De meest groene energie is de energie die u niet verbruikt! Alles begint bij het verminderen van de energievraag. Doorgedreven maatregelen van energiebesparing vormen de eerste stap naar een energiezuinige bedrijfsvoering. Voor de verschillende sectoren in de landbouw geven wij specifieke besparende tips. U vindt tips terug op de site van Enerpedia.

De zomer loopt op z’n einde; tijd om te controleren of de instellingen van de klimaatcomputer zijn afgestemd op de dalende daglengte en de lagere buitentemperaturen. Om onnodige energiekosten te vermijden en uw teelten optimaal te laten verlopen, zetten we enkele aandachtspunten op een rij.

DynaGrow houdt tegelijkertijd rekening met een DLI-streefwaarde die je zelf op geeft, het weer op dat moment en de dagen nadien, alsook de verwachte elektriciteitsprijzen zoals de Spot Belpex. DLI of de Dagelijkse Licht Integraal is de dagelijkse hoeveelheid PAR-licht die het gewas ontvangt per vierkante meter. De DLI-streefwaarde komt overeen met een optimale groeicurve en opbrengst van het gewas.

De MGS-serre werd opgedeeld in twee helften, waarvan de assimilatiebelichting van de linkerhelft gestuurd werd via de DynaGrow-tool, en de assimilatiebelichting van de rechterhelft volgens een klassiek schema met een vaste stralingsgrens op 150 W/m².

Slimme belichtingstechnieken kunnen potentieel bieden om de rendabiliteit van belichte teelten verder te verhogen. De DynaGrow-tool integreert in realtime het DLI (Dagelijkse Licht Integraal)-concept met elektriciteitsprijzen en weersvoorspellingen om zodoende het teeltproces te optimaliseren in kostenefficiëntie.

Het opsplitsen van de licht- en donkerperiode in twee dynamische blokken voor de teelt van hydrosla is mogelijk. Uit proeven met zowel multicolorsla als kropsla bleek dat deze strategie in vergelijking met een klassieke sturing toelaat om te besparen op elektriciteitskosten, zonder in te boeten op productie of kwaliteit.

Op vrijdag 7 december 2018 vond de studiedag led-belichting in de tuinbouw plaats op het PCS te Destelbergen. Led kan gebruikt worden in de serre als bijbelichting, zowel boven als tussen het gewas, maar ook als stuurlicht. Eveneens zijn toepassingen in een meerlagensysteem mogelijk. In de posters hieronder worden onderzoek, expertise en praktische tools voorgesteld. Zowel sierteelt, groenteteelt als aardbeienteelt komen hierbij aan bod.

Op vrijdag 7 december 2018 vond de studiedag led-belichting in de tuinbouw plaats op het PCS te Destelbergen. Led kan gebruikt worden in de serre als bijbelichting, zowel boven als tussen het gewas, maar ook als stuurlicht. Eveneens zijn toepassingen in een meerlagensysteem mogelijk. In de presentaties hieronder wordt ingegaan op wat led-licht doet met de plant en in welke mate deze energiezuinige vorm van belichting economisch verantwoord is.

onderzoek naar het potentieel van kostenefficiënte en dynamische lichtstrategieën met led bij hydrosla in een serre

Het stijgend gebruik van leds in het Vlaamse areaal hydrosla gaat gepaard met een nieuwe waaier aan mogelijkheden lichtmanagementstrategieën voor jaarrond productie. Zo wordt het mogelijk om dynamischer te belichten in functie van de actuele groeiomstandigheden, actuele groeiomstandigheden, verwachte elektriciteitsprijzen en weersvoorspellingen om te komen tot een maximaal bedrijfsresultaat met minimum aan inputs.

De klimaatcomputer bevat een grote hoeveelheid data die voor jou als teler erg belangrijk is en veel informatie bevat. Hackers zijn erop uit om deze informatie te blokkeren en gebruiken daarvoor onder andere cryptosoftware. Deze software vergrendelt alle bestanden op je computer waarna geld gevraagd wordt om deze vergrendeling ongedaan te maken. Het is belangrijk je klimaatcomputer hier zo goed mogelijk tegen te beschermen.

De stap van de grondteelt van sla naar hydroteelt is een zware investering, onder andere door de investering in bijbelichting. Maar bijbelichting laat een teler toe om sla te kunnen aanleveren tijdens de wintermaanden, wanneer de prijzen beter zijn.

Het doel van het project is de energie- en klimaatprestaties van de landbouwsector te verbeteren door middel online audits, begeleiding, organiseren van workshops en het ter beschikking stellen van objectieve informatie. Innovatieve duurzame technieken verder ontwikkelen en vlotter ingang doen vinden bij reguliere landbouwers, is de opzet.

Op 17 januari 2017 organiseerden de projectpartners van het LA-traject 'LightMan' (VLAIO), in samenwerking met Lycopersicon en Biobest, een studiedag rond belichte teelten. Meer dan 100 bezoekers volgden deze studiedag mee. Het gevarieerde assortiment aan sprekers wierp hun licht op de impact op enkele teelten (sla, tomaat, aardbei en paprika) evenals teelttechnieken wanneer u overgaat tot assimilatiebelichting. Zowel de traditionele SON-T lamp als verschillende types LED-belichting kwamen aan bod.

Op vrijdag 11 maart organiseerde PCG samen met de andere Vlaamse praktijkcentra voor land- en tuinbouw de Open Energiedag. Tijdens die dag zetten meer dan 20 bedrijven hun deuren open om collega-telers kennis te laten maken met de innovaties die zij toepassen op het vlak van energiebesparing of –opwekking. Voor de mensen die niet aanwezig konden zijn, zetten we hieronder de innovaties met toepassingen in de groenteteelt op een rijtje.

De afgelopen dagen zakte de buitentemperatuur voor het eerst deze winter voor lange tijd onder nul (Figuur 1). De recente ontwikkelingen op de olie- en gasmarkt maken de keuze om te stoken iets gemakkelijker. Naast bescherming tegen vorstschade of het aanhouden van een constante groeisnelheid in het gewas, zijn er aan het gebruik van de stookinstallatie bij bladgroenten neveneffecten verbonden. Hieronder sommen we er een aantal op, zodat je er op kan anticiperen of er zelfs voordeel uit kan halen.

Energiekosten maken tot 25 % van de omzet uit van een glastuinbouwbedrijf. Energie-efficiëntie, kostenreductie en productiviteitsverbetering dringen zich op. Het project zorgt voor disseminatie van kennis, technologie en eco-innovatie naar KMO's en aanverwante industrieën. Het project beoogt reductie van het energieverbruik met ten minste 10 % en bijgevolg een vermindering van de CO2 emissie. Technieken zoals een verbeterde klimaatsturing, telen in gesloten kassen, meerlagen teelt, tolerantere teelten in combinatie met ICT zullen in dit kader geëvalueerd worden samen met betrokken KMO's.

Het Proefcentrum voor Sierteelt lanceert de innovatiegids 'Zuinig en doordacht belichten, natuurlijk!'. Deze gids is een aanrader voor elke sierteler die de belichting op zijn bedrijf wenst te optimaliseren om zo de plantkwaliteit en rendabiliteit  te verhogen. Alle facetten van belichting in de glastuinbouw komen erin aan bod, gaande van lichtkwaliteit, plantreacties en lichtproductie tot het correct uitvoeren van een lichtmeting en het investeren en onderhouden van een belichtingsinstallatie.

Het project Enerpedia 2.0 is de opvolger van het project EnergieBewust Boeren dat eind 2012 afliep. Binnen het project werken 12 verschillende praktijkcentra, onderzoeksinstellingen ILVO en Thomas More en Innovatiesteunpunt samen rond het thema energie(besparing) binnen de land- en tuinbouwsector.

Elektriciteit is onontbeerlijk op een modern geautomatiseerd glastuinbouwbedrijf. Zo zijn vele bedrijfsprocessen, klimaatsturing, energievoorziening, … afhankelijk van elektriciteit. Een belangrijke vraag die men bij een stroomuitval moet stellen is: welke (sturings)processen zijn essentieel om de teelt in leven te houden zonder dat er productie- en kwaliteitsverlies optreedt?

Vochtbeheersing in de serre is een complex gegeven dat gestuurd wordt door vele parameters. Zo zijn er processen die ingrijpen op de vochtproductie of verdamping bij de plant, waaronder instraling, kastemperatuur, watergift, teelt(fase), etc. Daarnaast zijn er zaken die de afvoer van vocht of waterdamp beïnvloeden, zoals onder andere de serreconstructie, isolatiewaarde, energie-schermen, luchtbehandeling, raamstand, buitenklimaat, ...

In het kader van het Interreg IVB North Sea Region project GreenGrowing organiseerden PCG en PCS op woensdag 23 oktober een studiedag die geheel in het teken stond van energiezuinige glastuinbouw in de Noordzee regio. De opzet van de studiedag was alle kennis uit verschillende deelnemende landen (België, Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen) omtrent energiebesparing te bundelen en over te brengen naar onze regio.

Om het project een extra demonstratiewaarde te geven willen wij graag metingen uitvoeren in deze nieuwe opstelling. Dit betekent opvolging van emissies, energiestromen, temperatuurmetingen, CO₂-productie, enz. per afdeling en per energieproductie-eenheid om een gefundeerd advies naar de sector toe te kunnen formuleren. Het project voorziet enerzijds in een aantal meet en registratiefunctionaliteiten en anderzijds in de opvolging van de metingen en sturingen over twee seizoenen.

In dit project is het de bedoeling metingen uit te voeren rondom energie en CO2 in de bioserre en de bevindingen ervan terug te koppelen naar de sector. Door het gebruik van calorimeters en debietmeters kunnen de energieen CO2-stromen worden bepaald.

Het EFRO-project heeft tot doel vanuit de kennis en expertise, verspreid aanwezig in de praktijkcentra in Vlaanderen, een aantal gemeenschappelijke en duurzame tools te ontwikkelen om land- en tuinbouwers te sensibiliseren tot en te begeleiden bij het toepassen van innovaties inzake energiebesparing en gebruik van andere energiebronnen op hun bedrijf. Belangrijk hierbij is dat de ontwikkelde tools gemakkelijk toegankelijk worden voor alle land- en tuinbouwers in Vlaanderen.

De laatste jaren zijn er verschillende innovatieve energiebesparende of -producerende technieken in de land- en tuinbouw opgedoken. Vele van deze technieken hebben ondertussen hun doeltreffendheid bewezen. Sommige technieken werden zeer recent geïnstalleerd en zullen zich in de praktijk nog moeten bewijzen. Kortom, redenen genoeg om de technologieën in de praktijk onder de loep te nemen in deze brochure.

In januari en februari 2012 werd door het PCG en PCS een cursus klimaatregeling georganiseerd. MODULE BASIS met als thema's: Plantenfysiologie en rekenen met licht en vocht, licht en klimaatsturing. MODULE GEVORDERDE met als thema's: energiebesparing in de kas, temperatuurintegratie en kiltetolerantie, Het Nieuwe Telen, sensoren, plantsensoren en energievoorziening.

Is het zinvol om de te zaaien in een grotere perspotmaat om zo later te kunnen planten en een besparing op de energiekost te verwezenlijken? Onderzoek met de rassen Gardia (Rijk Zwaan), Hilton (Enza), Motivo (Syngenta) gezaaid in een perspotmaat van 5 cm en van 6 cm.

Is het zinvol is om in de serre een vast schermdoek aan te brengen om zo te besparen op de energiekost?Teelttechnisch onderzoek met de rassen kropsla werden gezaaid: Arcadia (Rijk Zwaan), Fidel (Nunhems), Gardia (Rijk Zwaan), Hilton (Enza), LS 8220 (Syngenta), LS 8227 (Syngenta), Motivo (Syngenta), Tonava (Syngenta).