Hoewel bataat vrij droogtetolerant is en goed kan recupereren na moeilijke omstandigheden, is de aanwezigheid van voldoende water cruciaal voor het eindresultaat. We bekeken in 2022 het effect van watergift op de uiteindelijke opbrengst.

Na een uitgebreide screening van de beschikbare bataat rassen in de periode 2018-2021, legden we in 2022 een beperktere demonstratieve proef aan met 6 rassen bataat.

Dat succesvol bataat telen in België mogelijk is, zoveel is duidelijk. Toch zijn er nog heel wat vragen waarop we vandaag het antwoord niet kennen en vraagt de uitbreiding van deze teelt diepgaander onderzoek.

After 3 years of research on the cultivation of turmeric, it is clear that we can successfully grow turmeric in our region. With nice harvest results, even in unheated tunnel, PCG was able to produce some useful documents for growers. First of all, a cultivation manual for the cultivation of turmeric in northwest Europe. Exploratory research was also done on cultivation on an aeroponics system see this document. Finally, a first techno-economic analysis of cultivation was also prepared.

Na twee jaar succesvol kurkuma telen in de verwarmde kas, werden dit jaar voor het eerst ook de mogelijkheden van de kurkumateelt in een onverwarmde tunnel bekeken. De kurkumaplanten groeiden goed, maar de opbrengst lag toch lager dan de opbrengst uit de verwarmde kas in 2021. Een goede voorkieming bleek opnieuw belangrijk. De rhizomen van verschillende herkomsten toonden duidelijke verschillen in opbrengst en kleur. Er lag ook opnieuw een proef aan in de verwarmde serre zodat we kosten en opbrengsten kunnen vergelijken. Over deze proef en de vergelijking tussen serre en tunnel berichten we binnenkort.

Via een desktopstudie werden de verschillende mogelijkheden van insleep van virussen en/of nematoden geïdentificeerd en werd de verspreiding van deze nichegewassen in België nagegaan. Telers werden bevraagd over hun ervaringen met de kwaliteit en gezondheid van hun teelt. Op basis van de bevindingen stelden ILVO en PCG informatiefiches op voor bataat, yacon en ulluco die volgens de resultaten het grootste fytosanitair risico vormen en vragen om sensibilisatie. De fiches geven informatie over de virussen en nematoden die aangetroffen werden in deze teelten.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Overzicht van innovatieve irrigatietechnieken met een beknopt overzicht van het gebruik/toepassing, kostprijs en voordelen van de diverse methoden.

Dit jaar focussen de proeven op het verhogen van het gehalte curcumine van de geteelde kurkuma, een inhoudsstof waaruit kleurstoffen kunnen worden gemaakt. Er ligt een bemestingsproef aan in de verwarmde serre waarin onderzocht wordt of een hogere kaliumbemesting invloed heeft op de opbrengst en het curcuminegehalte. Daarnaast worden dit jaar voor het eerst ook de mogelijkheden van de kurkumateelt in de koepel onderzocht. Hierbij wordt bekeken welke rassen in een teelt in Vlaamse tunnels de hoogste curcuminegehaltes kunnen behalen. We bekijken ook of de manier van voorkieming de opbrengst beïnvloedt. Dit jaar werd het plantmateriaal namelijk op twee manieren opgekweekt, in een meerlagenteeltsysteem en in bakken in de serre.

Omdat er maar weinig gekend was over de bewaring van Vlaamse bataat, hebben we binnen het vierjarige LA-traject ‘Succesvolle uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen’ gezocht naar de ideale bewaaromstandigheden met focus op temperatuur en relatieve vochtigheid. De belangrijkste aandachtspunten en resultaten uit het onderzoek werden gebundeld in een praktische brochure.

Op dinsdag 6 september 2022 organiseerden we een proefveldbezoek en machinedemonstraties voor de teelt van bataat'. Het programma omvatte een rondgang waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2022, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod komen. Het nieuwe VLAIO LA-traject ‘Maxbat: Maximaliseren van de productuniformiteit en -kwaliteit in de teelt en bewaring van bataat' werd voorgesteld.

Dat succesvol bataat telen in België mogelijk is, zoveel is duidelijk. Toch zijn er nog heel wat vragen waarop we vandaag het antwoord niet kennen en vraagt de uitbreiding van deze teelt diepgaander onderzoek. Op 1 september 2022 ging daarom het 4-jarige LA-traject ‘Maxbat: Maximaliseren van de productuniformiteit en -kwaliteit in de teelt en bewaring van bataat’ van start. Het PCG is coördinator en werkt voor het onderzoek rond bewaring samen met het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT). Het project wil de productuniformiteit en -kwaliteit van bataat vergroten voor een meer duurzaam en rendabel resultaat.

Een alternatieve strategie bestaat erin om intercropping toe te passen met rozemarijnplanten aangezien meerdere studies hebben aangetoond dat in het algemeen de vluchtige organische stoffen van rozemarijn een afstotend effect hebben op insecten, waaronder de groene perzikluis (Myzus persicae). Daarom hebben we een veldproef opgezet waarbij we rozemarijn hebben aangeplant tussen de paprika’s en naast de paprika’s.

Onderzoek gember naar  teelttechnisch als opbrengstgewijs, het meest interessant is: een teelt op ruggen met plastic vs. een teelt op ruggen zonder plastic vs. een vlakvelds teelt vs. een teelt in greppels.

De vraag naar lokale eiwitgewassen stijgt en ook de lokale teelt van eiwitgewassen in België zit in de lift, maar ons Belgisch klimaat kan de teelt in openlucht parten spelen. In een serre kunnen de klimatologische omstandigheden beter gestuurd worden. Daarom vroegen we ons af of de teelt in serres voor deze gewassen een meerwaarde kan betekenen. Indien wel, zouden de eiwitgewassen een alternatieve zomerteelt kunnen vormen voor serres die leeg blijven in de zomer, bijvoorbeeld door grote Fusarium-druk. 

Op donderdag 30 juni 2022 vond naar goede jaarlijkse gewoonte het proefveldbezoek bio beschutte teelten plaats op PCG. De lopende proeven in zowel de verwarmde serres als de koepels werden toegelicht.

Op donderdag 30 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de bio beschutte teelt. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse teelten: tomaat, gember en kurkuma). De rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG in zowel de verwarmde serres als de koepels worden toegelicht.

Op 4 mei 2022 organiseerde het PCG (Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt vzw) in Kruishoutem in het kader van het Interreg NWE project CURCOL ‘Curcumine based sustainable Colours’ een proefveldbezoek over de start van bio kurkumateelt. Het proefveldbezoek kon genieten van een grote belangstelling van meer dan twintig telers, kwekers, verwerkers en andere geïnteresseerden. De pas opgestarte proeven in zowel verwarmde serre als koepel werden toegelicht. Ook de proefresultaten van voorgaande jaren en de resultaten rond bewaring en voorkieming van kurkumarhizomen kwamen aan bod. Daarnaast presenteerde Harrie Vreman van NEXTGarden Ingrediënt Farm uit Nederland hun proefresultaten over de kurkumateelt in pot.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingegaan op de bewaring en voorkieming van kurkumarhizomen en de opstart van de teelt in West-Europese omstandigheden. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de pas opgestarte teelten op PCG. In het najaar van 2022, zal een tweede proefveldbezoek Kurkuma plaatsvinden waar we het teeltverloop zullen bespreken en enkele afzetmogelijkheden aan bod brengen.

During the trial visit, we took a closer look at the storage and pre-germination of curcuma rhizomes and the start-up of the cultivation in Western European conditions. Subsequently, we visited also the newly started cultivations on PCG. In the autumn of 2022, a second trial visit of curcuma will take place, where we will discuss the complete cultivation and discuss a number of sales opportunities.

Presentaties:  voorstelling project CURCOL: “CURcumine based sustainable COLours” - Project presentation CURCOL: “CURcumine based sustainable COLours” / voorstelling project NEXTGarden Ingredient Farm - Project presentation NEXTgarden from the Netherlands by Harrie Vreman / Presentatie bewaarproef van Kurkuma 2021-2022 - Presentation storage trial of Turmeric 2021-2022

Orleans (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bellevue (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bayou Belle (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Radiance (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Covington (Lenders BV), Indosweet (Biological Youngplants), Astria (Biological Youngplants), Indopur (Biological Youngplants), JP9 (JoluPlant), JP10 (JoluPlant), JP11 (JoluPlant), JP12 (JoluPlant), JP13 (JoluPlant), JP14 (JoluPlant), Beauregard (Nativaland via Lenders BV).

Omdat we in onze proeven en op praktijkpercelen zagen dat niet elke Beauregard hetzelfde bleek te zijn en er verschillen waren in opbrengst en vorm, besloten we om een proef aan te leggen specifiek met Beauregard aangeboden door verschillende plantenleveranciers. Ook kon zo nog eens de vergelijking gemaakt worden tussen slips en gewortelde planten bij deze variëteit.

Deze proef toonde aan dat het kan lonen om een hogere plantdichtheid aan te houden bij het ras Orleans. Het aandeel verkoopbaar product binnen de sorteringen S tot L2 verhoogde hiermee tot 10 ton per hectare. Uiteraard verhogen ook de plantkost en arbeidsuren aanzienlijk. Om deze meerkost te beperken werd in 2021 de proef herhaald voor Orleans aan 75 x 25 cm (in vergelijking met 75 x 30 cm). Ook werd door tussentijds te oogsten de ontwikkeling van de knollen bij de twee verschillende plantdichtheden opgevolgd.

In deze proef werden verschillende mogelijkheden voor mechanische onkruidbestrijding in bataat uitgetest in functie van verschillende teeltsystemen. Drie verschillende teeltsystemen werden gedemonstreerd.

Voor het 8ste jaar op rij werden dit jaar verschillende rassen yacon (Smallanthus sonchifolius) vergeleken in proef. De resultaten over de jaren heen maken het mogelijk rassen te selecteren die over het algemeen beter presteren dan andere.

Deze studie is opgezet om de aeroponics teelt van kurkuma (Curcuma longa) te onderzoeken. Met deze proef willen we het potentieel van een aëroponicsinstallatie voor de teelt van kurkuma in een Vlaamse verwarmde serre verkennen. Daarnaast wordt onderzocht of voorkieming een goede strategie is om een meer uniforme en kwaliteitsvolle kurkumateelt te verwezenlijken. 

This study has been set up to explore the biological cultivation of turmeric (Curcuma longa). With this trial we want to determine whether the local cultivation of turmeric is possible in a Flemish greenhouse and whether this would be economically viable. This is a follow-up trial of a trial in 2020 (see REP_GB20 HETT01) where a first successful biological cultivation of turmeric was performed in a Flemish greenhouse. The aim for 2021 was to validate these results and to create a more uniform yield.

In 2021 werd het Beauregard plantmateriaal van de Belgische firma Decock Plants, de firma Babyplant uit Spanje (zowel bio als gangbaar), het Vlaamse bedrijf Vervit, de Nederlands firma Lenders en het Portugese Nativaland in een vergelijkende proef aangelegd. Bij alle firma’s werd geworteld plantmateriaal aangeleverd in trays. Enkel bij de firma Nativaland werden ongewortelde slips aangeleverd om als vergelijking mee te nemen met het gewortelde materiaal.

We onderzochten de invloed van teeltparameters, zoals plantdichtheid en startgewicht van het moederrhizoom, op opbrengst en kwaliteit.

De opbrengstresultaten waren door de lagere temperaturen iets minder dan de eerdere drie seizoenen (zie grafiek). Toch zien we dat de toprassen nog steeds degelijke opbrengsten behaalden.

Het succes van voorkieming werd 4 weken later beoordeeld: alle rhizoomstukken hadden (weliswaar ondergrondse) scheutvorming en de meest belovende rhizoomstukken werden op 21 april uitgeplant. De kurkuma werd 2 à 3 cm diep geplant op een afstand van 25 cm (plantdichtheid van 13 planten per m²). Er werd geplant in ruggen die vochtig gehouden werden via T-tape irrigatie.

Het Oost-Vlaamse provinciebestuur is sinds vele jaren actief betrokken in Europese programma's en sensibiliseringsactiviteiten. Team Europa staat dan ook klaar om mogelijke initiatiefnemers te sensibiliseren en te ondersteunen bij de uitwerking en uitvoering van hun projecten. Wil je weten wat Europese subsidies concreet voor jou kunnen betekenen? Laat je inspireren door deze video.

Het Oost-Vlaamse provinciebestuur is sinds vele jaren actief betrokken in Europese programma's en sensibiliseringsactiviteiten. Team Europa staat dan ook klaar om mogelijke initiatiefnemers te sensibiliseren en te ondersteunen bij de uitwerking en uitvoering van hun projecten. Wil je weten wat Europese subsidies concreet voor jou kunnen betekenen? Laat je inspireren door deze video.

PCG bracht de voornaamste resultaten uit vier jaar onderzoek en ging in op de teelttechniek en rassenkeuze van bataat. De invloed van keuze plantmateriaal, bemesting, watergift en gebruik van folie werden toegelicht. Vijf oranje rassen (Orleans, Bellevue, Beauregard, Bayou Belle en Indosweet) presteerden jaar na jaar goed en haalden over de jaren heen de hoogste verkoopbare opbrengsten. Naast onderzoek rond de teelt van bataat deed PCG ook uitgebreid smaak- en consumentenonderzoek.

Op dinsdag 7 september 2021 organiseerden we een BATAAT dag. Het programma omvatte een seminarie met verschillende presentaties omtrent de productie, handel en consumptie van bataat in België en de wereld (VLAM), de teelt van bataat in Vlaanderen (PCG), gebruikswaarde en consumentenappreciatie van lokale bataat (PCG) en de verwerking van bataat tot vriesverse producten (Ardo). Na het seminarie werd een rondgang georganiseerd waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2021 ook bewaring, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod kwamen.

Op dinsdag 7 september 2021 organiseerden we een BATAAT dag. Het programma omvatte een seminarie met verschillende presentaties omtrent de productie, handel en consumptie van bataat in België en de wereld (VLAM), de teelt van bataat in Vlaanderen (PCG), gebruikswaarde en consumentenappreciatie van lokale bataat (PCG) en de verwerking van bataat tot vriesverse producten (Ardo). Na het seminarie werd een rondgang georganiseerd waarin naast de tussentijdse proefresultaten van 2021 ook bewaring, mechanische onkruidbestrijding en machinedemonstraties aan bod komen.

Zo hebben we op het proefcentrum een eigen primeur te pakken met de hydroteelt van aubergine, waarbij we de combineerbaarheid van deze teelt nagaan met deze van omegabaars. We testen hierbij verschillende auberginerassen en ook natriumgehaltes in de voedingsoplossing.

De proef heeft een tweeledig doel: enerzijds willen we kijken naar de natriumtolerantie van aubergine door de vergelijking te maken tussen standaard hydrocultuur, hydrocultuur met toevoeging van extra NaCl in de meststofselectie en aquaponics waarbij een deel van het afvalwater van de omegabaarskweek dient voor de aanmaak van de voedingsoplossing. Anderzijds is het ook een rassenproef waarbij we de rassen Beyonce (Rijk Zwaan), Tracey (Rijk Zwaan) en Lemmy (Enza) gaan vergelijken, allen geënt op Maxifort (De Ruiter). We hopen naast de vergelijking binnen de standaard hydrocultuur ook enige verschillen te kunnen waarnemen op vlak van hun natriumtoleranties.

De operationele groep ‘Mebat: Mechanisatie voor opschaling van de teelt van bataat’ heeft als doel diverse bedrijven met expertise in de teelt samen te brengen om kennis uit te wisselen rond plant- en oogstmechanisatie en mechanische onkruidbestrijding en samen de voornaamste knelpunten te definiëren en aan te pakken.

Op CSA-bedrijven, pluktuinen en korte keten bedrijven zorgt de teelt van biologische snijbloemen voor diversiteit op en rond het veld, alsook in het aanbod naar de consument.
Fiche 1: Tips om zo lang mogelijk van je biobloemen te genieten / Fiche 2: Factoren die het vaasleven van biobloemen beïnvloeden / Fiche 3: Belang van teeltrotatie bij de teelt van biologische snijbloemen / Fiche 4: Onkruidbeheersing in biobloemen door mulchen / Fiche 5: Algemeen kader biologische teelt van bloemen / Fiche 6: Bemesting in de biologische teelt van zomerbloemen / Fiche 7: Leveranciers zaden en plantmateriaal voor biologische bloemen / Fiche 8: Omschakelen naar biologische bloementeelt: administratieve aspecten m.b.t. wetgeving en beleid / Fiche 9: Het plantenpaspoort, wat moet je weten als teler?

1 Burgundy (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 2 Orleans (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 3 Evangeline (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 4 Bellevue (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 5 Beauregard (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 6 Bayou Belle (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 7 Purple "Sakura" (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 8 Radiance (Slip - (Nativaland via Lenders BV (LSU)) / 9 Covington (Slip - (Viveros Santana (NCSU)) / 10 Indosweet (Plug - (Biological Youngplants)) / 11 Astria (Plug - (Biological Youngplants) / 12 Beauregard (Plug - (Vervit)) / 13 Diana (Plug - (Vervit)) / 14 Dondu (Plug - (Vervit)) / 15 Blanco Solo (Plug - (Vervit)) / 16 JP1 (Paperpot - (JoluPlant)) / 17 JP2 (Paperpot - (JoluPlant)) / 18 JP3 (Paperpot - (JoluPlant)) / 19 Beauregard (Paperpot - (JoluPlant)) / 20 JP8 (Paperpot - (JoluPlant)).

Deze proef werd aangelegd om de selectiviteit van diverse onkruidbestrijdingsmiddelen en combinaties van middelen in bataat (Ipomoea batatas) na te gaan.De proef werd geplant op 4 juni 2020 met slips van het ras Beauregard, ontwikkeld door de Louisiana State University, vermeerderd door Nativaland in Portugal en verdeeld door Lenders B.V. uit Nederland. De slips werden manueel geplant op ruggen met biodegradeerbare folie (loonwerk Pattyn, tussenrijafstand 0,75m).

Momenteel hanteren we als ideaal planttijdstip de eerste twee (tot drie) weken na de ijsheiligen (half mei). Te vroeg planten kan verlies betekenen door koude; te laat planten productieverlies omdat het aantal groeidagen niet bereikt wordt. De afgelopen jaren haalden we goede resultaten met een plantdichtheid van 75 cm op 30 cm. Om te kijken of we een geschiktere, kleinere sortering konden krijgen voor de verse markt door dichter te planten, werd in 2020 vergeleken met een plantdichtheid van 75 cm op 20 cm. Omdat deze teelttechnische vragen eveneens rasafhankelijk zijn, voerden we dit onderzoek uit bij twee courant geteelde rassen in Vlaanderen voor de verse markt: Orleans (LSU) en Bellevue (LSU).

Verse knoflook onderzoek rassen met Sprint (Top Semence), Messidor (Biesheuvel), Germidour  (Top Semence), Saba Gold (Biesheuvel), Therador (Biesheuvel), Germidour (Top Semence).

Voor het zevende jaar op rij werden dit jaar verschillende rassen yacon (Smallanthus sonchifolius) vergeleken in proef. De resultaten over de jaren heen maken het mogelijk rassen te selecteren die over het algemeen beter presteren dan andere. Onderzoek met de rassen: "Blanco" / "Dimi" / Meest courante, gele soort / "Morado" / Peru I / "Rojo" / Uit Cajamarca Peru / Uit Nieuw-Zeeland / Uit Nieuw-Zeeland II "Richard" / Uit Rusland / Witte soort.

Voor de teelt van hydroprei moet er vertrokken worden van sterk en zeer uniform plantmateriaal om tot een uniforme opbrengst te komen in een korte teeltduur. De trayopkweek in een geschikt substraat kan kwalitatief plantmateriaal opleveren. In deze kleine screeningsproef tijdens de zomer probeerden we twee substraten en twee rassen te vergelijken op vlak van gebruikswaarde van het opgekweekte plantmateriaal.

Deze pilootstudie is opgezet om de biologische serreteelt van gember (Zingiber officinale) te onderzoeken. Met deze eerste proef willen we nagaan of een lokale teelt van gember mogelijk is in een Vlaamse serre en of dit economisch haalbaar is.

Bonita (kleur: wit), Orleans (kleur: oranje), Evangeline (kleur: oranje), Bellevue (kleur: oranje), Beauregard (kleur: oranje), Bayou Belle (kleur: oranje), Purple “Sakura” (kleur: paars), Covington (kleur: oranje).

Momenteel hanteren we als ideaal planttijdstip de eerste twee (tot drie) weken na de ijsheiligen (half mei). Te vroeg planten kan verlies betekenen door koude, te laat planten productieverlies omdat het aantal groeidagen niet bereikt wordt. De afgelopen jaren haalden we goede resultaten met een plantdichtheid van 75 cm op 30 cm. Om te kijken of we een geschiktere, kleinere sortering konden krijgen voor de verse markt door dichter te planten, werd in 2020 vergeleken met een plantdichtheid van 75 cm op 20 cm. Omdat deze teelttechnische vragen eveneens rasafhankelijk zijn, voerden we dit onderzoek uit bij twee courant geteelde rassen in Vlaanderen voor de verse markt: Orleans (LSU) en Bellevue (LSU).

Gebruik van natuurlijke kleurstoffen in biobased verpakkingsmateriaal. Wist je dat we in Europa per jaar ongeveer 87 miljoen ton verpakkingsafval produceren? Het goede nieuws is dat er een deel hiervan biobased verpakkingen zijn die recycleerbaar of biologisch afbreekbaar zijn.

In the Interreg Northwest Europe project CurCol, we investigate the color production and application in bioplastic and paper packaging, based on the yellow natural colorant curcumin. And that process already starts with the cultivation of the turmeric plant.

De proef bestond uit vier objecten die verschilden van elkaar op vlak van plantdichtheid (10 planten/m2 vs. 12.5 planten/m2) en of er al dan niet mulching was toegepast. Mulching of het bedekken van de bodem met een laag compost, leidde tot een  groter gewasvolume bij de behandelde planten. Hiernaast konden we ook bij de plots met compost een reductie in onkruid- en mosgroei vaststellen ten opzichte van de plots zonder compost.

Het belangrijk is om slips niet verticaal in de grond te planten maar wel schuin zodat de slip hoger in de rug zit en beter kan profiteren van de warmte. De afgelopen jaren werden de slips ook in de proeven op PCG schuin (± 45°) geplant, maar het resultaat met verticaal planten werd nog niet eerder nagegaan. Dit jaar werden de slips in de rassenproef daarom in 1 herhaling verticaal geplant als vergelijking.

In 2019 lag een proef aan op het PCG om de beschutte hydroteelt van prei in teeltgoten verder op punt te zetten. Voor de typische gewaskenmerken van prei zoals de opgerichte bladeren en witte schacht was een aanpassing nodig aan het huidige teeltgootmodel (MGS) dat voor sla gebruikt wordt. Hiervoor brachten we verticale wanden op de goot aan die bovenin voorzien werden van verschillende technische materialen, zoals steunschuim en borstels.

Het project heeft o.a. als doel om een intelligent beheerssysteem te ontwikkelen en te demonstreren dat toelaat om bestaande installaties op een praktische manier te monitoren a.d.h.v. sensoren. Daarnaast zullen we ook tools ontwikkelen voor zij die nog niet zo bekend zijn met de wereld van aquaponics. Via een ‘smart game’ willen we dit op een laagdrempelige manier doen voor iedereen. 

Op 10 september 2020 ging het proefveldbezoek & demonstratie rond de teelt van bataat door op het PCG. Bezoekersgids: 1. Teelttechnische proef aanleg bataat / 2. Rassenproef bataat /3. Efficiëntie en selectiviteit van onkruidbestrijdingsmiddelen in bataat / 4. Bewaring bataat / 5. Demonstratie machines / 6. Rassenonderzoek yacon / 7. Innovatieve teelt oca / 8. PRONC: Phytosanitary risks of new crops in Belgian horticulture’

Het Interreg NWE project CurCol onderzoekt het economisch potentieel voor de productieketens van regionaal geproduceerde planten tot kleurstoffen in plastic en papieren verpakkingen. Het project beoogt drie pilots voor kleurstofproductie en -toepassing in verpakkingen, door barrières, business cases en actieplannen te definiëren. De focus van CurCol ligt op de gele natuurlijke kleurstof kurkumine.

Burgundy - (Nativaland (LSU)), Murasaki - (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bonita - (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Orleans - (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Evangeline - (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bellevue - (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bayou Belle (Nativaland (LSU)), Purple "Sakura" (Nativaland (LSU)), Beauregard - (Nativaland), Covington - (Viveros Santana (NCSU)), Pepita (Viveros Santana), Indosweet - (Biological Youngplants), Tainung 65 - (Biological Youngplants). Jonathan, Jewel, Beauregard, INIA310, Diana, Purple - (Vervit)

In deze proef werd het manueel planten van slips (rassen Orleans en Beauregard) vergeleken met het machinaal planten van gewortelde planten in paperpot (rassen Orleans en Indosweet).

Deze proef werd aangelegd om de selectiviteit van diverse onkruidbestrijdingsmiddelen en combinaties van middelen in bataat (Ipomoea batatas) na te gaan.De proef werd geplant op 21 mei 2019 met slips van het ras Bellevue, ontwikkeld door de Louisiana State University, vermeerderd door Nativaland in Portugal en verdeeld door Lenders B.V. uit Nederland. De slips werden manueel geplant op brede ruggen (tussenrijafstand 1.5 m, loonwerk Debusschere) zonder folie om optimaal het effect van de onkruidbestrijding op de onkruiden en het gewas te kunnen beoordelen. 

Dit jaar lag op het PCG een proef aan waarbij de werkzaamheid werd nagegaan van een plantbakbehandeling en een behandeling op kluit tijdens de plant tegen koolvlieg (Delia radicum / HYLERA) in bloemkool (Brassica oleracea var. Botrytis / BRSOB). In deze proef testen we een plantmachine, die tijdens het planten een kleine hoeveelheid vloeistof mee geeft aan het trayplantje, dit als mogelijke vervanging van de plantbakbehandeling. Naast een gerichte en uniforme dosering heeft dit systeem ook als voordeel dat de bestrijdingsmiddelen niet in contact komen met de mensen op de plantmachine. In deze proef willen we nagaan of je met dit systeem een even goede efficiëntie tegen koolvlieg bereikt als met een plantbakbehandeling.

Voor het zesde jaar op rij werden dit jaar verschillende rassen yacon (Smallanthus sonchifolius) vergeleken in proef. De resultaten over de jaren heen maken het mogelijk rassen te selecteren die over het algemeen beter presteren dan andere. Onderzoek met de rassen: "Blanco" / "Dimi" / Meest courante, gele soort / "Morado" / Peru I / "Rojo" / Uit Cajamarca Peru / Uit Nieuw-Zeeland / Uit Nieuw-Zeeland II "Richard" / Uit Rusland / Witte soort.

In deze demotuin probeerden we voor het derde jaar op rij enkele minder gekende teelten uit. We richtten ons, in navolging van yacon en bataat, op enkele - weliswaar kleinere – knol- of wortelvormende gewassen, nl. oca of knolklaverzuring (oxalis tuberosa), ulluco (ullucus tuberosus), mashua of knolcapucien, (tropaeolum tuberosum) en crosne of Japanse andoorn (Stachys sieboldii syn. Affinis).

Het mobiel gotensysteem is vooral gekend voor de teelt van bladgewassen en kruiden, maar de mogelijkheden zijn veel ruimer. Op het PCG lag in voorjaar 2019 een demonstratieve proef aan met alternatieve gewassen voor dit systeem waaronder selder, koolrabi en venkel.

Het doel van deze proef was om de beschutte hydroteelt van prei op goten verder op punt te zetten. Hiervoor werd voorafgaand op deze teeltproef zelf plantmateriaal in twee verschillende substraten opgekweekt om nadien in deze proef te gebruiken.

In deze proef werden drie behandelingen getest: hydroponics met gebruik van regenwater, aquaponics met gebruik van afvalwater van de viskweek en hydroponics waarbij handmatig NaCl werd toegevoegd aan het recept om een hoger zoutgehalte te verkrijgen. In de proef werden 3 variëteiten (Proloog, Hi-Power en Topspin) uitgeplant in elke behandeling. Er werd geplant op 17/1/2019, de eerste oogst volgde op 22/2/2019 en de proef werd beëindigd op 3/5/2019. In de aquacultuurafdeling werd gekozen voor Omegabaars (Therapon barcoo) in het RAS systeem.

Burgundy (kleur: oranje), Orleans (kleur: oranje), Evangeline (kleur: oranje), Bellevue (kleur: oranje), Beauregard FN (kleur: oranje), Erato Orange (kleur: oranje), Erato Deep Orange (kleur: oranje), Georgia Jet (kleur: oranje), Indosweet (kleur: oranje).

Bonita (kleur: wit), Orleans (kleur: oranje), Evangeline (kleur: oranje), Bellevue (kleur: oranje), Beauregard (kleur: oranje), Bayou Belle (kleur: oranje), Purple “Sakura” (kleur: paars), Covington (kleur: oranje).

Bonita (kleur: wit), Orleans (kleur: oranje), Evangeline (kleur: oranje), Bellevue (kleur: oranje), Beauregard (kleur: oranje), Bayou Belle (kleur: oranje), Purple “Sakura” (kleur: paars), Covington (kleur: oranje).

AZ 500 is een bodemherbicide met een werking tegen breedbladigen en wordt toegepast in voor-opkomst of vroege na-opkomst. De erkende dosis op zaaibed prei of in yacon is 0,2 l/ha. AZ 500 bevat 500 g/l isoxaben in een SC formulering. De formulering bevat geen uitvloeiers, hechters of oliën en is een zachte formulering.

Er werden rassen aangelegd van de Portugese firma Nativaland (Na), het Spaanse Viveros Santana (VS), de Nederlandse firma Biological Youngplants (BY) en het Belgische bedrijf Vervit (Ve).

Op bepaalde percelen kan aantasting door ritnaalden grote opbrengstverliezen betekenen in de teelt van bataat. De ritnaalden maken diepe gaten of gangen in de knollen waardoor ze onverkoopbaar worden.

Er werden negen soorten groenten opgeplant op het mobielegotensysteem (MGS): knolvenkel, koolrabi, rode biet, witte en groene selder, knolselder, broccoli, bloemkool en boerenkool. Het doel van deze demonstratieve proef was om een eerste ervaring op te doen en na te gaan welke gewassen potentieel hebben voor een teelt op mobiele goten onder glas.

In 2019 lag een proef aan op het PCG om de beschutte hydroteelt van prei in teeltgoten verder op punt te zetten. Voor de typische gewaskenmerken van prei zoals de opgerichte bladeren en witte schacht was een aanpassing nodig aan het huidige teeltgootmodel (MGS) dat voor sla gebruikt wordt. Hiervoor brachten we verticale wanden op de goot aan die bovenin voorzien werden van verschillende technische materialen, zoals steunschuim en borstels. Het plantmateriaal kweekten we op in trays op kweektafels dat we nadien op de goten plantten.

Afnemers wensen niet eenmalig een grote hoeveelheid yacon aan te kopen, zij opteren ervoor om gedurende een langere periode stelselmatig een kleine hoeveelheid yacon af te nemen zodat de consument een continu aanbod aantreft in het winkelschap gedurende een langere periode. Yacon telers willen daarom hun product gedurende een zo lang mogelijke periode kunnen aanbieden. Naast teeltonderzoek is daarom bewaaronderzoek ook heel belangrijk voor de sector.

Er werden rassen aangelegd van de Portugese firma Nativaland (Na), het Spaanse Viveros Santana (VS), de Nederlandse firma Biological Youngplants  (BY) en het Belgische bedrijf Vervit (Ve). Alle rassen werden aangeplant als slips om de uniformiteit en vorm van de knollen goed te kunnen vergelijken, behalve de rassen van Vervit. Deze firma wil een kwalitatief, geworteld product ontwikkelen waarbij de uniformiteit en knolvorm niet moeten inboeten. De proef werd aangeplant eind mei en geoogst in de week van 30 september 2019. 

Met aquaponics worden 2 sectoren, de visteelt en de groenteteelt, samengebracht en veel technieken die gekend zijn in één van deze of beide sectoren kunnen helpen om aquaponics als geheel te optimaliseren. Deze technieken werden door de projectpartners gebundeld in een inventarisatiedocument waarvan de eerste versie nu beschikbaar is. Het document is een bundeling van verschillende hoofdstukken die elk een bepaald aspect van aquaponics aan bod laten komen. Zo is er een hoofdstuk dat meer info geeft over de wetgeving en dat doorverwijst naar de verantwoordelijke instanties in Vlaanderen en Nederland. In een ander hoofdstuk wordt ingegaan op filtertechnieken, terwijl een volgend onderdeel dan weer over waterontsmetting gaat.

In deze moeilijke tijd voor landbouwers wordt duidelijk dat ook zij mee moeten met hun tijd en vernieuwing of innovatie hierbij cruciaal is. Veel telers zijn op zoek naar nieuwe teelten zoals bijvoorbeeld Japanse andoorn, yacon, bataat, … die potentieel bieden in de Vlaamse Ardennen. Ondanks de grote interesse in nieuwe teelten, ontbreekt vaak de kennis om er mee aan de slag te gaan. Met verenigde krachten, ervaring en kennis door het oprichten van een Lerend Netwerk in de regio Vlaamse Ardennen zal de introductie en optimalisatie van een nieuwe teelt heel wat efficiënter lopen. Ook de optimalisatie van de nieuwe producten naar smaak, verpakking en bewaring wordt meegenomen in het project naast markt -en ketenontwikkeling.

Op maandag 2 september ging op het PCG voor de eerste maal een proefveldbezoek door volledig gewijd aan de teelt van bataat. Hoewel deze teelt voor België vrij nieuw is, kon het proefveldbezoek op heel wat belangstelling rekenen uit de sector. Meer dan 40 geïnteresseerden waren aanwezig voor een namiddag die volledig in het teken stond van de ‘zoete aardappel’ die op een paar jaar tijd een duidelijke intrede heeft gemaakt op Vlaamse grond.

Op 2 september 2019 organiseerden we een proefveldbezoek in bataat. Het programma omvatte het bezoeken van de verschillende proeven die aanliggen op PCG en het bespreken van de reeds verworven resultaten. Rassenonderzoek, onkruidbeheersing, teelttechniek en bewaring kwamen aan bod. Er werden ook enkele machinedemonstraties voorzien in de teelt van bataat.

Deze handleiding, die werd opgesteld door het team van Atelier Paysan, is bedoeld als een theoretisch hulpmiddel voor zelfbouwers van machines. Ze is niet volledig, maar vormt een essentiële basis om door te nemen, om vaardigheden te verwerven in metaalbewerking. Deze handleiding werpt een eerste blik op de technieken en wetmatigheden die komen kijken bij lassen, boren, zagen enz.

Om in kaart te brengen welke virussen aanwezig zijn in bataat in Vlaanderen en welk risico deze virussen inhouden, werd een project opgestart samen met ILVO. Bataat telers die vreemde symptomen aantreffen in het veld kunnen bijdragen aan het project door foto’s door te sturen van de symptomen naar annelien[at]pcgroenteteelt.be. Op basis van de foto’s wordt dan beslist om een eventuele virusanalyse uit te voeren.

Op 16 juli 2019 organiseerden we een tweede proefveldbezoek in openluchtteelten. Omwille van de koudere weersomstandigheden in het late voorjaar waren tijdens het eerste proefveldbezoek nog niet in alle proeven (volledige) resultaten zichtbaar. De bezoekersgids omvat de gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, uien, bloemkool, bataat, wortel en onkruidbestrijding in kruiden. 

Dat de teelt van tomaten en Omegabaars een goede combinatie is, heeft het onderzoek op het PCG al bewezen. Bovendien wordt het reeds op professionele schaal in de praktijk toegepast bij de bedrijven Aqua4C en Tomato Masters. In 2018 en 2019 werden proeven aangelegd met komkommer in een aquaponicteeltsysteem. De resultaten tonen aan dat er potentieel is voor de combinatie van komkommer- en visteelt. 

Op vrijdag 28 juni 2019 organiseerden we het slotmoment van het Leader-project 'Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten'. Het programma omvatte de resultaten van het project en een bezoek aan de demotuin innovatieve teelten. 

Op vrijdag 28 juni 2019 organiseerden we het slotmoment van het Leader-project 'Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten'. Het programma omvatte de resultaten van het project en een bezoek aan de demotuin innovatieve teelten. 

Op 25 juni 2019 organiseerden we een eerste proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, uien, bloemkool, bataat, wortel en onkruidbestrijding in kruiden. Omwille van de koudere weersomstandigheden enkele weken geleden zijn er nog niet in alle proeven (volledige) resultaten. Daarom organiseren we op een 2e tijdstip een proefveldbezoek waar we volledige resultaten kunnen meegeven. Het 2^de proefveldbezoek gaat door op dinsdag 16 juli 2019.

Om ook glastuinbouwers te inspireren hoe die circulaire toekomst er voor hen kan uitzien, organiseerde Boerenbond in samenwerking met PCG, Innovatiesteunpeunt, KBC, ILVO, Smart Digital Farming en het Vlaams departement L&V het evenement ‘Klimaatneutrale komkommer, techno-tomaat of smart sla? Circulaire glastuinbouw in 2030’ dat op 4 juni doorging in het PCG. Dit netwerkevent voor tuinders en technologiebedrijven bracht eerst een mix van zowel resultaten van praktijkgericht onderzoek als de mogelijkheden van nieuwe technologieën. Keynote speaker Henry Gordon Smith sloot de avond af met een nuchtere kijk op de wereld van urban farming en verticale teelten.

Binnen het project “Biobloemen: kleur van op het veld tot bij de consument” lanceerde PCG, in samenwerking met Bioforum Vlaanderen en PCS, een consumentenenquête. Het doel? Meer inzicht krijgen in wat mensen weten over biobloemen en wat ze van biobloemen verwachten. Het resultaat? 1152 mensen gaven aan wat ze belangrijk vinden.

Bataat wordt bij voorkeur geplant in de tweede helft van mei. In Vlaanderen heeft bataat een groeicyclus van 90 tot 150 dagen, afhankelijk van het ras en de weersomstandigheden. Op tijd starten is dus erg belangrijk, al is het minstens even belangrijk om te vermijden dat de planten in een koude bodem terechtkomen. Planten in een bodem met een temperatuur beneden 15°C wordt sterk afgeraden. 

We onderzochten het potentieel van nutriëntenrecuperatie en slibverwerking van aquaponicsslib. Een duurzamer aquaponicssysteem is mogelijk dankzij de mineralisatie van visslib. We bereikten 44% slibvermindering en konden de nutriënten recupereren

Burgundy - Paperpot (Nativaland (LSU)), Murasaki - Slip (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Murasaki - Paperpot (Nativaland (LSU)), Bonita - Slip (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bonita - Paperpot (Nativaland (LSU)), Orleans - Slip (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Orleans - Paperpot (Nativaland (LSU)), Evangeline - Slip (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Evangeline - Paperpot (Nativaland (LSU)), Bellevue - Slip (Nativaland via Lenders BV (LSU)), Bellevue - Paperpot (Nativaland (LSU)), Beauregard - Paperpot (Nativaland), Erato Orange - Paperpot (Volmary), Erato deep orange - Paperpot (Volmary), Erato White - Paperpot (Volmary), Beauregard - Slip (Viveros Santana), Beauregard - Paperpot (Viveros Santana), Georgia Jet - Slip (Viveros Santana), Indosweet - Paperpot (Biological Youngplants), Tainung 65 - Paperpot (Biological Youngplants), Beauregard - Kluitplant (Viveros Santana via Plantasol Belgica), Beauregard- Slip (Opkweek Belgisch productiebedrijf) onderzoek rassen bataat 2018.

Bataat onderzoek teelttechniek 2018 met biodegradeerbare zwarte mulchfolie met t-tape, biodegradeerbare zwarte mulchfolie zonder t-tape en zonder zwarte mulchfolie t-tape  en de vergelijking van de opbrengst en de sortering van de plantdiepte van 15 centimeter en 8 centimeter.

Bataat teelttechniek invloed loofdoding onderzoek met onbehandeld (= vlak voor oogst maaien), maaien, PM18/009, maaien + PM18/010 en branden.

Bataat is een gewas met een vrij lage stikstofbehoefte. Teveel stikstof zou volgens de literatuur zelfs resulteren in het stimuleren van bladvorming ten nadele van de knolvorming. In de praktijk wordt de stikvoorraad in de bodem meestal tot maximaal 100 á 150 eenheden stikstof aangevuld. Concrete richtlijnen zijn echter nog niet voorhanden. Bij aardappelen weten we dat kalium een belangrijke rol speelt bij de knolvorming en bovendien een invloed heeft op het droge stof gehalte. Of dit voor bataat ook het geval is, werd in Vlaanderen nog niet nagegaan. In de proef werden daarom zowel voor stikstof als voor kalium 4 verschillende trappen/dosissen vergeleken.

We richtten ons, in navolging van yacon en bataat, op enkele -weliswaar kleinere – knol- of wortelvormende gewassen, nl. oca of knolklaverzuring (oxalis tuberosa), ulluco (ullucus tuberosus), mashua of knolcapucien. (tropaeolum tuberosum) en crosne of Japanse andoorn (Stachys sieboldii syn. Affinis). Ten opzichte van 2017 werden enkele extra variëteiten opgenomen om de verscheidenheid te tonen die deze soorten te bieden hebben.

Verse look rassenonderzoek met Messidor (Biesheuvel), Aulxito (Biesheuvel), Garcua (Biesheuvel), Sprint (Top Semence), Germidour (Top Semence),Thermidrome (Top Semence),Topadrome (Top Semence).

Yacon rassenonderzoek 2018 met Blanco, Dimi, Meest courante gele soort, Morado, Peru I, Rojo, Uit Cajamarca Peru, Uit Nieuw-Zeeland, Uit Nieuw-Zeeland II ‘Richard’, Uit Rusland, Witte soort.

Deze proef werd aangelegd om de selectiviteit van diverse bodemherbiciden na te gaan voor onkruidbestrijding in yacon.

Om de bewaring van yacon eetknollen te optimaliseren werden twee bewaartesten uitgevoerd. Enerzijds werd gekeken naar het verschil in houdbaarheid tussen de verschillende beschikbare rassen. Hiervoor werden de 11 rassen gebruikt die in een demonstratieve proef lagen bij PCG (zie verslag RAP_OL18 YARS01). Anderzijds werden verschillende bewaarcondities met elkaar vergeleken voor twee van de 11 rassen. Beide rassen werden bewaard bij 2°C, 8 °C en 12 °C.

Een mogelijk probleem bij aquaponics is de opstapeling van natrium waardoor de voedingsoplossing van de planten op termijn een te hoge concentratie aan natrium zou bevatten. Op tomaten werd de voorbije jaren al veel onderzoek gedaan met positieve resultaten. Het effect van telen in een aquaponic systeem met komkommers werd nog niet onderzocht. Met deze proef wordt nagegaan of bepaalde onderstammen van komkommer betere resultaten geven (opbrengst en kwaliteit) bij een oplopende natriumconcentratie. De onderstammen werden geselecteerd op basis van in de literatuur gevonden gegevens over zouttollerantie.

Om zicht te krijgen op het koopgedrag van de Wase consument en te weten of deze al dan niet vertrouwd is met korte keten initiatieven werd in het kader van het Leaderproject ‘Korte Keten Waasland, een duurzame samenwerking’ een vragenlijst opgesteld en afgenomen. We peilden daarin naar de interesse, het gebruik en de noden van korte keten consumptie bij de Wase consumenten. 240 personen namen deel aan deze enquête.

Het Waasland heeft een rijk aanbod aan hoeve- en streekproducten. Elf producenten hiervan zijn verenigd in de coöperatie “Smaak van Waas”. Met als doel geïnteresseerde ondernemers (horeca, B&B’s en lokale handelaars) in de regio Waasland te identificeren die in een latere fase kunnen samenwerken met het pas opgerichte samenwerkingsverband ‘Smaak van Waas’ werd in het kader van het Leaderproject ‘Korte Keten Waasland, een duurzame samenwerking’ een vragenlijst opgesteld en afgenomen. In dit gericht ondernemersonderzoek (B2B) verzamelden we informatie over geïnteresseerde ondernemers en hun relatie met hoeve- en streekproducten uit het Waasland. In totaal namen 27 personen deel aan de enquête.

Concreet wordt er in het onderdeel bewaring nagegaan wat de beste wondheel- en ventilatiestrategie is en of en welke kiemremming noodzakelijk is. Meer specifiek is er aandacht voor de kwaliteit (uitwendig en inwendig) en het voorkomen van naoogstproblemen zoals rot, kieming en residuen. In het eerste projectjaar lag de klemtoon voornamelijk op de wondheling en werd de invloed van de wondheling op de bewaring nagegaan.

Op vrijdag 22 maart kwam de klankbordgroep van Aquavlan2 opnieuw samen. De projectpartners ronden hun onderzoek af en deelden hun resultaten met de aquacultuursector. Zes onderwerpen vulden het programma, van duurzaam visvoer tot grondsmaakpreventie.

SMART AQUAPONICS beoogt de implementatie van aquaponics* bij publieke organisaties en professionelen te bevorderen. Het einddoel van het project is om een aquaponics gids te publiceren en om drie digitale instrumenten te ontwikkelen (een online training, een ontwerphulpmiddel en een monitoring- en managementstool), die via smartphone en pc kunnen worden geraadpleegd. Het project duurt van 2018 tot 2021.

Geef jij weleens bloemen cadeau of doe je graag jezelf plezier met een boeketje? Koop je dan weleens seizoensbloemen die hier geteeld zijn? Of koop jij ook zonnebloemen in de winter? Ben je bezorgd om de impact van de bloementeelt op het milieu, en kies je liefst voor bloemen die geteeld zijn zonder chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest?… Wij willen het graag weten! Vertel het ons allemaal anoniem in onze grote biologische bloemenenquête.

Ben je een ondernemer met een idee voor de aquacultuursector? Dankzij het project Aquavlan2 krijg je de kans om dat idee tot een businessconcept uit te werken. Via een vouchersysteem kan je tussen €3.000 en €30.000 steun krijgen in de vorm van      expertise of diensten. De volgende en laatste voucherkeuringsronde is op 28 februari 2019. Dit is jouw laatste kans!

Op 1 november 2018 kon het plattelandsproject ‘Biobloemen: kleur van op het bioveld tot bij de consument’ uit de startblokken schieten.Voor dit project slaan het PCS (Proefcentrum voor Sierteelt), het PCG en BioForum de handen in elkaar en bundelen zij gedurende 2,5 jaar hun complementaire expertise om tegemoet te komen aan de nood ter ondersteuning van de biobloemensector, dit met financiële steun van de Provincie Oost-Vlaanderen en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling.

Tijdens het netwerkmoment ‘Ontdek het potentieel van yacon!’, georganiseerd door PCG, konden producenten, verwerkers en handelaars proeven van wat yacon zoal te bieden heeft. De mogelijkheden zijn eindeloos!

De gekweekte eendenkroos kan op verschillende manieren worden toegepast, bijvoorbeeld als veevoer, eiwit- of zetmeelbron. Door het Centre of Expertise Biobased Economy van Avans Hogeschool, Universiteit van Gent, Inagro en ABC Kroos is gekeken naar de kweek van eendenkroos op waterige reststromen, de samenstelling van eendenkroos en de verwerking en toepassing van (inhoudsstoffen uit) eendenkroos. Deze brochure focust op de samenstelling, verwerking en toepassing van eendenkroos.

Tijdens de studienamiddag ‘Micro-algen en eendenkroos, een duurzame toekomst’ werden de mogelijkheden voor de kweek, verwerking en toepassing van Spirulina en eendenkroos naar voren gebracht. De onderstaande infobrochures werden tijdens dit slotevent van het Interreg Vlaanderen-Nederland project ‘De blauwe keten’ uitgedeeld.

Om de sectoren te overtuigen over te schakelen op lokaal gekweekte Spirulina moet niet enkel de kwaliteit van het product top zijn, maar is het ook belangrijk om het product tegen een redelijke prijs aan te kunnen bieden. Om die reden werd een economische haalbaarheidsstudie uitgevoerd om de kansen in te schatten van de opstart van lokale productie van Spirulina en fycocyanine. Hiervoor werd eerst een marktanalyse uitgevoerd, gevolgd door de ontwikkeling van een rekentool.

Om de voedingssector te overtuigen om over te schakelen op lokaal gekweekte Spirulina moet niet enkel de kwaliteit van het product top zijn, maar is het ook belangrijk om het product tegen een redelijke prijs aan te kunnen bieden. De economische haalbaarheidsstudie die wordt uitgevoerd in het project De Blauwe Keten zorgt hierbij voor ondersteuning om de kansen in te schatten van de opstart van lokale productie van Spirulina en de natuurlijke blauwe kleurstof.

Interessant is dat eendenkroos eveneens geschikt is om diverse nutriëntrijke restwaterstromen uit de landbouw te zuiveren. Mogelijkheden zijn restwater van de mestverwerking, spui uit bodemloze teelten of restwater van aquacultuur. Stikstof (N) en fosfor (P) zijn immers nodig voor de groei van eendenkroos. Op nutriëntrijke media kan eendenkroos 30 tot 45% eiwit bevatten. Hierbij springt vooral de aminozuursamenstelling van de plantaardige eiwitten in het oog: de hoge gehaltes lysine en methionine maken dat de eiwitkwaliteit sterk overeenkomt met de kwaliteit van dierlijk eiwit. Dit maakt eendenkroos een veelbelovend gewas voor zowel menselijke voeding als voor diervoeder (varkens, kippen en vissen).

Spirulina is de belangrijkste commerciële bron van de natuurlijke kleurstof fycocyanine. Fycocyanine heeft een intens blauwe kleur en wordt veel gebruikt om snoepgoed te kleuren. Spirulina kan tot 20% fycocyanine bevatten. Wereldwijd wordt er jaarlijks ongeveer 5.000 ton Spirulina gekweekt en ongeveer 3% hiervan wordt verwerkt tot een fycocyanine-extract dat kan worden gebruikt als blauwe kleurstof. Fycocyanine biedt ook nog andere gezondheidsvoordelen aangezien het een antioxidant is met een aangetoonde werking tegen radicalen en zelfs een ondersteunende functie heeft van spieren bij het sporten.

Microalgen zijn een waardevolle bron van natuurlijke pigmenten. Eén van de belangrijkste natuurlijke pigmenten afkomstig van microalgen is de blauwe kleurstof fycocyanine. Blauw komt in de natuur zelden voor en de vraag naar natuurlijke kleurstoffen door zowel de voedings-, textiel-, bouw- als papierindustrie neemt sterk toe. De belangrijkste commerciële bron van fycocyanine is de cyanobacterie Spirulina.

Hoewel er een groot aantal natuurlijke kleurstoffen bestaat, is er voor bepaalde kleuren weinig keuze. Zo zijn er erg weinig blauwe kleurstoffen. Binnen het project “De Blauwe Keten” gaan we op zoek naar de toepassingsmogelijkheden van fycocyanine, een blauwe kleurstof die wordt gewonnen uit de microalg Spirulina.

Fycocyanine, een blauw eiwit uit Spirulina, is momenteel de enige natuurlijke blauwe kleurstof die gewonnen kan worden uit een organisme dat op voldoende grote schaal gekweekt kan worden. Om een goed zicht te krijgen op de eigenschappen van de natuurlijke kleurstof fycocyanine in producten zoals papier, karton en biopolymeren, zijn industrieel onderzoek en praktijktesten op een aangepaste state-of-the-art pilot noodzakelijk. Millvision heeft enerzijds de mogelijkheden verkend voor toepassingen bij papier, karton en verpakkingen. Anderzijds zijn de mogelijkheden verkend voor de toepassing in coatings en biocomposieten ten behoeve van een (interieur)bouwontwerp.

Op vrijdag 23 november 2018 ging op het PCG het netwerkmoment ‘Ontdek het potentieel van yacon!’ door. De resultaten van het lopende onderzoek op PCG en Vives Hogeschool Roeselare werden voorgesteld aan de aanwezige producenten, verwerkers en handelaars. Ook waren enkele bedrijven te gast die hun ervaring met yacon deelden. Kortom, inspirerende presentaties over het eindeloze potentieel dat yacon te bieden heeft.

Ben je zelf ook nieuwsgierig naar de mogelijkheden van yacon? Neem dan zeker eens een kijkje in de presentaties!

Het Europese project Aquavlan2 steunt aquacultuurondernemers met een idee. Via een uniek vouchersysteem worden bedrijfsspecifieke vragen beantwoord. In oktober heeft het vouchercomité twee vouchers goedgekeurd. Het Vlaamse bedrijf Aqua4c en de Nederlander Robbert Willemsen denken na over de productie van roze Omegabaars.  De tweede voucher is voor het Nederlandse bedrijf Sea Protein dat macrowieren wil produceren. 

Op donderdag 15 november 2018 organiseerden we een proefveldbezoek in openluchtteelten. De bezoekersgids omvat de rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven in prei, kolen, bataat en de demoproef groenbedekkers.

Vanaf eind september werd gestart met het rooien van de verschillende proeven. In het veld konden we het effect van de koude nachten zien op het loof. De bovenste bladeren verkleurden zwart en krulden op. In de grond bleef de temperatuur, zelfs bij een gemeten temperatuur aan de grondoppervlake van net onder het vriespunt, boven de 10 °C. Dit is wenselijk voor behoud van kwaliteit van de knollen.

Binnen het project "De Blauwe Keten" gaat Centexbel op zoek naar de toepassingsmogelijkheden van fycocyanine, een blauwe kleurstof die wordt gewonnen uit de microalg Spirulina. Deze presentatie brengt een geïllustreerd verfprotocol dat je begeleidt bij het aanverven van katoen of linnen met deze natuurlijke blauwe kleurstof.

Ulluco (Ullucus tuberosus) behoort samen met de oca, mashua en de aardappel tot de belangrijkste voedingsgewassen uit de Andes.

Crosne (Stachys sieboldii syn. affinis) – ook gekend als Japanse Andoorn of Chinese Artisjok – is een plant afkomstig uit Noord-China. Bij intrede in Europa in de 19e eeuw werd deze plant voor het eerst op iets grotere schaal geteeld nabij de Franse stad ‘Crosne’. Aangezien de Chinese naam voor de Fransen moeilijk uit te spreken was, werd het gewas omgedoopt tot crosne.

Mashua (Tropaeolum tuberosum) – ook wel knolcapucien genoemd – is een klimplant uit de familie Tropaeolaceae, verwant aan de Oost-Indische kers. Het gewas wordt verbouwd in Zuid-Amerika en wordt door de inheemse bevolking beschouwd als een erg voedzaam knolgewas. Ook op vele andere plaatsen in de wereld wordt ondertussen geëxperimenteerd met het telen van mashua.

Oca (Oxalis tuberosa) of knolklaverzuring is een plant uit de klaverzuringfamilie. Het is één van de belangrijkste voedingsgewassen uit het Andesgebergte. Ondanks dat het reeds in de 19e eeuw naar Europa werd ingevoerd, is het pas de laatste jaren dat deze kleurrijke knolletjes aan populariteit winnen.

Recente internationale handelsovereenkomsten creëren interessante nieuwe exportmogelijkheden van één van onze vaandeldragers uit de groenteteelt: prei. Deze grotendeels onbenutte markten, en stilaan ook de Europese, verlangen echter een zeer kwalitatief product. PCG zet daarom in op onderzoek naar de beschutte hydroteelt van prei om dit te kunnen aanbieden.

Dankzij het vouchersysteem van het Interreg-project Aquavlan2 krijg je als aquacultuur-ondernemer een unieke kans. Je kan tot € 30.000 steun ontvangen om je idee tot een businessconcept uit te werken. Heb je zelf een idee? Dien dan jouw voucher in bij de aquaconsulent.

Met aquaponics worden 2 sectoren, de visteelt en de groenteteelt, samengebracht en veel technieken die gekend zijn in één van deze of beide sectoren kunnen helpen om aquaponics als geheel te optimaliseren. Deze technieken werden door de projectpartners gebundeld in een inventarisatiedocument waarvan de eerste versie nu beschikbaar is. Het document is een bundeling van verschillende hoofdstukken die elk een bepaald aspect van aquaponics aan bod laten komen. Zo is er een hoofdstuk dat meer info geeft over de wetgeving en dat doorverwijst naar de verantwoordelijke instanties in Vlaanderen en Nederland. In een ander hoofdstuk wordt ingegaan op filtertechnieken, terwijl een volgend onderdeel dan weer over waterontsmetting gaat.

Naast de waterfractie die hergebruikt kan worden op het tuinbouwbedrijf als basis voor de voedingsoplossing, beschikt het aquacultuurbedrijf ook over een andere reststroom: spuislib. Dit spuislib kan verder gevalideerd worden op verschillende manieren en kan toepassingen vinden als meststof, of voor de productie van biogas en groene stroom. In dit verwerkingsproces kunnen technieken als coagulatie en flocculatie helpen bij het indikken van de slibfractie. Door fermentatie kan bijvoorbeeld biogas geproduceerd worden. Wat overblijft, het digestaat, kan toepassing vinden als meststof in de landbouw en zo is de cirkel rond.

Het proefveldbezoek openlucht groenten met als thema gewasbescherming ging door op donderdag 21 juni 2018.

Kunnen we in de glastuinbouw op commerciële schaal micro-algen (Spirulina) kweken voor de productie van een natuurlijke blauwe kleurstof? Dit als vervanger van de artificiële variant Briljant Blauw (E133).

Half mei is het zover, dan komt het plantmateriaal van bataat toe op PCG en worden de geplande proeven voor 2018 aangelegd. Met de warmere temperaturen in het vooruitzicht hopen we alvast dat niet alleen de teler maar ook de bodem warm loopt voor bataat. Om deze nieuwe teelt verder te optimaliseren staan verschillende proeven op het programma in 2018.

Het project Aquavlan2 steunt ondernemers binnen aquacultuur met een idee. Via een vouchersysteem worden hun bedrijfsspecifieke vragen beantwoord.  Het vouchercomité gaf op 16 april 2018 goedkeuring aan twee nieuwe aanvragen. In totaal kregen reeds elf bedrijven een voucher toegekend. 

Op 1 januari 2017 is het project ‘Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten!’ aangevat in het Leader-gebied Vlaamse Ardennen. Binnen dit project willen we telers laten kennismaken met nieuwe, nog ongekende soorten die potentieel bieden voor onze regio. Om te bepalen op welke teelten kan ingezet worden, is het belangrijk om de interesse en aankoopbereidheid van de consument in  nieuwe soorten te kennen.

Aquaponics, je hebt er misschien al van gehoord. Het is de combinatie van vis- en groenteteelt. Een viskweker heeft nood aan kwaliteitsvol water dat hij bij de glastuinbouwer kan vinden. Na het gebruik kan het water vol nutriënten terug naar de teler. Die gebruikt het op zijn beurt om gewassen te kweken.

Op de kick-off meeting van dit project stelde PCG yacon voor aan de aanwezige voedingsbedrijven. Yacon biedt niet alleen voor telers potentieel als lokale, duurzame teelt. 

Aquaponics, je hebt er misschien al van gehoord. Het is de combinatie van vis- en groenteteelt. Een viskweker heeft nood aan kwaliteitsvol water die hij bij de glastuinbouwer kan vinden. Na het gebruik kan het water vol nutriënten terug naar de teler die het op zijn beurt hergebruikt om gewassen te kweken. Interesse in een samenwerking met een viskweker, maar je hebt nog vragen rond de werking en haalbaarheid voor jouw bedrijf? Lees dan zeker verder.

Yacon kreeg dan ook de laatste tijd - terecht - media-aandacht. Zelfs het VRT-nieuws berichtte over deze nieuwe groente. Helemaal nieuw is de groente niet meer, PCG doet al sinds 2011 onderzoek naar dit knolgewas, maar ze is nog vrij onbekend bij de consument.

Er zijn echter nog verschillende andere, minder gekende gewassen die het Andesgebied als hun moederland mogen beschouwen. Het gaat dan onder meer om oca of knolklaverzuring (Oxalis tuberosa), ulluco (Ullucus tuberosus) en mashua of knolcapucien. (Tropaeolum tuberosum). Tijdens een eerste test bekeken we of het haalbaar is om deze gewassen met succes te telen in de Kruishoutemse zandgrond. 

Het PCG heeft de afgelopen jaren al op kleine schaal geëxperimenteerd met een alternatief teelt- en dragersysteem voor de grondloze teelt van prei om het systeem zoveel mogelijk te kunnen automatiseren. De eerste resultaten hiervan waren alvast veelbelovend.

Bataat of zoete aardappel behoort tot de familie van de Convolvulaceae. Tot deze familie behoren ook onder andere onkruiden zoals haagwinde en akkerwinde. Het gewas wordt voornamelijk geteeld voor zijn opslagwortels. De wortels zijn namelijk een grote bron van energie en zijn bovendien ook rijk aan mineralen en vitamines (A, B3 en B5).

In het project Blauwe Keten worden de mogelijkheden onderzocht voor algenteelt in de glastuinbouw in Vlaanderen en Zuid-Nederland. In onze kennisclip wordt het onderzoek aan u uitgelegd.

Verse look wordt geplant tussen eind oktober en december en wordt geoogst tussen april en juni. PCG heeft een beperkte oppervlakte geplant op de zandgrond van het PCG en de zwaardere grond in Oudenaarde (Tivoli, Sint-Bernardustechnicum). De look is net aan het opkomen.

Het PCG zet in op verdere teeltoptimalisatie om te komen tot een rendabel model voor glastuinbouwbedrijven die aan de slag willen gaan met de innovatieve teelt van micro-algen.

Momenteel is in België geen enkele pesticide erkend in de teelt van bataat. Onkruid kan een probleem zijn in deze teelt. Daarom dat dan ook deze verkennende proef werd aangelegd.

Bataat onderzoek nachtvorstgevoeligheid bij een planting in het voorjaar waar nog late nachtvorst voorkomt met geen afdekking, vliesdoek, Howicover en gaatjesplastiek.

Door de stijgende interesse in de teelt van bataat bij telers was er vraag naar een demonstratie van het rooien van bataat. Op de terreinen van de werktuigendagen werd daarom in 2017 een demonstratieveld aangelegd dat werd gerooid tijdens het evenement. Er werd ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om plantmateriaal van verschillende ouderdom te vergelijken.

Deze proef werd aangelegd om teelttechnische inzichten te verwerven in de teelt van bataat (Ipomoea batatas). Zo vergeleken we verschillende soorten plantmateriaal en het effect van irrigatie en grondbedekking met zwarte folie (warmte) in deze teelt.

Demo innovatieve teelt met Oca New Zealand (Kwekerij Zoetewei), Oca Zoetewei (Kwekerij Zoetewei), Oca Mimic White (Kwekerij Zoetewei), Oca White wonder (Kwekerij Zoetewei), Oca wit (Kruiden Claus), Mierikswortel (Kruiden Claus), Ulluco Long yellow (Kwekerij Zoetewei), Ulluco Beet red (Kwekerij Zoetewei), Crosne (Kwekerij Zoetewei), Suikerwortel (Kwekerij Zoetewei).

Teelttechnische proef verse look (herfst) 2017 met onderzoek verse look geteeld in zandleem en verse look geteeld in zand. De beste plantperiode voor verse knoflook is de maand oktober. Wij plantten eind oktober – begin november.

Deze proef werd aangelegd om na te gaan of het haalbaar is om eigen plantmateriaal van bataat (Ipomoea batatas) te vermeerderen onder glas, zodat er volwaardig plantmateriaal voorhanden is om uit te planten in vollegrond omstreeks medio mei.

Welk substraat geschikt is voor de opkweek van preiplanten die het ideaal uitgangsmateriaal vormen voor hydroteelt onderzoek met Perspotgrond, Traygrond, Steenwol plug, Sublime plug (28 mm), Sublime plug (53 mm), Xcel plug, Xtract plug, Paperpot, Obturoflex, Jiffy-7C plug en Preforma plug.

Vergelijkende studie van de teelt van tomaten in een hydroponic teeltsysteem versus een aquaponic teeltsysteem. Hebben de verschillende teeltsystemen een invloed op de opbrengst en kwaliteit van de tomaten? Hoeveel vis kan gekweekt worden per m² tomaat?

Zowel de broedknollen als de eetknollen kunnen relatief lang bewaard worden mits aangepaste bewaaromstandigheden.

Goed nieuws voor culinaire avonturiers. Want voortaan vind je in onze supermarkten ook yacon, een knolgroente uit het Andesgebergte. Omdat jongeren steeds vaker op zoek zijn naar exotische smaken, wagen onze landbouwers zich al eens aan ‘alternatieve gewassen’. Wij spitten enkele bijzondere groenten uit de grond van het Proefcentrum voor de Groenteteelt in Kruishoutem.

Bataat, ook wel zoete aardappel genoemd, is een knolgewas afkomstig uit de tropische en subtropische delen van Centraal- en Zuid-Amerika. Wereldwijd behoort het gewas tot de top 10 van de meest geteelde gewassen. Het gewas wordt voornamelijk geteeld om zijn opslagwortels die een grote bron van energie en voedingsstoffen zijn. De eerste proeven op Vlaamse bodem zijn alvast veelbelovend.

Het PCG werkte de voorbije twee jaren mee in het MIP-project STOKSTROOM, waarin onderzoek gedaan werd naar alle aspecten van een aquaponicsysteem met omegabaars en tomaat. Dit project werd opgestart samen met onder andere viskwekerij Aqua4C en tomatenbedrijf Tomato Masters, die in 2018 een aquaponicsysteem willen opstarten. Omdat het om een pioniersproject gaat, was onderzoek noodzakelijk om optimale resultaten voor beide teelten te verzekeren.

Voor de eerst keer ooit heeft de REO Veiling in Roeselare de exotische groente yacon geveild. Het van oorsprong Boliviaanse knolgewas werd geleverd door een Poperingse leverancier die daarmee voor een West-Vlaamse primeur zorgt.

Voor het telen en vermarkten van eetbare bloemen is heel wat kennis noodzakelijk. Niet enkel teelttechnisch dient er nog heel wat uitgeklaard te worden, ook op wetgevend vlak en bewaring is het een uitdaging. Toch kunnen eetbare bloemen ook kansen creëren voor een aantal bedrijven.

Staat u open voor het gebruik van nieuwe groenten? Dit willen we graag te weten komen aan de hand van een enquête in kader van het project ‘Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten!’ dat loopt binnen het Leader gebied Vlaamse Ardennen. Met deze enquête wil het PCG de kennis van en interesse in nieuwe gewassen bij particuliere en professionele gebruikers in kaart brengen.

Op de kick off van het Interreg project Aquavlan2 in Inagro (Roeselare) kon een debat over aquacultuur niet uitblijven. Hoe zit het immers met de rendabiliteit van aquacultuur? Daarover debatteerden Jaap Broodman, directeur van de afdeling visserij en aquacultuur te Zeeland (NL), Bart Naeyaert en Alexander Vercaemer, beiden gedeputeerden van respectievelijk West- en Oost-Vlaanderen.

Enige tijd geleden vond de kick-off van het Interreg-project Aquavlan2 plaats in Inagro te Roeselare. Aquacultuur in Vlaanderen en Nederland dus: hiermee wordt de teelt van vissen en schaal- en schelpdieren bedoeld, aan land of in zee. Aquavlan1 richtte zich vooral op het ontwikkelen van de aquacultuursector. Hierin wil Inagro de bestaande bedrijven ondersteunen met specifiek onderzoek, samen met hun partners Ugent, HZ, Odisee, PCG, ILVO, Empro... Zo zal er onderzoek gedaan worden naar het sluiten van kringlopen binnen de zoetwater aquacultuur (vb tuinbouw combineren met vis) en het sluiten van kringlopen in de maricultuur. Verder wordt naar opties gezocht voor nieuwe voeders voor schelpdieren en vissen.

Het nutriëntenrijke water uit de zoetwateraquacultuur zou ook gevalideerd kunnen worden in de hydroteelt als basis voor de voedingsoplossing. Deze potentiële wisselwerking tussen aquacultuur en hydroponics ligt aan de basis van aquaponics.

Op vrijdag 22 september 2017 kon je deelnemen aan het Netwerkmoment eetbare bloemen. Zowel voor de horeca als voor de teler lonkt de kans om dit product mee op te nemen in hun werking en zo een waardevol extraatje te creëren. Voor de teler kan dit een zekerder inkomen betekenen; de restauranthouder verfijnt zijn menu en geeft het een extra karakter door tevens het regionale te benadrukken.

Eetbare bloemen omvatten een breed gamma die wat betreft bewaring niet allemaal dezelfde optimale bewaarwijze hebben. Telers combineren toch vaak verschillende soorten in één verpakking waardoor een compromis bewaarconditie vereist is die voor alle verpakte bloemen geschikt is. Hieronder geven we u een aantal aandachtspunten die het uitstalleven en de bewaarduur van de bloemen kan verbeteren.

De projectwerking rond eetbare bloemen bereikt dit najaar zijn hoogtepunt met de organisatie van een afsluitend netwerkmoment en de publicatie van verschillende infofiches die de voornaamste resultaten uit het project bundelen. Het PCG, PCS en VCBT ontwikkelden samen, elk vanuit hun eigen expertise, praktische tips en tricks voor de teelt, de bewaring en de vermarkting van eetbare bloemen binnen het wetgevend kader.

De saffraankrokus, Crocus sativus, behoort tot de lissenfamilie (Iridaceae) en kent zijn oorsprong in Griekenland of Zuidwest-Azië. Naast Crocus sativus zijn er nog heel wat andere krokussen zoals de C. hadriatus, C. niveus, C. thomasii, C. pallasii, C. oreocreticus … Deze krokussen hebben allemaal kleinere meeldraden dan de Crocus sativus en zijn dus minder geschikt voor de teelt van saffraan.

Teelt van eetbare bloemen kan zowel in vollegrond als in pot. Deze keuze zal afhankelijk zijn van de bedrijfsvoering. Als men de bloemen als biologisch product wil commercialiseren, is men wel genoodzaakt om de planten in vollegrond te telen.

Om te weten welke insecten of schimmels zich op de planten bevinden is monitoring essentieel. Op regelmatige tijdstippen een steekproef nemen en enkele planten bekijken is zeker aan te raden. Daar vaak enkel de bloemen worden gecommercialiseerd, kan bij het blad een zekere schadedrempel wel getolereerd worden.

Ook al gaat het vaak om de zelfde bloemensoorten, toch zijn het telen voor de sierteelt en het telen voor de voedselketen twee erg verschillende zaken die strikt uit elkaar moeten gehouden worden. Wanneer een sierteeltbedrijf wil starten met het produceren van bloemen voor consumptie, moet het eerst het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) hiervan op de hoogte stellen. Alle bedrijven die bv. door het telen van eetbare gewassen of het aanbieden van voedsel op het bedrijf in contact komen met de voedselketen, moeten geregistreerd zijn bij het FAVV. 

Het eten van bloemen is op zich geen nieuw concept, maar het is wel een gewoonte die aan een opmars bezig is. Eetbare bloemen zijn hét ingrediënt voor een instant lentegevoel op je bord. De verschillende soorten zijn veelzijdig in gebruik en kleurrijk. Niet alleen op je bord, maar ook in cocktails kan je ze tegenwoordig regelmatig aantreffen.

Bataat (Ipomoea batatas) – ook wel zoete aardappel genoemd – is een knolgewas afkomstig uit de tropische en subtropische delen van Centraal- en Zuid-Amerika. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, behoort de ‘zoete aardappel’ niet tot de familie van de Solanaceae zoals de aardappelen, maar wel tot de Convulvulaceae, de windefamilie.

Yacon (Smallanthus sonchifolius) - ook wel Boliviaanse zonnewortel of grondappel genoemd - is een knolgewas uit de Andes. Het is een zeer veelzijdige plant. In Zuid-Amerika worden alle delen van de plant gebruikt. De knollen kunnen zowel vers verwerkt worden als bewaard worden.

Op donderdag 14 september 2017 organiseerde we een proefveldbezoek innovatieve teelten. Het programma omvatte het bezoeken van de eetbare bloemen, de demo (oca, ulluco, crosne, mierikswortel, suikerwortel), yacon en bataat op het PCG.

Het doel van het project is te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om een kringloopsluiting te realiseren op het gebied van water en nutriënten tussen zoetwateraquacultuur en glastuinbouw zonder dat dit risico’s oplevert voor de gewassen, het milieu en de voedselveiligheid. Concreet zullen de projectpartners werken aan het ontwikkelen van een set van maatregelen die de koppeling van de zuivere en met nutriënten verrijkt waterstromen van omegabaarskwekerij Aqua4C en tomatenbedrijf Tomato Masters toelaat.

Op dinsdag 18 juli 2017 organiseerde we een proefveldbezoek aardappelen en openluchtgroenten. Het programma omvatte het bezoeken van de gewasbeschermingsproeven in de teelt van bloem-, spruitkool, kruiden, bataat, andijvie en aardappelen

In oktober 2017 gaat een nieuw La-traject van start dat de uitbouw van de teelt van bataat in Vlaanderen beoogt, zowel op teelttechnisch als economisch vlak, om te komen tot een geschikt product voor afzet via verse markt en verwerkende industrie.

Dit groene goud wordt al gebruikt voor verschillende toepassingen, maar onze focus zal liggen op de maximalisatie van de inhoud aan de natuurlijke blauwe kleurstof die deze microalg bevat, genaamd fycocyanine.

Op 1 januari 2017 is het Leader-project ‘Zin voor innovatie: start met nieuwe teelten!’ aangevat in het Leader-gebied Vlaamse Ardennen. Binnen dit project willen we telers laten kennismaken met nieuwe, nog ongekende soorten die potentieel bieden voor onze regio. We moeten nu eenmaal mee evolueren met onze tijd en vernieuwing en innovatie zijn hierbij cruciaal.

Het PCG heeft op 20 april de aftrap gegeven van het teeltseizoen van de microalg Spirulina. Na enkele verkennende testen te hebben uitgevoerd in het najaar van 2016 om een geschikt oogstsysteem te vinden, is de pilootopstelling terug operationeel.

In het project Aquavlan2 krijgen ondernemers een unieke kans om zeer bedrijfsspecifieke vragen te laten beantwoorden via een voucher. Zes bedrijven dienden samen vier voucheraanvragen in. Drie aanvragen werden in de maand april 2017 goedgekeurd voor uitvoering. De Vlaamse firma’s Crevetec, Lambers-Seghers, Proviron, Joosen-Luyckx-Aqua-Bio en het Nederlandse Aquaculture Farming Technology (AFT) krijgen zo ondersteuning in hun R&D. Geïnteresseerde bedrijven kunnen hun voucheraanvraag alsnog indienen.

Op het PCG (Provinciaal Proefcentrum voor de Groen­teteelt Oost-Vlaanderen) wordt intussen al meer dan
5 jaar innovatief onderzoek verricht naar yacon. Dit knolgewas, ook wel zonnewortel of appelwortel genoemd, is familie van de zonnebloem en van de aard­peer. In Europa wordt het gewas slechts in beperkte mate geteeld, maar in Vlaanderen groeit de plant zonder veel problemen.

Aquavlan2 ondersteunt bedrijven in de aquacultuur- en glastuinbouwsector in de grensregio Vlaanderen-Nederland met technische innovatie. De verdere ontwikkeling van technieken moet hen in staat stellen om kringlopen in de zoute en zoete aquacultuur te sluiten, nieuwe voeders voor schelpdieren en vissen te benutten en de grondsmaak in aquatische producten te voorkomen. Daarnaast krijgen ondernemers de unieke kans om zeer bedrijfsspecifieke vragen te laten beantwoorden via een vouchersysteem. Zo wordt de sector verder uitgebouwd en versterken bestaande bedrijven hun concurrentievermogen op wereldschaal.

Interreg Vlaanderen-Nederland subsidieert grensoverschrijdende projecten voor slimme, groene en inclusieve groei. In deze aflevering worden 2 projecten uit Oost-Vlaanderen toegelicht: 'De blauwe keten' en 'AQUA-VLAN 2'.

Het PCG stelt in Kruishoutem de innovatieve teelten voor aan de geïnteresseerden. Momenteel houdt het PCG zich onder andere bezig met de teelt van eetbare bloemen, bataat en yacon. Het PDPO-project 'Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk!' wil het potentieel van de eetbare sierteelt verder uitbouwen tot een professionele, duurzame en milieuvriendelijke teelt.

In navolging van een eerste geslaagde test vorig jaar op het PCG teelden we afgelopen seizoen opnieuw met succes bataat. Met enkele verkennende proeven hoopten we onze kennis over deze nieuwe teelt te verruimen. De eerste resultaten van een teelttechnische proef en een rassenproef zijn ondertussen gekend en komen in dit artikel aan bod.

De resultaten van het eerste onderzoeksjaar op PCG zijn alvast veelbelovend. Het optimaliseren van een nieuwe teelt gebeurt stap voor stap. Het onderzoek naar de teelt van bataat in Vlaanderen wordt daarom in 2017 zeker verdergezet op het PCG. Via samenwerking met telers zal gewerkt worden rond optimalisatie van verschillende teeltaspecten zoals plantafstand, onkruidbeheersing, mechanisatie,… Ook het rassenonderzoek zal uitgebreid worden met nieuwe rassen.

Via de demotuin eetbare bloemen laten we telers en chefkoks kennis maken met enkele minder gekende soorten eetbare bloemen. Deze soorten werden puur demonstratief aangelegd en werden voorgesteld op het proefveldbezoek ‘innovatieve teelten’. Bij resultaten en bespreking kunnen foto’s teruggevonden worden van de verschillende soorten eetbare bloemen in de demotuin.

Omegabaars is een goede vis om te telen binnen aquaponicssytemen, deze vis kan vegetarisch gevoed worden, waardoor de basis van het voeder arm is aan natrium. Bij carnivore vissen bevat het voeder vismeel of visolie, wat sowieso rijk is aan natrium. Aan het voeder van de omegabaars wordt wel natrium onder de vorm van NaCl toegevoegd om te zorgen dat de vissen voldoende natrium kunnen opnemen. In 2016 werd een voederproef aangelegd om het effect van natriumgehalte in het voeder na te gaan op zowel de vissen als de tomatenplanten.

In het kader van het project 'Teelt van bataat: potentieel voor onze regio?', met de steun van de provincie Oost-Vlaanderen, werden in 2016 twee verkennende proeven aangelegd, zowel onder beschutting als in openlucht. Vijf verschillende rassen van de Franse firma Graines Voltz (Murasaki 29, Evangeline, Bonita, Orléans, Beauregard) en werden opgenomen in beide proeven.

Binnen Aquavlan 2 wordt gewerkt aan de optimalisatie van zowel de maritieme als de zoetwater aquacultuur. De rol van het PCG is het optimaliseren van het concept aquaponics, hiervoor zal nauw samengewerkt worden met Inagro. Op het PCG wordt gewerkt met de Omegabaars in het aquaponicsysteem.

In de huidige tijden waarin het klimaat minder voorspelbaar is en het hergebruik van grondstoffen steeds belangrijker wordt, zijn een efficiënt en duurzaam watergebruik, alsook het beperken van plastiekafval, absolute prioriteiten. In Mediterrane regio’s is het waterprobleem zelfs nog een stuk kritischer dan bij ons. Daarom is het gebruik van micro-irrigatiesystemen zeer voordelig, omdat op deze manier het water optimaal benut wordt, in vergelijking met de traditionele irrigatiesystemen. Deze systemen zorgen namelijk voor een water afgifte enkel daar waar de plant het nodig heeft.

In Vlaanderen geteelde yacon, een Andesknolgewas dat ook als zonnewortel of appelwortel gekend is, zal allicht volgend jaar in de winkelrekken te vinden zijn. Ook de verwerkende industrie heeft interesse in de knol die na blancheren en pasteuriseren knapperig blijft, zo is te horen bij het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) in Kruishoutem.

Op donderdag 15 september 2016 organiseerde we een proefveldbezoek in de innovatieve teelten. Het programma omvatte het bezoeken van de rassen- en demoproeven in de teelt van bataat, yacon en eetbare bloemen.

In het smaak- en consumentenonderzoek eetbare bloemen, uitgevoerd in het smaaklokaal van PCG, werd nagegaan wat de invloed van bloemsoort en teeltmethode is op de acceptatie van de eetbare bloemen door consumenten op het gebied van geur, smakelijkheid, smaak, textuur, uiterlijk en aankoopbereidheid op basis van smaak en uiterlijk.

Twee soorten bloemen werden beoordeeld door 56 consumenten: bernagie en Oost-Indische kers. Beide bloemen werden in openlucht in vollegrond en in de serre zowel in pot als in vollegrond geteeld.

Jeroen Meus combineert ze met guacamole. Sofie Dumont serveert ze met geroosterde bloemkool. Ilse D'Hooge verwerkt ze in een groententaart. Zoete aardappels zijn overal. Behalve op de velden van de Vlaamse boeren. En daar moet verandering in komen, vindt hetProefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen in Kruishoutem.' Er is veel vraag naar van telers', vertelt Annelien Tack, die onderzoek doet naar openluchtgroenten. 'Maar de resultaten zijn tot nu toe niet zo succesvol. Vandaar dat we op zoek gaan naar manieren om dit gewas hier met succes te telen'.