Omwille van de neerslag van de voorbije weken heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, het tijdelijk onttrekkingsverbod voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten gedeeltelijk opgeheven. In 16 onttrekkingszones blijft een onttrekkingsverbod van kracht.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een nieuw tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor in totaal 42 onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in Oost-Vlaanderen.

Op 22 juni stelde PCG het lopende onderzoek voor op het proefveldbezoek openluchtgroenten. Er werd ingegaan op de lopende proeven en projectwerking binnen diverse thema’s zoals onder andere onkruidbeheersing, rassenonderzoek, plaagbeheersing, invloed van druppel- en subirrigatie en invloed van najaarsbewerkingen bij inzaai van een groenbedekker in functie van de bodemvochtbeschikbaarheid in het voorjaar.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in Oost-Vlaanderen. We bevinden ons in een periode zonder betekenisvolle neerslag en dat zorgt ervoor dat de waterpeilen in de onbevaarbare waterlopen van Oost-Vlaanderen sterk onder druk komen te staan.

Op één van onze percelen in Kruishoutem startten we een experiment met peilgestuurde drainage in combinatie met subirrigatie. Dit heeft als belangrijkste voordeel dat extra water gebufferd kan worden in landbouwbodems, voornamelijk op tijdstippen dat de bodem niet verzadigd is met water.

De droogte van de afgelopen jaren maar ook de recente overstromingen tonen duidelijk aan dat we het landschap klimaatrobuuster moeten maken. Door toepassing van stuwen in waterlopen wordt het water maximaal op de akkers vastgehouden en wordt infiltratie bevorderd.

Dat succesvol bataat telen in België mogelijk is, zoveel is duidelijk. Toch zijn er nog heel wat vragen waarop we vandaag het antwoord niet kennen en vraagt de uitbreiding van deze teelt diepgaander onderzoek.

Op donderdag 15 december vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer’ plaats. De studiedag werd georganiseerd door het Waterportaal, een Oost-Vlaams infoloket waar land- en tuinbouwers terecht kunnen met vragen en informatie over waterbeheer op het bedrijf. In de toekomst zullen we meer en meer geconfronteerd worden met lange periodes van droogte en toenemende kans op intense buien en eventueel overstromingen. Het is uitermate belangrijk om maatregelen te treffen om de land- en tuinbouw veerkrachtiger te maken tegen de klimaatsverandering.

We hebben vaker te maken met droge, hete periodes die worden afgewisseld met plaatselijk zeer zware buien. Je kan je gewassen hiertegen wapenen door in te zetten op goed bodembeheer in combinatie met efficiënt watergebruik. Op donderdag 15 december 2022 vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer' plaats op het PCG waarbij praktische tips en maatregelen voorgesteld werden.

Overzicht van innovatieve irrigatietechnieken met een beknopt overzicht van het gebruik/toepassing, kostprijs en voordelen van de diverse methoden.

Het laat geen twijfel dat afgelopen seizoen niet eenvoudig was om kwalitatieve prei te telen met een goede opbrengst. De aanhoudende droogte veroorzaakte veel stress met alle gevolgen van dien. Op het PCG werden in het kader van TETEG (Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele en klimaat robuuste landen tuinbouw), DRIP en IPMTrips proeven opgezet en beoordelingen gedaan om deze impact te monitoren.

De aanhoudende droogte veroorzaakte i n Vlaanderen heel wat schade in diverse teelten. We polsten bij het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) en Inagro in grote lijnen naar de actuele gewasschade. Kanttekening daarbij is dat er lokale en regionale verschillen zijn. Een overzicht van de gewasschade ...

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat belangrijke watervoerende lagen in Vlaanderen onderhevig zijn aan verdroging. Daarom gebruik je best zo veel mogelijk andere waterbronnen dan diep grondwater. Om welke bronnen gaat het, wie zijn de waterbeheerders en welke acties kan je ondernemen om deze waterbronnen te gebruiken? Door de klimaatverandering zullen periodes van waterschaarste in de toekomst frequenter voorkomen. Enkel met een robuust waterbeleid, gebaseerd op wateropslag, waterbuffering en een duurzaam watergebruik, kunnen we de schade zo veel mogelijk  beperken. Naast diep grondwater bestaan er diverse soorten alternatieve waterbronnen. We geven een kort overzicht.

De weersomstandigheden van de afgelopen maanden hebben geleid tot een grote tripspopulatie in de meeste regio’s. Waar we in jaren met een occasionele regenbui nog enige controle  konden bieden, zien we dat meer en meer percelen schade oplopen. Er zijn echter wel regionale verschillen en ook de waterbeschikbaarheid heeft een duidelijke impact.

Onlangs werd de website van het Waterportaal aan een grondige update onderworpen. Zo vind je er nieuwe info over alternatieve bronnen, wateropslagmogelijkheden en waterkwaliteit, maar zijn er ook interessante artikels te vinden over irrigatie en behandeling van bedrijfsafvalwater. De klimaatverandering vraagt om extra aandacht voor waterbeschikbaarheid. Ook updates over droogtemaatregelen en eventuele oppompbeperkingen in Oost-Vlaanderen vind je hier terug.

Er werden verschillende veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, vernietigen van groenbedekkers, rassenonderzoek en irrigatie.

De gouverneur beslist om een algemeen onttrekkingsverbod in te voeren voor alle onbevaarbare waterlopen in onze provincie. Het algemeen onttrekkingsverbod zal ingaan vanaf zaterdag 16 juli en vervangt het tijdelijk onttrekkingsverbod van 7 juli 2022 en komt bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod in de ecologisch zeer kwetsbare waterlopen van Oost-Vlaanderen (dd. 17 december 2021)

Op maandag 13 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal bijkomende onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten van Oost-Vlaanderen.

Het droge voorjaar kende een abrupte onderbreking door de vele regen van afgelopen weken. Er is echter niet overal evenveel neerslag gevallen. De hoeveelheden variëren tussen 15 en 75 liter. De warme temperaturen die nu volgen, betekenen groeizame omstandigheden voor de vele gewassen die mogelijks door de voorgaande droogte wat moeilijkheden ondervonden maar beregenen is op de meeste plaatsen voorlopig nog niet nodig. Met de voorspelling van het extreem warme weer kan dit echter nog rap veranderen.

Volgens recente metingen (1 mei 2022) vertoonde 67% van de meetplaatsen een lage (42%) tot zeer lage (25%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar. Dat percentage zal de komende dagen nog stijgen, want het heeft nauwelijks geregend en er wordt opnieuw weinig neerslag voorspeld. Vooral Oost- en West-Vlaanderen zijn droog tot zeer droog. ‘Uiterst droog’ is een situatie die normaal gezien maar één keer om de vijftig jaar voorkomt, maar nu al sinds 2018 elk jaar opnieuw opduikt. Iets wat heel uitzonderlijk was, wordt dat steeds minder.

Subirrigatie kan aangelegd worden in de nabijheid van grote dakoppervlaktes zoals industrieterreinen, bufferbekkens, plaatsen met continue bemaling onder infrastructuur zoals tunnels of plaatsen waar veel oppervlaktewater beschikbaar is. Maar er kan ook gewerkt worden met stuwen die het waterpeil in grachten verhogen.

Deze applicatie bevat ook infofiches over geavanceerde precisieberegeningstechnieken, zodat de teler een transparant beeld krijgt over de innovaties die zich afspelen in de sector en de inpasbaarheid op zijn bedrijf.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd vanaf 11 mei 2022 voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in een aantal onttrekkingszones.

In het voorjaar van 2021 zette het PCG een proef in uien op bij een teler om het  effect van verschillende irrigatiestrategieën op de opbrengst te evalueren. Irrigatie volgens het advies van de Bodemkundige Dienst van België (BDB) werd vergeleken met irrigatie volgens de teler. Ook het effect van fertigatie op de opbrengst werd onderzocht. Bij fertigatie wordt bemesting via de druppelslangen toegepast.

Deze proef werd aangelegd om de efficiëntie van alternatieve middelen tegen Tabakstrips (Thrips tabaci / THRITB) in prei (Allium porrum / ALLPO) na te gaan. Door het dalende aantal erkende middelen dat kan ingezet worden tegen trips in prei, wordt in het kader van het project ‘IPMTrips’ naar alternatieve of nieuwe potentiële middelen gezocht. Daarbij worden middelen met een fysische of stimulerende werking ook in rekening genomen.

De preiplanten hebben eind augustus toch wat droogtestress ervaren, wat resulteerde in een hogere voldoening aan de vochtvraag bij de preiplanten met druppelirrigatie ten opzichte van de preiplanten zonder irrigatie.

Deze proef werd aangelegd om de vergelijking te maken tussen verschillende beregeningsmethoden in prei (Allium porrum / ALLPO). De proef werd aangelegd op een proefveld te Kruishoutem, België, in 2 parallellen als een split-plot proef. De plotoppervlakte was 15 m². Het ras was Krypton (Nunhems) en werd gepland op 25/06/2021. De twee factoren die in rekening werden gebracht waren het al dan niet uitvoeren van tripsbestrijding en de aanwezigheid van een irrigatiesysteem (druppelirrigatie, bovenberegening).

Puntvervuilingen zijn nog altijd de grootste bron van verontreiniging van onze waterlopen door gewasbeschermingsmiddelen. Puntvervuiling is een verontreiniging door gewasbeschermingsmiddelen op een geconcentreerde plaats in de waterloop. Die vervuiling voorkomen zal de waterkwaliteit doen verbeteren. Door samen te werken aan een betere waterkwaliteit voorkomen we dat er nog meer middelen uit de markt verdwijnen.

Wie water wil onttrekken uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht, moet dit sinds 1 januari 2022 online melden aan de waterloopbeheerder. Dit betreft een maatregel om het risico op droogteschade maximaal te voorkomen.

Op het groenteplatform van de Werktuigendagen waren er thema’s uitgewerkt gericht op arbeidsefficiëntie, klimaat en duurzaamheid. Tijdens de geleide rondgang van de tuinhouwdemonstraties kwamen water, mechanische onkruidbestrijding, spuittechniek en automatisatie in planten aan hoc!

Provincie Oost-Vlaanderen maakte een nieuw ontwerp op voor de herinrichting van het overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Naast de optimalisatie van de bufferfunctie wordt een spaarfunctie aan een deel van dit overstromingsgebied gekoppeld.

De afgelopen vier zomers (2017-2020) waren erg droog. Het totale neerslagtekort, dit is de neerslag verminderd met de gewasverdamping, bedroeg eind september 2018 in België 250 mm en in 2020 zelfs 300 mm. In een 'normaal' jaar bedraagt het neerslagtekort slechts 100 mm. Droogteperiodes zoals die van 2018 en 2020 zouden zich slechts in 1 op de 20 jaar voordoen, maar lijken de laatste jaren steeds frequenter voor te komen. Volgens klimaatanalyses zullen extreme droogtes zoals die van 2018 en 2020 tegen 2100 eens om de twee jaar voorkomen indien de klimaatopwarming zich doorzet volgens het meest extreme scenario.

De Werktuigendagen op 25 en 26 september in Oudenaarde waren een ideale gelegenheid om landbouwers hiermee kennis te laten maken. Een verkorte versie van deze technische fiches is te vinden in de bezoekersgids van het groenteplatform op de Werktuigendagen.

Het wordt steeds belangrijker om op een beredeneerde manier om te gaan met water. Dit kan door het weinige water op de efficiëntste manier en het beste tijdstip in te zetten voor irrigatie. Ook de kostprijs van de beregening kan je best op voorhand goed inschatten. Die kost kan je voor jouw bedrijf berekenen met een tool die beschikbaar is via de website van het PCG (Bepaal zelf de kostprijs van beregening op jouw bedrijf met dit rekenblad). Deze tool kan op dit moment enkel gebruikt worden voor haspelberegening en watertransport door loonwerker.

De voorbije jaren kregen we steeds vaker te maken met extreme klimaatomstandigheden, zoals langdurige droogte en hittegolven, vorstperiodes laat in het voorjaar, extreme regenval,… met een duidelijke economische impact op onze land- en tuinbouw. In het kader van het Relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de Blue Deal werd het project ‘Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele klimaatrobuuste land- en tuinbouw’ ingediend bij de Departement voor Landbouw en Visserij en goedgekeurd door de Vlaamse regering. Via onderzoek en voorlichting zullen concrete oplossingen geboden worden zodat de land- en tuinbouw in Vlaanderen zich kan wapenen tegen het veranderende klimaat en hun toekomst gegarandeerd blijft.

Oost-Vlaanderen rolt een meetnetwerk uit om constant het waterpeil te kennen van de waterlopen. Het provinciebestuur heeft 1.650 km waterlopen in zijn beheer. "Als we de gegevens van de toestelletjes doorgestuurd krijgen, kunnen we heel snel de juiste maatregelen nemen tegen wateroverlast of bij extreme droogte", zo luidt het. Over twee jaar moet het systeem volledig werken.

Op 29 juni vond op het PCG een proefveldbezoek plaats om het lopende onderzoek toe te lichten. Er werd een grote verscheidenheid aan veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, irrigatie, teelttechniek en bemesting. De meeste proeven worden dan ook aangelegd om antwoorden te vinden op huidige problemen in de sector zoals het wegvallen van gewasbeschermingsmiddelen, droogte en strengere wetgeving.

Heel wat regio’s hebben de voorbije weken veel neerslag te verwerken gekregen. En dat heeft zo zijn gevolgen voor heel wat zaken. Er was de voorbije weken heel wat achterstand bij het uitplanten van teelten zoals bloemkool, selder, bladgewassen, prei, enz. Sommige telers hebben ervoor gekozen om in natte omstandigheden te planten, andere hebben gewacht om te planten tot wanneer de bodem wat droger was. Voor de tweede vrucht bloemkool is de plantdatum belangrijk, aangezien het ras Giewont best vóór 15 juli wordt geplant zodat de oogstdatum niet doorschuift naar november, december.

De vier voorbije zomers waren heel droog en door de klimaatsverandering worden meer droge en warme zomers verwacht. Om de productie en kwaliteit van gewassen op peil te houden wordt irrigeren een noodzaak. Voldoende water ter beschikking hebben is veelal het knelpunt. Daarom wordt er gezocht naar methoden waarbij irrigeren zo efficiënt mogelijk kan gebeuren. Druppelirrigatie/fertigatie is een van de mogelijkheden. In 2019 op de terreinen van de Werktuigendagen te Oudenaarde werd de productie van uien bijna verdubbeld door toepassing van druppelirrigatie. Op het praktijkperceel van het proefplatform uien in Aalter in 2020 werd een band uien voorzien van druppelirrigatie.

Het doel van de bekomen data is het maken van gefundeerde beslissingen bij het plaatsen van MBBR-installaties in het veld en dit zowel op vlak van technische als economische haalbaarheid. Deze gegevens kunnen ook gebruikt worden om een afweging te maken ten opzichte van andere end-of-pipe oplossingen. Aan de hand van gekende data zal het model een simulatie maken van het effect van één of meer MBBR-installaties op een afstroomzone. Het effect op een groter stroomgebied kan dan worden nagegaan en geëvalueerd op technisch en economisch haalbaarheid. 
Je krijgt een overzicht van wat het effect is per afstroomzone en de daarmee gepaard gaande kosten. Daarnaast krijg je ook een totaal beeld van het effect op stroomgebied niveau en de kosten die hier bij komen kijken. Met deze gegevens kan een afweging worden gemaakt met andere end of pipe oplossingen om zo de meest praktische en kostenefficiënte oplossing te selecteren.

De MBBR-technologie (Moving Bed Biofilm Reactor), die eind jaren tachtig, begin jaren negentig in Noorwegen werd ontwikkeld, is een biofilmproces waarbij de biomassa groeit op kunststof dragermateriaal (carriers) dat met behulp van mechanische mengers en/of beluchters (periodiek) in beweging wordt gehouden in de reactorruimte. Hierdoor ondervindt de MBBR geen last van verstopping en als gevolg van de constante beweging en botsing van de carriers. In tegenstelling tot de AS-technologie heeft de MBBR geen bezinker nodig voor de scheiding van vaste stoffen van het gezuiverde water, en is de prestatie van het systeem dus onafhankelijk van het bezinkingsrendement. Bovendien is het een kosteneffectief en zeer efficiënt zuiveringssysteem dat weinig onderhoud vraagt. Een MBBR kan bij een zeer hoge belasting worden gebruikt en het proces is ongevoelig voor belastingsvariaties.

De MBBR (Moving Bed Bioreactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit. Een MBBR is een reactor die aangesloten is op de moerbuis van een drainagesysteem.

Voldoende water ter beschikking hebben is veelal het knelpunt. Daarom wordt er gezocht naar methoden waarbij irrigeren zo efficiënt mogelijk kan gebeuren. Druppelirrigatie is één van de mogelijkheden. Het LA-traject ‘Datagedreven Regeling van druppelirrigatie voor een duurzame Productie in de tuinbouw’ focust op vollegrondsgroenten die gevoelig zijn aan waterstress. Door een efficiënte irrigatie vermijdt men significante productieverliezen, zoals gewichtsverlies in prei.

Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 24 september heeft gouverneur Carina Van Cauter beslist om het captatieverbod te behouden en uit te breiden met vier stroomgebieden.

Een aanzienlijk deel van de rode MAP-meetpunten wordt negatief beïnvloed door nitraatrijk drainagewater. In bepaalde intensieve teelten biedt een duurzame bemesting geen garantie voor acceptabele nitraatconcentraties in het drainagewater. Nog strengere bemestingsnormen zullen onherroepelijk leiden tot productie- en kwaliteitsverlies. 

De huidige droogtesituatie vormt nog steeds een bedreiging voor de meeste onbevaarbare waterlopen in onze provincie. De hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van deze situatie. Uit de metingen van de Provinciale Dienst Integraal Waterbeleid en de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het waterpeil onder de drempelwaarden zit. Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 13 augustus, breidt wnd. gouverneur Didier Detollenaere daarom het captatieverbod uit.

Door bodemvochtsensoren te koppelen aan een bodemwaterbalansmodel en weersvoorspellingen, waarbij gebruik gemaakt wordt van data-assimilatie, ontstaat een krachtig hulpmiddel voor irrigatiebegeleiding. 

Gezien de licht verbeterde meteorologische omstandigheden zijn de peilen op een aantal waterlopen in Oost-Vlaanderen voldoende gestegen. Het captatieverbod kan hierdoor vanaf vrijdag 3 juli 2020 worden opgeheven op een aantal waterlopen.

De nasleep van de droogtes van de afgelopen jaren laat zich nog duidelijk voelen op verschillende waterlopen in Vlaanderen. Grondwatervoorraden hebben zich onvoldoende kunnen herstellen tijdens de afgelopen winter, waardoor bij gebrek aan neerslag, peilen en debieten van de waterlopen snel daalden. Op basis van terreinwaarnemingen wordt vastgesteld dat de toestand van verschillende ecologisch kwetsbare en zeer kwetsbare waterlopen achteruitgaat en verschillende waterlopen dreigen droog te vallen.

Vormt water een belangrijke schakel op uw bedrijf? Op 13 februari 2020 organiseerde het Waterportaal een studienamiddag waar duurzaam omspringen met water de rode draad vormde en inspiratie gaf voor u en uw bedrijf.

De resultaten met druppelirrigatie en fertigatie zijn hoopgevend. Zeker in droge jaren zoals 2019 kan deze irrigatietechniek een meerwaarde bieden. Landbouwers werken aan lagere druk waardoor de energiekosten minder hoog oplopen, gebruiken minder water, meststoffen zijn beter beschikbaar voor de planten en worden effectief opgenomen. Het blijft natuurlijk een investering die je al in het begin van het seizoen moet doen terwijl je nog niet kan inschatten wat het nieuwe teeltseizoen zal brengen.

De Werktuigendagen in Oudenaarde (21 en 22 september 2019) zijn een ideale gelegenheid om landbouwers kennis te laten maken met nieuwe irrigatietechnieken. Druppelirrigatie, fertigatie en klassieke bovenberegening werden toegepast op de demonstratievelden met aardappelen, prei en uien. Het is duidelijk dat fertigatie een meerwaarde biedt in de preiteelt ten opzichte van andere irrigatietechnieken, voor uien zijn de verschillen kleiner. Zowel de sortering als de opbrengst verbeterden in beide teelten spectaculair in alle objecten waar water werd gegeven.

Tijdens deze editie was er veel aandacht naar irrigatie. Er zijn demovelden met beregening, druppelbevloeiing en fertigatie aangelegd in prei, uien en aardappelen. De verschillen in opbrengst en kwaliteit waren zeer duidelijk zichtbaar. De proeven werden besproken en er waren demonstraties van het leggen en het verwijderen van druppelslangen. Ook werden er profielputten gegraven om te tonen hoe de beworteling en het vochtgehalte in de bodem is in de verschillende objecten. Verder waren er ook demonstraties voorzien met beregeningsboom, gun corner, aansturing van irrigatie, sensoren, opvolging en beveiliging tijdens het beregenen, diverse haspels met kanon, ... 

De MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit.

In de winter worden aan de MAP-meetpunten vaak verhoogde nitraatconcentraties vastgesteld als gevolg van uitspoeling via drainage. Met een Moving Bed Bioreactor kunnen nitraten uit het drainagewater worden gehaald. De techniek wordt volop getest in onder meer Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Mogelijk komt ze op termijn in aanmerking als equivalente maatregel binnen MAP6.

In Oost-Vlaanderen is er door de jaren heen heel wat praktijkervaring opgebouwd rond water op land- en tuinbouwbedrijven. Al deze waterinformatie staat verzameld op het Waterportaal, een samenwerking tussen de dienst Landbouw en Platteland van de provincie Oost-Vlaanderen en de praktijkcentra PCG, PCA en PCS.

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen'.

Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. 

Voor veel telers is beregenen echter niet mogelijk omwille van geen uitrusting, onvoldoende water en/of beperkingen door de overheid opgelegd. Op basis van dit advies en op basis van recente metingen en waarnemingen heeft de waarnemend gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen besloten om via een nieuw politiebesluit een captatieverbod vanaf 24/07/2019 in te stellen op onderstaande ecologisch kwetsbare waterlopen en meanders. 

Bij een waterscan komen we langs om samen na te gaan welke waterstromen op je bedrijf aanwezig zijn, hoeveel water je jaarlijks verbruikt, welke water geschikt is voor welke toepassing (reinigen, drinkwater, beregenen…), hoeveel regenwater opgevangen kan worden, hoe groot de opslagcapaciteit moet zijn, wat de financiële haalbaarheid is, … 

Op vrijdag 22 maart organiseert de Bodemkundige Dienst een interessante studienamiddag "Hoe zal innovatie de watervoetafdruk van gewasproductie verkleinen?". De klimaatsverandering dwingt de landbouw tot een efficiënter watergebruik, wat ook mogelijk is dankzij innovatie. Experten van binnen en buiten de Bodemkundige Dienst geven een overzicht van de huidige irrigatietechnieken met hun voor- en nadelen. Daarnaast evalueren ze welke innovaties het potentieel hebben om Vlaanderen in de toekomst klimaatbestendig en water-robuust te maken. Tijdens deze studiedag stellen de onderzoekers ook het boek 30 jaar irrigatieproeven op de Bodemkundige Dienst van België voor. 

De klimaatverandering vraagt om een integraal waterbeheer. Een belangrijk onderdeel daarvan is het in kaart brengen van de beschikbaarheid van alternatieve waterbronnen. En dat gaan ze in Oost-Vlaanderen doen voor hun land- en tuinbouwers. De alternatieve waterbronnen zullen overzichtelijk worden gebundeld op de website van het Waterportaal. Zo kunnen de land- en tuinbouwers duurzamer omspringen met het kostbare water en kan het beleid hen daaromtrent beter bereiken.
Wereldwijd wordt water een schaars product. Vlaanderen is een gebied waar de waterbeschikbaarheid per inwoner heel laag is. We staan zelfs op de vierde plaats van landen die weinig water ter beschikking hebben. Alleen Korea, Tsjechië en Italië doen het nog slechter. Landen als Spanje en Portugal scoren een stuk beter. Daarenboven zal Vlaanderen door de klimaatverandering meer en meer worden geconfronteerd met periodes van intensere piekregens en toenemende droogte.

De droogte van 2018 is erkend als landbouwramp. Het besluit van de Vlaamse Regering rond de erkenning ervan werd op 7 november gepubliceerd. Het is belangrijk om de tegemoetkomingsaanvraag in te dienen voor 28 februari 2019.

Met de introductie van fertigatie binnen de tuinbouwsector werd reeds een belangrijke stap in de richting van duurzaam watergebruik gezet. De toediening van voedingsstoffen via irrigatiewater, want daar duidt de term fertigatie op, biedt dan ook de mogelijkheid om efficiënter met water om te springen én de impact op het milieu te reduceren. Hoewel het Europese areaal gefertigeerde teelten sterk toeneemt, vertaalt dit zich nog onvoldoende in een afname van de milieu impact.

Eén van de kritieke processen tijdens het spuitproces, dat aanleiding geeft tot puntvervuiling, is het vullen van het spuittoestel. Voorbeelden van puntvervuiling zijn het morsen van de gewasbeschermingsmiddelen, het overlopen van de spuittank, of contact van verontreinigd materiaal. Wanneer spuittoestellen op een verhard oppervlak of op de openbare weg worden gevuld, kan vervuild (regen)water in de riolering terecht komen. Om dit te vermijden worden openbare aanzuigplaatsen aangelegd.

Op donderdag 15 november 2018 organiseerden we een proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, kolen, bataat en de demoproef groenbedekkers.

Naar aanleiding van de aanleg van de eerst openbare aanzuigplaats in Oost-Vlaanderen, werd op maandag 15 oktober een demonstratieve reportage uitgezonden op TV-Oost. De openbare aanzuigplaats is er gekomen in het kader van een plattelandsproject van de provincie Oost-Vlaanderen. Waarom we deze constructie aangelegd hebben, komt aan bod in het filmpje.

Eind augustus werden op het PCG en de Bodemkundige Dienst van België studieavonden georganiseerd binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd Beregenen van Openluchtgroenten en Aardappelen’. De uitzonderlijke voorjaarsdroogte van 2017 en de droogte van dit jaar duiden op het feit dat beregenen lang geen luxe meer is maar een pure noodzaak. Tijdens deze avond kwamen een aantal aspecten aan bod uit het demonstratieproject.

Op 14 september 2018 heeft de gouverneur Jan Briers beslist om het captatieverbod in Oost-Vlaanderen op te heffen mits twee uitzonderingen.

In november 2017 werd de eerste denitrificatiereactor geplaatst aan een drainagebuis in Buggenhout, provincie Oost-Vlaanderen. Het Laboratorium voor Proces- en Milieutechnologie van KU Leuven ontwierp een installatie voor de biologische omzetting van nitraat in het onschadelijke stikstofgas. Die technologie is uitermate geschikt om de hydraulische piekbelastingen en temperatuurschommelingen van het drainagewater tijdens de wintermaanden op te vangen. Elektriciteit wordt voorzien door fotovoltaïsche zonnepanelen geschakeld aan een lithiumbatterij.

In dit artikel kan je de presentaties terugvinden die aan bod gekomen zijn op de studieavond ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ op dinsdag 21 augustus 2018 op het PCG en op woensdag 22 augustus 2018 op het BDB. Deze studieavond is georganiseerd door het PCG in samenwerking met de Bodemkundige Dienst van België, PCA en Inagro binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’en het H2020-project 'FERTINNOWA - Transfer of INNOvative techniques for sustainable WAter use in FERtigated crops'

Op 6 juli 2018 werd in Sint-Gillis-Waas de vulplaats plechtig geopend. Leden van het gemeentebestuur en de landbouwraad van Sint-Gillis-Waas waren aanwezig samen met de landbouwers, VOLSOG en andere genodigden. Na de onthulling van het infobord werd door Karel van Dijck een demonstratie gegeven voor het gebruik van de aanzuigplaats. Veel geïnteresseerden verzamelden rond de tractor en keken toe hoe alles in gereedheid gebracht werd.

Op 02.08.2018 was er overleg rond de droogte in Oost-Vlaanderen en daar is beslist om, in analogie met West-Vlaanderen, de uren aan te passen waartussen er mag beregend worden. Dit was nu toegestaan tussen 20u en 8u maar zal aangepast worden naar 18u en 10u. Met leidingwater zal het onmogelijk blijven om te beregenen. Deze aanpassing van de uren zal ook gelden voor sportterreinen en moestuinen.

Om de schade te beperken is het belangrijk dat gewassen worden beregend maar alles beregenen is een onmogelijke opdracht. Iedere teler moet prioriteiten stellen en de teelten waar door beregenen de meeste winst kan gehaald worden, eerst beregenen. 

Watervoorraden op de bedrijven geraken op alhoewel de groentesector goed voorbereid is op beregenen. Water laten aanvoeren is een dure optie maar lijkt op dit moment noodzakelijk voor heel wat teelten. Nu de bloemkooloogst voor het grootste gedeelte achter de rug is, zullen op veel bedrijven andere keuzes gemaakt worden indien er nog water is. Nogal wat gewassen met een grote hoeveelheid blad vallen slap in de namiddag en hebben nood aan water. Een kort overzicht ...

Het proefveldbezoek openlucht groenten met als thema gewasbescherming ging door op donderdag 21 juni 2018.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron van praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector. Beschrijvingen van meer dan 125 technologieën werden in dit praktisch boek opgenomen.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron met praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector.

Momenteel is het wachten tot het droog genoeg is om plastiek te trekken voor de zomerteelt van courgettes.  Bij het trekken van de plastiek wordt vaak de vraag gesteld of het leggen van een T tape of andere soort druppeldarm interessant kan zijn. 

In november 2017 is er een nieuwe serie van technologieën gerelateerd aan irrigatie- en bemestingsmanagement toegevoegd aan de FERTINNOWA technologie database. Op dit moment bestaat deze database uit meer dan 80 technologieën en de komende weken zal dit aantal aanzienlijk worden uitgebreid.

Begin mei 2017 werd een veldproef met erwten aangelegd in de Vlaamse Ardennen. Net zoals in 2016 werd een diepe niet-kerende bodembewerking (NKB) vergeleken met ploegen en werd geëxperimenteerd met een ruwer zaaibed. Half april 2017 werd een proef met zaaiui aangelegd in de Vlaamse Ardennen, waarbij opnieuw NKB en ploegen werden vergeleken en gevarieerd werd in ruwheid van het zaaibed. 

Landbouwers hebben daar nog onvoldoende zicht op en dit willen we uitklaren. Ben je geïnteresseerd om meer inzicht te verwerven in het watergeven op je bedrijf, dan is deelname aan dit project zeker interessant. Daarenboven krijg je gratis beregeningsadvies op maat van je gewas en je perceel.

Puntvervuilingen hebben een negatieve impact op de waterkwaliteit van waterlopen. De aanleg van een eerste openbare vulplaats in Oost-Vlaanderen komt hieraan tegemoet. Directe verliezen beperken en landbouwers en loonsproeiers milieubewuster laten omgaan met gewasbeschermingsmiddelen zijn de doelstellingen binnen dit plattelandsproject van de provincie Oost-Vlaanderen.

Het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ gaat van start op 1 februari 2018. Binnen dit project werkt coördinator PCG samen met PCA, Inagro en de Bodemkundige Dienst (BDB). Het project wordt gefinancierd door het Departement Landbouw en Visserij.

Nutriënten en nutriëntenoverschotten staan momenteel centraal in de Vlaamse land- en tuinbouw. Ondanks zware inspanningen blijft de waterkwaliteit met betrekking tot stikstof en fosfor in heel wat meetpunten voor grond- en oppervlaktewater ver boven de norm. Vooral de fosforconcentraties blijken de laatste jaren nagenoeg stabiel op een hoog niveau te blijven. De fosforproblematiek komt steeds sterker naar voor als dwingender en moeilijker oplosbaar dan de stikstofproblematiek.

Elke teler streeft naar een optimale beregeningsinstallatie die zo goed mogelijk afgestemd is op de behoeften van zijn teelten. Wanneer er een breed pallet aan teelten te vinden is op een kleinere oppervlakte, is de uitdaging des te groter. Tijdens een workshop bracht Roland Saelens van het gelijknamige bedrijf een praktisch overzicht van het assortiment dat geschikt is voor kleinschalige bedrijven.

De opvolging van het rode MAP-meetpunt op de Logebeek in Zepperen (Sint-Truiden) bracht CVBB-medewerker Kris Dhaese, werkzaam bij PCFruit, in contact met Vic en Marleen Hannosset-Nicolaï. Dat leidde tot ingrijpende aanpassingen die niet alleen positieve gevolgen hadden voor de waterkwaliteit, maar ook de toekomstvisie van hun fruitbedrijf mee hebben bepaald.

In de voorbije editie van de Werktuigendagen werden drie thema’s door het PCG meer onder de aandacht gebracht. Het droge voorjaar van 2017 zal voor vele landbouwers nog een tijdje in hun geheugen gegrift staan, daarom mocht het thema irrigatie/fertigatie zeker niet ontbreken. Een volgende thema kaderde binnen de innovatieve teelten waarbij bataat de hoofdrol speelde. Een laatste thema waren de uien.

Ondanks een strenge en doordachte bemesting spoelen er bij openluchtteelten nog te vaak nitraten door via het drainagewater. Deze nitraten kunnen een overschrijding van de nitraatnorm aan het MAP-meetpunt veroorzaken. Een zuiveringstechniek uit de glastuinbouw werd aangepast voor de denitrificatie van velddrainagewater. De eerste installatie wordt dit najaar operationeel.

Lang vóór alle verplichtingen rond groenbedekkers ontstonden, was Marc al overtuigd van de voordelen: een goed ontwikkelde groenbedekker laat een goede bodemstructuur achter en is een belangrijke bron van humus. Groenbedekkers dragen dus in belangrijke mate bij tot de bodemvruchtbaarheid!

Indien u schade ondervindt door de extreme droogte, is het belangrijk zo snel mogelijk de gemeentelijke schadecommissie aan te spreken. De uiterste datum voor de gemeenten om de ontvangen dossiers in te dienen met de voorlopige vaststellingen van het aantal schadegevallen uit hun gemeente is 8 september.

Door de droogte dit voorjaar, is het thema water actueler dan ooit. Land- en tuinbouwers hebben nood aan water om teelten te beregenen. Op woensdag 21 juni 2017 vond een studieavond rond beregenen van openluchtgroenten plaats, georganiseerd door Bart Debussche (Departement Landbouw en Visserij). Hier volgen de belangrijkste conclusies van de avond.

Presentaties van de namiddagen 'Het water op de juiste plaats' waarin diverse aspecten van waterproblematiek en watermanagement op het landbouwbedrijf worden toegelicht.

Op 12 oktober vond de workshop 'Meeting grower needs: een optimaal beheer van irrigatie en fertigatie'plaats in Saint-Pol-de-Léon, Frankrijk. Hoogtepunten van de 1e internationale workshop, bezocht door 140 stakeholders uit 13 landen, kan je bekijken in volgend fragment:

In bepaalde intensieve teelten biedt een doorgedreven optimale bemesting geen garantie voor aanvaardbare nitraatconcentraties in het drainagewater. Het LA-traject ‘Innovatieve toepassingen voor nitraatreductie in drainagewater’  ontwikkelt een best beschikbare techniek om te velde nitraten uit drainagewater te halen.

Weet dat niet alleen de wettelijke bepalingen van belang zijn. Vooral het tijdstip waarop het gewas de mest begint op te nemen speelt een rol voor een goede waterkwaliteit. MAP-man vraagt aandacht voor het tijdstip waarop je mest toedient. 

Wanneer we het hebben over de Bretoense tuinbouwsector, verschijnt bij velen het beeld van de regio met de uitgestrekte kustlijn en de opmerkelijke groene algengroei. Maar niet lang meer, als we Esther Lechevallier, onderzoekster aan het proefstation CATE, mogen geloven. Uit een bezoek aan enkele Bretoense tuinbouwbedrijven en het proefstation CATE blijkt dat er binnen de sector heel wat veranderingen aan de gang zijn. Er is veel aandacht voor duurzaam watergebruik, uitspoeling van nutriënten, gekke wortels en waterontsmetting.

Het doel van dit project is een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en anti-wortel eigenschappen te ontwikkelen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Vandaag worden heel wat Europese tuinbouwregio's meer dan ooit geconfronteerd met tekorten aan kwalitatief water. Bovendien slaagt men er in regio's met intensieve tuinbouwactiviteiten vaak niet in om aan de Europese waterwetgeving te voldoen. Het thematische netwerk FERTINNOWA beoogt beschikbare innovatieve technologieën en ervaringen samen te brengen, uit te wisselen én te implementeren op bedrijfsniveau, om zo belangrijke stappen voorwaarts te zetten wat betreft duurzaam watergebruik in de gefertigeerde groente-, fruit- en sierteelt.

De waterkwaliteit in Vlaanderen verbetert stilaan, onder meer dankzij maatregelen en inspanningen van de landbouwers. Onder het motto ‘Het steekt wel nauw’ hebben we in dit artikel aandacht voor verontreinigingen die soms over het hoofd gezien worden, zoals incidentele of structurele lozing van erfsappen of waswater. Van de VMM krijg je tips om te voorkomen dat erfsappen, bijvoorbeeld van een maïssilo, in een waterloop terechtkomen. Inagro legt je uit hoe je waswater kunt hergebruiken.

Triple C is een interregionaal project in samenwerking met Engeland en Nederland. De drie C’s uit Triple C staan voor de Engelse termen Climate resilience - weerbaar zijn tegen een veranderend klimaat, Catchment based – vergroten van wateropslag in bepaald stroomgebied en Community based - met input van de landbouwgemeenschap.

In de huidige tijden waarin het klimaat minder voorspelbaar is en het hergebruik van grondstoffen steeds belangrijker wordt, zijn een efficiënt en duurzaam watergebruik, alsook het beperken van plastiekafval, absolute prioriteiten. In Mediterrane regio’s is het waterprobleem zelfs nog een stuk kritischer dan bij ons. Daarom is het gebruik van micro-irrigatiesystemen zeer voordelig, omdat op deze manier het water optimaal benut wordt, in vergelijking met de traditionele irrigatiesystemen. Deze systemen zorgen namelijk voor een water afgifte enkel daar waar de plant het nodig heeft.

Het doel van het RIGA-project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en antiworteleigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

In Vlaanderen kleurt momenteel 21% van de MAP-meetpunten rood terwijl Europa de doelstelling oplegt om tegen 2018 slechts 5% rode MAP-meetpunten te hebben. In ongeveer 35% van deze rode MAP-meetpunten is nitraatrijk drainagewater van landbouwpercelen de oorzaak. Omdat een doorgedreven strenge bemesting geen garantie biedt tot lagere nitraatconcentraties in het drainagewater, zeker niet in intensieve teelten met hoge latente stikstof en ondiep wortelgestel, dringen andere oplossingen zich op.

Door de aanhoudende neerslag heeft men in veel regio’s gedurende een periode van enkele weken niet kunnen planten. Momenteel worden veel oude(re) preiplanten uitgeplant. Dit is niet ideaal. Dikwijls is dit de basis voor aantastingen van zwakteschimmels zoals Fusarium, … Enkele tips om te zorgen voor een goede weggroei ...

Juni 2016 was extreem nat in Vlaanderen. Toch zijn er zeer grote verschillen tussen de regio’s waardoor in sommige regio’s gewassen zoals bloemkool nu al moeten beregend worden terwijl er in andere regio’s nog geen bodembewerking kan uitgevoerd worden omwille van ‘te nat’.

Landbouwers schatten het vochtgehalte van de bodem meestal in op basis van het gevoel. De belangrijkste parameters om te starten met irrigatie zijn de stand van het gewas en de bladkleur. Laat je niet enkel inspireren om te beregenen omdat de buren ermee gestart zijn maar kijk zelf naar je gewas en je grond. Neem een spade en graaf tot onder de bouwvoor.

Het is evident dat mest thuishoort op het land en niet in het water. En toch gebeurt het regelmatig dat dierlijke meststoffen op hellende percelen ongewild afstromen naar een waterloop of dat korrels of vloeibare kunstmest (minerale meststoffen) in de beek terechtkomen. Soms wordt het stagnerende regenwater via een geul actief afgeleid naar de gracht of waterloop. Als die nog afwatert na de eerste bemestingsbeurt, stroomt het sterk aangerijkte water rechtstreeks in de beek. Dat moet vermeden worden. In dit artikel krijgt u een aantal praktische tips die u bij de bemesting kunt toepassen.

Telers zijn er zich steeds meer van bewust dat spoel- en restvloeistoffen met gewasbeschermingsmiddelen niet zomaar in het oppervlaktewater mogen terecht komen. Er werd hiervoor 2 jaar lang intensief campagne gevoerd door het PCG en alle andere proefcentra in Vlaanderen. De jaren ervoor onderzochten deze centra de juiste en meest haalbare oplossingen. Dat onderzoek rendeert nu in een advies op maat voor de sector.

Bezoekersgids van het proefveldbezoek in de koolgewassen, prei, basilicum, wortelen, bioremediatie & irrigatie op donderdag 29 oktober 2015. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen-, gewasbeschermingsproeven en bemesting in deze teelten. De proeven liggen o.a. aan in het kader van het ADLO project IPM en IWT.

PCS en PCG werken samen mee aan het RIGA-project. Dit is een Europese samenwerking met partners uit Spanje (Aimplas en Galloplast) en Italië (Cersaa en Irritec), waarin een meer duurzaam druppel irrigatiesysteem ontwikkeld wordt.

Op 21 augustus 2015 organiseerden PCG en PCA in samenwerking met het Departement Landbouw en Visserij voor de 2de maal een studiemoment en veldbezoek rond akkerbouwmatige groenteteelt. Dit studiemoment werd georganiseerd onder het motto 'Sector ontmoet onderzoek', kennisuitwisseling tussen telers en de onderzoekers stond dan ook centraal.

Bezoekersgids proefveldbezoek met focus op praktijkonderzoek in akkerbouwmatige groenten: aardappelen, wortelen, uien en yacon van 21 augustus 2015.

Het doel van dit project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-algen en anti-wortel eigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Voor de opbouw van de biofilter zijn heel wat variaties mogelijk m.b.t. type slangen, koppelingen, kraantjes, druppeldarm, pomp, … Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'.

Voor de opbouw van de fytobak zijn heel wat variaties mogelijk. Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'

Puntlozing is één van de voornaamste oorzaken van vervuiling van oppervlakte-en grondwater met gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Een belangrijk voorbeeld van puntlozing is lozing van spuitresten en spoelwater in de riool of in de nabijheid van oppervlaktewater. Reductie van dergelijke vervuiling blijft van groot belang om te komen tot een goede grond- en oppervlaktewater kwaliteit en zo te vermijden dat nog meer belangrijke gewasbeschermingsmiddelen van de markt zouden verdwijnen.

In het kader van het ADLO-project 'Telen zonder spui' hebben de proefcentra PCS, PCH, PCG, PSKW en Inagro een rekenprogramma of rekentool uitgewerkt waarmee je zelf eenvoudig aan de slag kan om hierop een antwoord te bieden. Wil je berekenen hoe groot jouw waterbassin moet zijn voor een nieuwe serre of geplande uitbreiding? Of wens je na te gaan hoe jouw bedrijf scoort qua hemelwaterbenutting?

Eind 2013 keurde Vlaams minister-president Kris Peeters 9 demonstratie- projecten goed in het kader van het Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling (PDPOII). Twee van deze projecten dragen als titel 'Sensibilisering rond puntvervuiling en biozuiveringssystemen in alle land- en tuinbouwsectoren'. Ze hebben eenzelfde doel: het oppervlaktewater beschermen tegen de verontreiniging met gewasbeschermingsmiddelen, maar worden uitgevoerd in een andere regio.

Integraal waterbeleid is het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De Europese Kaderrichtlijn Water schept een kader waarmee iedere lidstaat aan de slag is om tegen eind 2015 te komen tot een goede oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit. Iedere lidstaat / regio vult dit momenteel op zijn manier in.

Bij het zoeken naar deze alternatieve waterbronnen zal in eerste instantie aandacht gaan naar het gebruik van hemelwater als waterbron. In tweede instantie zullen de toepassingsmogelijkheden van andere waterbronnen als oppervlaktewater, drainagewater, freatisch grondwater, grijs water en gezuiverd effluent aan bod komen.

Interregproject KaderRichtlijn Water werd op een praktijkperceel nagegaan wat de landbouwer kan doen om het bodemverlies op hellende aardappelpercelen te reduceren.

In Interregproject Proeftuin KaderRichtlijn Water werd op een praktijk/demoperceel diverse groenbedekkers (Italiaans raaigras, zomerhaver, Japanse haver, wikke, rogge, gele mosterd, bladrammenas, facelia, Fix Azote, braak) onderzocht naar hun erosiebeperkende kwaliteiten en hun kracht om N-uitloging in de bodem tegen te gaan. Naast de diverse soorten (uitbreiding demoproef 2011/2012) werden ook drie manieren van inzaai/bodembewerking getest en dit telkens op twee verschillende zaaitijdstippen.

Om de krachten te bundelen inzake watermanagement en afvalwaterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven en de opgebouwde kennis nog beter ten dienste te stellen van de sector werd begin 2002 het Kenniscentrum Water opgericht met de financiële steun van de Provincie Oost-Vlaanderen.

De inzaai van groenbedekkers (Italiaans raaigras, gele mosterd, Facelia, bladrammenas, snijrogge, zomerhaver) in het najaar (vb. na de oogst van tarwe) beschermt de bodem tegen watererosie op erosiegevoelige percelen en voorkomt nitraatuitspoeling in het najaar en de winter.

Ontwikkelen van een model-gebaseerd adviessysteem voor 'Just-on-time' N-bemesting in de vollegrondsgroenteteelt. Het beoogde adviessysteem wordt gestuurd door beperkte monitoring van bodem, plant en klimaat en laat toe het economisch rendement te maximaliseren binnen de MAP milieunormen.

Mogelijke duurzame adaptatiestrategieën voor landbouwers in deze poldergebieden met betrekking tot waterbeheer kunnen bestaan uit efficiëntere irrigatietechnieken en monitoringtechnieken om de irrigatiebehoefte beter in te schatten en uit innovatieve waterwinningstechnieken waarbij ondiep water uit een zoetwaterbel via een diepdrain gewonnen wordt. Ook bij dit laatste is een goede monitoring van de wateronttrekking en het effect op het zoutgehalte van de freatische watervoerende laag via o.a. peilputten van groot belang om verzilting van de ondergrond en bodem te voorkomen.

Industriewortelen onderzoek met erosiedrempels tussen de ruggen om de praktijkwaarde naar de bestrijding van watererosie te beoordelen.

Praktische informatie ivm wateropvang en diverse mogelijkheden van wateropslag met vermelding van de kostprijs.

Brochure ivm waterbeheer en uitleg over systemen voor het hergebruik van afvalwater op land- en tuinbouwbedrijven.

Brochures over de reglementeringen ivm water: deel 1 waterlopen en waterbeleid - deel 2 knelpunten - deel 3 waterzuivering, waterhergebruik, waterzuivering, voorkomen van vervuilende emissies naar water

Brochure met uitleg over de kleinschalige waterzuiveringssystemen gebruikt in de land- en tuinbouw.

Vanuit milieuoverwegingen wordt er op preibedrijven meer en meer overgegaan op gesloten systemen waarbij het water hergebruikt wordt. Hergebruik vereist grote aanpassingen om het water efficiënt te zuiveren. Een aantal jaar geleden zijn er diverse projecten opgestart om het afvalwater van prei te hergebruiken en te zuiveren.