tweejaarlijkse Internationale Praktijkdag Prei met als thema 'Boer zoekt consument'. Om aan de vraag naar informatie te voldoen, worden op het PCG veel praktijkproeven opgezet. Naast terugkerende thema’s zoals rassenkeuze, gewasbescherming en bemesting komen deze editie ook verschillende proeven aan bod rond het thema differentiatie (korte/lange prei, dikke/fijne prei, gangbare/biologische teelt, …). Tijdens deze Internationale Praktijkdag Prei  lag de focus vooral op demonstraties rond spuittechniek zoals doppenkeuze, spuithoeveelheid, waterkwaliteit, …

Maandag 3 oktober 2016 kwamen de biotelers met beschutte teelten samen om de stand van zaken van de proeven en de projecten te bekijken. Een overzicht van de data zijn terug te vinden in de publicatie. Tevens gaven zij inbreng voor de proefplanning van komend seizoen 2017.

De Dag van de Landbouw werd georganiseerd in samenwerking met de Boerenbond en de Landelijke Gilden. 2-jaarlijks zet het PCG op de 3^de zondag van september zijn deuren open voor iedereen die kennis wil maken met de hedendaagse Vlaamse tuinbouw.

Op donderdag 15 september 2016 organiseerde we een proefveldbezoek in de innovatieve teelten. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen- en demoproeven in de teelt van bataat, yacon en eetbare bloemen.

Op donderdag 1 september 2016 organiseerde de openluchtafdeling van het PCG een bezoek aan de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in bladgewassen, prei en uien. Een veertigtal aanwezigen woonden het bezoek bij. Hieronder vindt u een samenvatting van de proefresultaten.

Op vraag van de sector werd een biologische onderstamproef aubergine aangelegd op PCG. De keuze van de onderstammen gebeurde op basis van de wensen van de telers, aangevuld met deze die de zaadhuizen aanleverden.

Het PCG wil in zijn onderzoek sterk inzetten op de teelt van uien. Om de proefplanning voor het onderzoek in uien op te maken werd een werkgroep van uientelers  samengesteld en werden heel wat concrete ideeën voor proeven gelanceerd zoals het vergelijken van verschillende bemestingsstrategieën, onderzoek naar startfosfaten, efficiëntie van middelen en de toevoeging van uitvloeiers voor ziektebestrijding, rassenproeven, proeven rond optimale zaaidichtheden,…. Eind augustus werd de uienwerkroep bijééngeroepen om de proeven te komen bekijken.

Bezoekersgids van het proefveldbezoek in bladgewassen, prei en uien op donderdag 1 september 2016. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven. De proeven liggen aan in het kader van Landbouw & Visserij.

Op vrijdag 8 juli 2016 organiseerden we een proefveldbezoek in de bio-beschutte teelten. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen- en de onderstammenproef in tomaat en de bemestingsproef in rode paprika.

De praktische doelstelling van dit project was de diversificatie van het aanbod van het witloofassortiment met betrekking tot verschillende toepassingen die toegevoegde waarde creëren. Hiervoor werd gestart met een fenotypering met betrekking tot morfologie en inhoudsstoffen vanuit het brede bestaande witloofassortiment (zowel hybriden als traditionele telerselecties).

De wetenschappelijke doelstelling was het verwerven van een betere kennis van de inhoudsstoffen van witloof, hoe deze variëren tussen oude telerselecties en hybriden en in functie van teeltomstandigheden.

In dit Witboek worden de belangrijkste resultaten van dit project en nieuwe innovatiemogelijkheden voor witloof besproken, en noden tot verder onderzoek geïdentificeerd.

Tomaten in de biologische teelt belangrijkste tussentijdse resultaten rassen - en onderstammen onderzoek met Tica G419 (Bingenheimer), 72-720 rz (Rijk Zwaan), Cappricia (Rijk Zwaan), Extension (Bayer), Almadir (Uniseeds), Sevance (Monsanto), E15M.40770 = TOVIT1411 (Enza), E15M.40763 = TOVIT1433 (Enza), Foundation (Bayer).

In deze proef werd nagegaan welke onderstammen komkommer er op de markt zijn die geschikt blijken voor biologische teelt met Ancora F1 (Takii), Azman (Rijk Zwaan), Ficifolia (Grow Group), Flexifort (Vitalis), TRC 1401 (TRC), TRC Cucuos 1 (TRC), Mendosa (Uniseeds), Nemafree (Grow Group), Status F1 (Takii), TRC 11503 (TRC), Tokita 2 = Ulisse (TRC), VDB No 31 (Van Den Berg Seeds). Alle onderstammen waren geënt met Carambole (Rijk Zwaan).

Bij tomaten in tunnelteelt is de teeltduur tenslotte veel korter en er hangt uiteraard een extra kostenplaatje aan het plantgoed van geënte planten. Tijdens een rassenproef Coeur de Boeuf in tunnel op het PCG werden twee herhalingen geënt en twee herhalingen niet geënt. Binnen deze proef werd de productie en kwaliteit van geënte en ongeënte planten met elkaar vergeleken.

Tijdens dit infomoment werd er kennis gemaakt met de mogelijkheden die de nieuwe teelt 'yacon' te bieden heeft. Het PCG doet reeds 5 jaar onderzoek in de teelt van yacon. Ook in 2016 zal dit onderzoek verdergezet worden. Verdere mechanisatie van de teelt en de invloed hiervan op de bewaring van de knollen zal speciale aandacht krijgen.

Binnen het CCBT-project 'R² - Robuuste Rassen' zal uitgezocht worden of dit, door een combinatie van robuustere rassen en verwachte warmere zomers, een optie kan zijn. Op die manier kan de rotatie ruimer genomen worden doordat deze kan opgenomen worden binnen de open lucht teelten. Het onderzoek moet eveneens uitwijzen of de investering van een koepel al dan niet een noodzaak is.

Op 4 maart organiseerde Inagro een studienamiddag over de actuele ziekteproblemen in de bladgewassenteelten onder glas. De sprekers van Inagro, PCG, UGent en PSKW focusten voornamelijk op de oplossingen die reeds werden gevonden in de projecten waarin zij samenwerken.

Het PCG organiseerde op vrijdag 19 februari een studiemoment rond uien. De grote opkomst toonde dat er veel interesse is voor de teelt van uien.

Bezoekersgids van het proefveldbezoek in prei op donderdag 3 maart 2016. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen- en gewasbeschermingsproeven in deze teelt. De proeven liggen aan in het kader van Landbouw & Visserij.

België werd in het verleden weinig onderzoek uitgevoerd naar de teelt van uien. Enkele jaren geleden startte het PCG met onderzoek naar deze teelt omwille van het groeiende areaal en de vraag naar bijkomende erkenningen voor onkruidbestrijdingsmiddelen. De eerste resultaten van dit onderzoek werden gecommuniceerd tijdens deze studienamiddag. Met dit netwerkmoment willen we de sector mee betrekken in de verdere sturing van het onderzoek.

Vruchtgroenterassen zoals tomaten uit de verwarmde kas zijn niet zonder meer te gebruiken in een tunnelteelt.

Binnen de Vlaamse groentesector is de preiteelt een economisch belangrijke teelt. Aangezien prei kapitaals- en arbeidsintensief is, is het voor u als teler noodzakelijk om een goede kijk te hebben op de evoluties in de teelt. Met deze presentaties van de studieavond willen we u informeren over nieuwigheden en tendensen binnen de preiteelt.

Komkommerrassen biologisch onderzoek in de vroege teelt met Carambole (Rijk Zwaan), E23L.2216 F1 (Vitalis), El Toro F1 (Van Den Berg Seeds bv.), Proloog (Rijk Zwaan), Toploader (Vitalis).

Cressen rassenonderzoek in koepel voorjaarsteelt met Bloedzuring (Vreeken's zaden), Brassica Purple Frills (De Bolster),  Koolrabi Delikatesse blauwe (De Bolster), Radijs Topsi (Hild), Rode basilicum (Bingenheimer), Rode biet Bull's blood (Vreeken's zaden), Tatsoi rouge Fuego (Graines Voltz), Tatsoi vert Nogaro (Graines Voltz), Tuinkers G251 grootbladige (Bingenheimer), Zuring Nobel (Vreeken's zaden).

Bezoekersgids van het proefveldbezoek in de koolgewassen, prei, basilicum, wortelen, bioremediatie & irrigatie op donderdag 29 oktober 2015. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen-, gewasbeschermingsproeven en bemesting in deze teelten. De proeven liggen o.a. aan in het kader van het ADLO project IPM en IWT.

Op woensdag 28 oktober 2015 organiseerden we een proefveldbezoek in de industrierassen bloemkool tweede vrucht. Het onderzoek is financieel ondersteunt door Landbouw & Visserij.

Rondgang industrierassen bloemkool tweede vrucht met Bejo 2936 (Bejo), Clarina (Syngenta), David (Syngenta), Fortaleza (Seminis), Freebel (Seminis), Giewont (Seminis), Gohan (Syngenta), Idris (Vilmorin), Liria (Bejo), Octopus (Clause), Raoul (Hazera), SV 5818 AC (Seminis), CF AF 1122 (Vilmorin), Balboa (Bejo), Dexter (Rijk Zwaan), Seoul (Hazera), Naruto (Clause), Moby Dick (Clause), Liberty (Clause), Escale (Clause).

Het project TIPRELET - TIPburn PREvention of LEttuce Types - probeert de wetenschappelijke hiaten in te vullen door een innovatieve benadering van de randproblematiek, waarbij het dynamisch gedrag van slaplanten als respons op hun omgeving centraal staat.

Bezoekersgids proefveldbezoek met focus op praktijkonderzoek in akkerbouwmatige groenten: aardappelen, wortelen, uien en yacon van 21 augustus 2015.

Op vrijdag 17 juli 2015 organiseerden we een proefveldbezoek in de bio-beschutte teelten. Het programma omvatte het bezoek aan de proeven rassen- en onderstammen in komkommer en aubergine, rassen & bemesting en teelttechniek in tomaat en monitoring in vruchtgroenten. Het onderzoek is financieel ondersteunt door ADLO, CCBT, IWT en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Sinds 2013 voert het PCG binnen hun onderzoeksdomein ‘innovatie’, naast onderzoek naar kruiden, ook onderzoek uit naar verschillende andere nicheteelten. Binnen het leader-project “In my backyard: delicatessegroenten op een dienblad” werd de teelt onder de loep genomen van verschillende mini- en zelfs microgroenten. Het project werd de laatste maanden in de kijker gezet bij het grote publiek op de Europadag te Gent en op het PCG tijdens de Bioweek.

Op vraag van de sector werden verschillende gewassen uitgetest in koepel met als doel deze in het voorjaar te oogsten als microgroente of ‘cresse’ in het stadium van kiemlobben of maximum 1 echt ontluikend blaadje. Op het zaaibed werd een laag van 4 cm organisch materiaal aangebracht voor een betere onkruidbeheersing. Potgrond en groencompost werden vergeleken als organisch materiaal. Verder werd ook het breedwerpig inzaaien vergeleken met het zaaien op rijtjes in functie van het snijgemak.

Radijsjes kunnen vroeg gezaaid worden en kunnen tijdig geoogst worden alvorens de vruchtgroenten de kas in horen te gaan. Aan de hand van een rassenproef radijs in tunnel tijdens het voorjaar willen we nagaan welk ras het meest geschikt is. Volgende rassen werden opgenomen in de proef: Celesta (Vitalis), Famox (Hild), Marike (Bingenheimer), Rockstar (Syngenta), Rudi (Bingenheimer), Rudolf (Bejo), SGR0507 (Syngenta), Topsi (Hild).

Bemestings-, rassen en gewasbeschermingsonderzoek in de winter- en late winterteelt prei met gewasbeoordelingen.

PCG adviseert voornamelijk telers die interesse hebben in en/of vragen hebben over bio be-schutte groenteteelt. Dit wil zeggen dat je er terecht kan met vragen over alle groenten die biologisch geteeld worden in serres (zowel koude kas als stookteelt) en koepels. Verder kan er ook begeleiding geboden worden over kruidenteelt, dit zowel in open lucht als in kas, in volle grond als in pot.

Le projet EMMA vise principalement à promouvoir la production intégrée durable de légumes et de fraises dans la Flandre orientale, la Flandre occidentale et le Nord Pas-de-Calais. Ce type de culture est très exigeant en terme de qualité visuelle, de sécurité pour le consommateur.

Ce projet vise donc à constituer un socle de références répondant à la volonté de réduction notable des produits phytosanitaires pour les cultures légumières et la culture de fraises (grâce à un travail conséquent de compilation de travaux et méthodes y répondant) et à élaborer des nouvelles références pour répondre aux attentes en matière d’innovation et aux nombreuses questions restées sans réponse.

Op vrijdag 28 november 2014 organiseerden we een proefveldbezoek in de late herfstteelt van prei. Het programma omvatte het bezoeken van de proeven versmarkt- & industrierassen en bemesting in prei. De proeven liggen aan in het kader van ADLO.

Op donderdag 30 oktober 2014 organiseerden we een proefveldbezoek in het kader van IPM in vollegrondsgroenten. Het programma omvatte het bezoeken van de proeven over gewasbescherming, ziekten & plagen en bemesting. De proeven liggen o.a. aan in het kader van het ADLO project IPM en het Europees Interreg IV-projecten EMMA.

Op 23 juli werd er met een twintigtal telers een bezoek gebracht bij 3 Nederlandse bedrijven: BelleMarie, Het Blauwe Huis en De Tuinen van Weldadigheid. Elk van deze bedrijven had hun eigen karakter en specialisatie.

Afin de répondre aux questions pratiques, le PCG réalise chaque année plusieurs essais. Les essais sur le choix variétal, la protection des végétaux et la fertilisation sont expliqués pendant les visites de champs d’essai.

On Sunday the 12th of October 2014 PCG organized the biennial Leek Practical Day. This day is organised in collaboration with Boerenbond and the Flemisch Government ADLO.

In order to meet the demand for practical information, many trials are set up at PCG. Trials on variety selection, fertilization and crop protection will be clarified during the trial visits.

Om aan de vraag naar praktijkinformatie te voldoen, worden op het PCG veel praktijkproeven opgezet. Proeven met betrekking tot rassenkeuze, gewasbescherming en bemesting zullen tijdens de proefveldbezoeken worden verduidelijkt.

In het kader van het Leader-project 'In my backyard: delicatessegroenten op een dienblad' biedt het PCG nu ook ondersteuning aan telers en restaurants om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en duurzame samenwerkingsverbanden te creëren met nadruk op afzet via de korte keten.

PCG adviseert voornamelijk telers die interesse hebben in en/of vragen hebben over bio beschutte groenteteelt. Dit wil zeggen dat je er terecht kan met vragen over alle groenten die biologisch geteeld worden in serres (zowel koude kas als stookteelt) en koepels. Verder kan er ook begeleiding geboden worden over kruidenteelt, dit zowel in open lucht als in kas, in volle grond als in pot.

De vraag naar kwalitatieve delicatessegroenten is de laatste jaren erg toegenomen. Hierbij wordt de aandacht steeds vaker gevestigd op 'lokaal geteelde groenten' en 'speciale' groenten zoals mini- en microgroenten, nieuwe teelten, vergeten groenten… Restauranthouders verkiezen hoe langer hoe meer de kweek van groenten in directe samenwerking met lokale telers waar ze, letterlijk en figuurlijk, alles in handen kunnen nemen. Ze willen een vers, kwalitatief product en zijn ook bereid daar een eerlijke prijs voor te betalen.

Tijdens het proefveldbezoek was er een rondgang voorzien in de bioserres en de koepels. Een stand van zaken van volgende proeven werd besproken:  rassen- en onderstammenproef trostomaat en rode blokpaprika, bemestingsproeven pruimtomaat met de vergelijking van dierlijke versus plantaardige en verschillende soorten basis- en bijbemesting aan de hand van bodem- en bladsapanalysen, zomerteelt meloen in koepel met spreiding van de oogst door aangepaste snoeitechnieken.

Op dinsdag 26 augustus werd op het PCG een bezoek georganiseerd aan de demotuin delicatessegroenten die aangelegd werd in het kader van het Leader-project 'In my backyard: delicatessegroenten op een dienblad!' Ondanks het slechte weer kunnen we toch spreken van een succes.

Tunnelopstellingen worden vaak ingezet om het seizoen te verlengen. Toch kan, voornamelijk bij afzet via korte keten, de invulling van een zomerteelt met vruchtgroenten ook interessant zijn. De teelt van kerstomaatjes is zeker aangewezen omdat het teeltseizoen net iets langer is dan van andere types tomaat onder tunnel.

Aan de hand van een demoproef werd nagegaan welke soorten basilicum er op de markt zijn en of deze geschikt zijn om in pot te telen.

Een demoproef werd aangelegd met de soorten basilicum op de markt, fijnbladige citroenbasilicum, genoveser, kaneelbasilicum, kleinbladige basilicum, rode basilicum, rood gekartelde basilicum en Thai basilicum. Binnen het Leader-project 'In my backyard: delicatessegroenten op een dienblad!' werd uitgetest of eetbare bloemen in pot kunnen geteeld worden.

Welke kersttomaat is het meest geschikt is om te telen in koepel: 12-Y-06 (Nunhems), C65 (Gautier), C80 (Gautier), Conchita (De Ruiter), Confetto (Rijk Zwaan), Delicacy (Sakata), Delicassi  (Gautier), Favorita (De Ruiter), Garincha (Enza), Lazarino (Uniseeds), McDreamy (Vitalis), Nun 09011 (Nunhems), Nun 09013  (Nunhems), Perlati  (Vitalis), Sakura  (Vitalis), Sassari (Rijk Zwaan), Sunstream  (Vitalis), Tz 551 (Uniseeds), Vialli  (Vitalis).

Telers worden aan beide zijden van de Frans-Vlaamse grens geconfronteerd met strenger wordende eisen op vlak van gewasbescherming. Zo wordt bijvoorbeeld het gebruik van middelen, die een impact hebben op de bijenpopulaties, aan strengere restricties onderworpen en eisen warenhuizen lagere residuwaarden op groenten dan de wettelijke toegelaten normen. In onze grensoverschrijdende regio worden dezelfde tendensen vastgesteld: een significante daling van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.