Op donderdag 15 december vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer’ plaats. De studiedag werd georganiseerd door het Waterportaal, een Oost-Vlaams infoloket waar land- en tuinbouwers terecht kunnen met vragen en informatie over waterbeheer op het bedrijf. In de toekomst zullen we meer en meer geconfronteerd worden met lange periodes van droogte en toenemende kans op intense buien en eventueel overstromingen. Het is uitermate belangrijk om maatregelen te treffen om de land- en tuinbouw veerkrachtiger te maken tegen de klimaatsverandering.

We hebben vaker te maken met droge, hete periodes die worden afgewisseld met plaatselijk zeer zware buien. Je kan je gewassen hiertegen wapenen door in te zetten op goed bodembeheer in combinatie met efficiënt watergebruik. Op donderdag 15 december 2022 vond de studiedag ‘Wapen je teelten tegen droogte en noodweer' plaats op het PCG waarbij praktische tips en maatregelen voorgesteld werden.

We hebben vaker te maken met droge, hete periodes die worden afgewisseld door plaatselijk zeer zware buien. Je kan je gewassen hiertegen wapenen door in te zetten op goed bodembeheer in combinatie met efficiënt watergebruik. Wil je weten hoe? Kom dan zeker naar de studiedag waarin experten dieper ingaan op volgende punten:

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat belangrijke watervoerende lagen in Vlaanderen onderhevig zijn aan verdroging. Daarom gebruik je best zo veel mogelijk andere waterbronnen dan diep grondwater. Om welke bronnen gaat het, wie zijn de waterbeheerders en welke acties kan je ondernemen om deze waterbronnen te gebruiken? Door de klimaatverandering zullen periodes van waterschaarste in de toekomst frequenter voorkomen. Enkel met een robuust waterbeleid, gebaseerd op wateropslag, waterbuffering en een duurzaam watergebruik, kunnen we de schade zo veel mogelijk  beperken. Naast diep grondwater bestaan er diverse soorten alternatieve waterbronnen. We geven een kort overzicht.

Nu bieden de partners vanuit het project ook de mogelijkheid aan voor een specifieke bedrijfsbegeleiding. Tijdens deze bedrijfsbegeleiding komt een specialist ter plaatse op jouw bedrijf en wordt voldoende informatie verzameld zoals: dakoppervlak, teelt, waterverbruik, beschikbare water-bassins, locaties voor waterinfiltratie, bodemtype en infiltratiecapaciteit. Op basis van deze informatie wordt samen bekeken welke infiltratiesystemen interessant kunnen zijn voor jouw specifieke bedrijfssituatie. Wil je effectief verder tot uitvoering, dan helpen we ook graag bij het aanvragen van de VLIF-NPI steun. Zo kan het infiltratiesysteem mogelijks volledig worden terugbetaald.

Tijdens deze studienamiddag worden zowel de irrigatie-adviesmodule als de resultaten van drie jaar proefveldonderzoek uitgebreid toegelicht, gecombineerd met andere interessante thema’s gerelateerd aan irrigatie, zoals het gebruik van bodemvochtsensoren, de kostprijs van beregenen en innovatieve irrigatietechnieken.

Onlangs werd de website van het Waterportaal aan een grondige update onderworpen. Zo vind je er nieuwe info over alternatieve bronnen, wateropslagmogelijkheden en waterkwaliteit, maar zijn er ook interessante artikels te vinden over irrigatie en behandeling van bedrijfsafvalwater. De klimaatverandering vraagt om extra aandacht voor waterbeschikbaarheid. Ook updates over droogtemaatregelen en eventuele oppompbeperkingen in Oost-Vlaanderen vind je hier terug.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal bijkomende onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten van Oost-Vlaanderen.

Deze applicatie bevat ook infofiches over geavanceerde precisieberegeningstechnieken, zodat de teler een transparant beeld krijgt over de innovaties die zich afspelen in de sector en de inpasbaarheid op zijn bedrijf.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd vanaf 11 mei 2022 voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in een aantal onttrekkingszones.

Wie water wil onttrekken uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht, moet dit sinds 1 januari 2022 online melden aan de waterloopbeheerder. Dit betreft een maatregel om het risico op droogteschade maximaal te voorkomen.

Op het groenteplatform van de Werktuigendagen waren er thema’s uitgewerkt gericht op arbeidsefficiëntie, klimaat en duurzaamheid. Tijdens de geleide rondgang van de tuinhouwdemonstraties kwamen water, mechanische onkruidbestrijding, spuittechniek en automatisatie in planten aan hoc!

Provincie Oost-Vlaanderen maakte een nieuw ontwerp op voor de herinrichting van het overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Naast de optimalisatie van de bufferfunctie wordt een spaarfunctie aan een deel van dit overstromingsgebied gekoppeld.

De afgelopen vier zomers (2017-2020) waren erg droog. Het totale neerslagtekort, dit is de neerslag verminderd met de gewasverdamping, bedroeg eind september 2018 in België 250 mm en in 2020 zelfs 300 mm. In een 'normaal' jaar bedraagt het neerslagtekort slechts 100 mm. Droogteperiodes zoals die van 2018 en 2020 zouden zich slechts in 1 op de 20 jaar voordoen, maar lijken de laatste jaren steeds frequenter voor te komen. Volgens klimaatanalyses zullen extreme droogtes zoals die van 2018 en 2020 tegen 2100 eens om de twee jaar voorkomen indien de klimaatopwarming zich doorzet volgens het meest extreme scenario.

De regio van de Vlaamse Ardennen is heuvelachtig en daardoor erg erosiegevoelig. Verschillende Vlaamse partners hebben binnen het Europese Triple C-project hun krachten gebundeld om te strijden tegen wateroverlast en erosie. Hiervoor werkten ze nauw samen met de landbouwers, lokale besturen en waterloopbeheerders. Op dinsdag 7 september hebben we de resultaten gepresenteerd op het slotevenement in Oostende. Hoe dit alles in zijn werk is gegaan zie je in onderstaand filmpje.

Landbouw en water zijn twee thema’s die op het veld snel in elkaar samenvloeien. Het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod vormt één van de belangrijkste uitdagingen voor de agrarische sector. Op de Themadag Landbouw en Water, georganiseerd door de Vakgroep Landbouw van de Euregio Scheldemond, staan we stil bij de verschillende facetten die vasthangen aan deze uitdaging.

De voorbije jaren kregen we steeds vaker te maken met extreme klimaatomstandigheden, zoals langdurige droogte en hittegolven, vorstperiodes laat in het voorjaar, extreme regenval,… met een duidelijke economische impact op onze land- en tuinbouw. In het kader van het Relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de Blue Deal werd het project ‘Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele klimaatrobuuste land- en tuinbouw’ ingediend bij de Departement voor Landbouw en Visserij en goedgekeurd door de Vlaamse regering. Via onderzoek en voorlichting zullen concrete oplossingen geboden worden zodat de land- en tuinbouw in Vlaanderen zich kan wapenen tegen het veranderende klimaat en hun toekomst gegarandeerd blijft.

Recent werd een nieuwe lijst van VLIF-NPI’s (niet productieve investeringssteun) gepubliceerd door het departement Landbouw en Visserij. Via deze subsidiemaatregelen kunnen verschillende natuur en klimaat gerelateerde investeringen ondersteund worden. Om deze NPI’s extra bekendheid te geven, werden acht demonstratieprojecten geselecteerd die 1 of meerdere van deze NPI’s extra in de verf zetten. Eén van deze projecten is het demonstratieproject GlaWInO: Glastuinbouw Water Infiltratie en Opslag, een project dat ingaat op de optimalisatie van wateropslag en waterinfiltratie op glastuinbouwbedrijven.

Oost-Vlaanderen rolt een meetnetwerk uit om constant het waterpeil te kennen van de waterlopen. Het provinciebestuur heeft 1.650 km waterlopen in zijn beheer. "Als we de gegevens van de toestelletjes doorgestuurd krijgen, kunnen we heel snel de juiste maatregelen nemen tegen wateroverlast of bij extreme droogte", zo luidt het. Over twee jaar moet het systeem volledig werken.

Het doel van de bekomen data is het maken van gefundeerde beslissingen bij het plaatsen van MBBR-installaties in het veld en dit zowel op vlak van technische als economische haalbaarheid. Deze gegevens kunnen ook gebruikt worden om een afweging te maken ten opzichte van andere end-of-pipe oplossingen. Aan de hand van gekende data zal het model een simulatie maken van het effect van één of meer MBBR-installaties op een afstroomzone. Het effect op een groter stroomgebied kan dan worden nagegaan en geëvalueerd op technisch en economisch haalbaarheid. 
Je krijgt een overzicht van wat het effect is per afstroomzone en de daarmee gepaard gaande kosten. Daarnaast krijg je ook een totaal beeld van het effect op stroomgebied niveau en de kosten die hier bij komen kijken. Met deze gegevens kan een afweging worden gemaakt met andere end of pipe oplossingen om zo de meest praktische en kostenefficiënte oplossing te selecteren.

De MBBR-technologie (Moving Bed Biofilm Reactor), die eind jaren tachtig, begin jaren negentig in Noorwegen werd ontwikkeld, is een biofilmproces waarbij de biomassa groeit op kunststof dragermateriaal (carriers) dat met behulp van mechanische mengers en/of beluchters (periodiek) in beweging wordt gehouden in de reactorruimte. Hierdoor ondervindt de MBBR geen last van verstopping en als gevolg van de constante beweging en botsing van de carriers. In tegenstelling tot de AS-technologie heeft de MBBR geen bezinker nodig voor de scheiding van vaste stoffen van het gezuiverde water, en is de prestatie van het systeem dus onafhankelijk van het bezinkingsrendement. Bovendien is het een kosteneffectief en zeer efficiënt zuiveringssysteem dat weinig onderhoud vraagt. Een MBBR kan bij een zeer hoge belasting worden gebruikt en het proces is ongevoelig voor belastingsvariaties.

De MBBR (Moving Bed Bioreactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit. Een MBBR is een reactor die aangesloten is op de moerbuis van een drainagesysteem.

Voldoende water ter beschikking hebben is veelal het knelpunt. Daarom wordt er gezocht naar methoden waarbij irrigeren zo efficiënt mogelijk kan gebeuren. Druppelirrigatie is één van de mogelijkheden. Het LA-traject ‘Datagedreven Regeling van druppelirrigatie voor een duurzame Productie in de tuinbouw’ focust op vollegrondsgroenten die gevoelig zijn aan waterstress. Door een efficiënte irrigatie vermijdt men significante productieverliezen, zoals gewichtsverlies in prei.

Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 24 september heeft gouverneur Carina Van Cauter beslist om het captatieverbod te behouden en uit te breiden met vier stroomgebieden.

Een aanzienlijk deel van de rode MAP-meetpunten wordt negatief beïnvloed door nitraatrijk drainagewater. In bepaalde intensieve teelten biedt een duurzame bemesting geen garantie voor acceptabele nitraatconcentraties in het drainagewater. Nog strengere bemestingsnormen zullen onherroepelijk leiden tot productie- en kwaliteitsverlies. 

De huidige droogtesituatie vormt nog steeds een bedreiging voor de meeste onbevaarbare waterlopen in onze provincie. De hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van deze situatie. Uit de metingen van de Provinciale Dienst Integraal Waterbeleid en de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het waterpeil onder de drempelwaarden zit. Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 13 augustus, breidt wnd. gouverneur Didier Detollenaere daarom het captatieverbod uit.

Door bodemvochtsensoren te koppelen aan een bodemwaterbalansmodel en weersvoorspellingen, waarbij gebruik gemaakt wordt van data-assimilatie, ontstaat een krachtig hulpmiddel voor irrigatiebegeleiding. 

Gezien de licht verbeterde meteorologische omstandigheden zijn de peilen op een aantal waterlopen in Oost-Vlaanderen voldoende gestegen. Het captatieverbod kan hierdoor vanaf vrijdag 3 juli 2020 worden opgeheven op een aantal waterlopen.

In een Moving Bed BioReactor halen micro-organismen nitraat uit drainagewater. Ze zetten het om in het onschadelijke stikstofgas.

Vormt water een belangrijke schakel op uw bedrijf? Op 13 februari 2020 organiseerde het Waterportaal een studienamiddag waar duurzaam omspringen met water de rode draad vormde en inspiratie gaf voor u en uw bedrijf.

De Werktuigendagen in Oudenaarde (21 en 22 september 2019) zijn een ideale gelegenheid om landbouwers kennis te laten maken met nieuwe irrigatietechnieken. Druppelirrigatie, fertigatie en klassieke bovenberegening werden toegepast op de demonstratievelden met aardappelen, prei en uien. Het is duidelijk dat fertigatie een meerwaarde biedt in de preiteelt ten opzichte van andere irrigatietechnieken, voor uien zijn de verschillen kleiner. Zowel de sortering als de opbrengst verbeterden in beide teelten spectaculair in alle objecten waar water werd gegeven.

Ook bij een correcte bemesting en strengere maatregelen is het vaak niet te vermijden dat er via het drainagewater van landbouwpercelen nitraten vrijkomen in het oppervlaktewater. Binnen een LA-traject is een Best Beschikbare Techniek ontwikkeld om nitraten uit drainagewater te verwijderen met als doel meer MAP-meetpunten groen te krijgen. De eerste pilootinstallatie gaf bemoedigende resultaten. Ondertussen worden er nog twee geïnstalleerd die zich deze winter moeten bewijzen.

De MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit.

In de winter worden aan de MAP-meetpunten vaak verhoogde nitraatconcentraties vastgesteld als gevolg van uitspoeling via drainage. Met een Moving Bed Bioreactor kunnen nitraten uit het drainagewater worden gehaald. De techniek wordt volop getest in onder meer Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Mogelijk komt ze op termijn in aanmerking als equivalente maatregel binnen MAP6.

In Oost-Vlaanderen is er door de jaren heen heel wat praktijkervaring opgebouwd rond water op land- en tuinbouwbedrijven. Al deze waterinformatie staat verzameld op het Waterportaal, een samenwerking tussen de dienst Landbouw en Platteland van de provincie Oost-Vlaanderen en de praktijkcentra PCG, PCA en PCS.

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen'.

Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. 

Bij een waterscan komen we langs om samen na te gaan welke waterstromen op je bedrijf aanwezig zijn, hoeveel water je jaarlijks verbruikt, welke water geschikt is voor welke toepassing (reinigen, drinkwater, beregenen…), hoeveel regenwater opgevangen kan worden, hoe groot de opslagcapaciteit moet zijn, wat de financiële haalbaarheid is, … 

De klimaatverandering vraagt om een integraal waterbeheer. Een belangrijk onderdeel daarvan is het in kaart brengen van de beschikbaarheid van alternatieve waterbronnen. En dat gaan ze in Oost-Vlaanderen doen voor hun land- en tuinbouwers. De alternatieve waterbronnen zullen overzichtelijk worden gebundeld op de website van het Waterportaal. Zo kunnen de land- en tuinbouwers duurzamer omspringen met het kostbare water en kan het beleid hen daaromtrent beter bereiken.
Wereldwijd wordt water een schaars product. Vlaanderen is een gebied waar de waterbeschikbaarheid per inwoner heel laag is. We staan zelfs op de vierde plaats van landen die weinig water ter beschikking hebben. Alleen Korea, Tsjechië en Italië doen het nog slechter. Landen als Spanje en Portugal scoren een stuk beter. Daarenboven zal Vlaanderen door de klimaatverandering meer en meer worden geconfronteerd met periodes van intensere piekregens en toenemende droogte.

Met de introductie van fertigatie binnen de tuinbouwsector werd reeds een belangrijke stap in de richting van duurzaam watergebruik gezet. De toediening van voedingsstoffen via irrigatiewater, want daar duidt de term fertigatie op, biedt dan ook de mogelijkheid om efficiënter met water om te springen én de impact op het milieu te reduceren. Hoewel het Europese areaal gefertigeerde teelten sterk toeneemt, vertaalt dit zich nog onvoldoende in een afname van de milieu impact.

Eén van de kritieke processen tijdens het spuitproces, dat aanleiding geeft tot puntvervuiling, is het vullen van het spuittoestel. Voorbeelden van puntvervuiling zijn het morsen van de gewasbeschermingsmiddelen, het overlopen van de spuittank, of contact van verontreinigd materiaal. Wanneer spuittoestellen op een verhard oppervlak of op de openbare weg worden gevuld, kan vervuild (regen)water in de riolering terecht komen. Om dit te vermijden worden openbare aanzuigplaatsen aangelegd.

De gekweekte eendenkroos kan op verschillende manieren worden toegepast, bijvoorbeeld als veevoer, eiwit- of zetmeelbron. Door het Centre of Expertise Biobased Economy van Avans Hogeschool, Universiteit van Gent, Inagro en ABC Kroos is gekeken naar de kweek van eendenkroos op waterige reststromen, de samenstelling van eendenkroos en de verwerking en toepassing van (inhoudsstoffen uit) eendenkroos. Deze brochure focust op de samenstelling, verwerking en toepassing van eendenkroos.

Tijdens de studienamiddag ‘Micro-algen en eendenkroos, een duurzame toekomst’ werden de mogelijkheden voor de kweek, verwerking en toepassing van Spirulina en eendenkroos naar voren gebracht. De onderstaande infobrochures werden tijdens dit slotevent van het Interreg Vlaanderen-Nederland project ‘De blauwe keten’ uitgedeeld.

Om de sectoren te overtuigen over te schakelen op lokaal gekweekte Spirulina moet niet enkel de kwaliteit van het product top zijn, maar is het ook belangrijk om het product tegen een redelijke prijs aan te kunnen bieden. Om die reden werd een economische haalbaarheidsstudie uitgevoerd om de kansen in te schatten van de opstart van lokale productie van Spirulina en fycocyanine. Hiervoor werd eerst een marktanalyse uitgevoerd, gevolgd door de ontwikkeling van een rekentool.

Om de voedingssector te overtuigen om over te schakelen op lokaal gekweekte Spirulina moet niet enkel de kwaliteit van het product top zijn, maar is het ook belangrijk om het product tegen een redelijke prijs aan te kunnen bieden. De economische haalbaarheidsstudie die wordt uitgevoerd in het project De Blauwe Keten zorgt hierbij voor ondersteuning om de kansen in te schatten van de opstart van lokale productie van Spirulina en de natuurlijke blauwe kleurstof.

Interessant is dat eendenkroos eveneens geschikt is om diverse nutriëntrijke restwaterstromen uit de landbouw te zuiveren. Mogelijkheden zijn restwater van de mestverwerking, spui uit bodemloze teelten of restwater van aquacultuur. Stikstof (N) en fosfor (P) zijn immers nodig voor de groei van eendenkroos. Op nutriëntrijke media kan eendenkroos 30 tot 45% eiwit bevatten. Hierbij springt vooral de aminozuursamenstelling van de plantaardige eiwitten in het oog: de hoge gehaltes lysine en methionine maken dat de eiwitkwaliteit sterk overeenkomt met de kwaliteit van dierlijk eiwit. Dit maakt eendenkroos een veelbelovend gewas voor zowel menselijke voeding als voor diervoeder (varkens, kippen en vissen).

Spirulina is de belangrijkste commerciële bron van de natuurlijke kleurstof fycocyanine. Fycocyanine heeft een intens blauwe kleur en wordt veel gebruikt om snoepgoed te kleuren. Spirulina kan tot 20% fycocyanine bevatten. Wereldwijd wordt er jaarlijks ongeveer 5.000 ton Spirulina gekweekt en ongeveer 3% hiervan wordt verwerkt tot een fycocyanine-extract dat kan worden gebruikt als blauwe kleurstof. Fycocyanine biedt ook nog andere gezondheidsvoordelen aangezien het een antioxidant is met een aangetoonde werking tegen radicalen en zelfs een ondersteunende functie heeft van spieren bij het sporten.

Microalgen zijn een waardevolle bron van natuurlijke pigmenten. Eén van de belangrijkste natuurlijke pigmenten afkomstig van microalgen is de blauwe kleurstof fycocyanine. Blauw komt in de natuur zelden voor en de vraag naar natuurlijke kleurstoffen door zowel de voedings-, textiel-, bouw- als papierindustrie neemt sterk toe. De belangrijkste commerciële bron van fycocyanine is de cyanobacterie Spirulina.

Hoewel er een groot aantal natuurlijke kleurstoffen bestaat, is er voor bepaalde kleuren weinig keuze. Zo zijn er erg weinig blauwe kleurstoffen. Binnen het project “De Blauwe Keten” gaan we op zoek naar de toepassingsmogelijkheden van fycocyanine, een blauwe kleurstof die wordt gewonnen uit de microalg Spirulina.

Fycocyanine, een blauw eiwit uit Spirulina, is momenteel de enige natuurlijke blauwe kleurstof die gewonnen kan worden uit een organisme dat op voldoende grote schaal gekweekt kan worden. Om een goed zicht te krijgen op de eigenschappen van de natuurlijke kleurstof fycocyanine in producten zoals papier, karton en biopolymeren, zijn industrieel onderzoek en praktijktesten op een aangepaste state-of-the-art pilot noodzakelijk. Millvision heeft enerzijds de mogelijkheden verkend voor toepassingen bij papier, karton en verpakkingen. Anderzijds zijn de mogelijkheden verkend voor de toepassing in coatings en biocomposieten ten behoeve van een (interieur)bouwontwerp.

Binnen het project "De Blauwe Keten" gaat Centexbel op zoek naar de toepassingsmogelijkheden van fycocyanine, een blauwe kleurstof die wordt gewonnen uit de microalg Spirulina. Deze presentatie brengt een geïllustreerd verfprotocol dat je begeleidt bij het aanverven van katoen of linnen met deze natuurlijke blauwe kleurstof.

Op 14 september 2018 heeft de gouverneur Jan Briers beslist om het captatieverbod in Oost-Vlaanderen op te heffen mits twee uitzonderingen.

In november 2017 werd de eerste denitrificatiereactor geplaatst aan een drainagebuis in Buggenhout, provincie Oost-Vlaanderen. Het Laboratorium voor Proces- en Milieutechnologie van KU Leuven ontwierp een installatie voor de biologische omzetting van nitraat in het onschadelijke stikstofgas. Die technologie is uitermate geschikt om de hydraulische piekbelastingen en temperatuurschommelingen van het drainagewater tijdens de wintermaanden op te vangen. Elektriciteit wordt voorzien door fotovoltaïsche zonnepanelen geschakeld aan een lithiumbatterij.

In dit artikel kan je de presentaties terugvinden die aan bod gekomen zijn op de studieavond ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ op dinsdag 21 augustus 2018 op het PCG en op woensdag 22 augustus 2018 op het BDB. Deze studieavond is georganiseerd door het PCG in samenwerking met de Bodemkundige Dienst van België, PCA en Inagro binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’en het H2020-project 'FERTINNOWA - Transfer of INNOvative techniques for sustainable WAter use in FERtigated crops'

Op 6 juli 2018 werd in Sint-Gillis-Waas de vulplaats plechtig geopend. Leden van het gemeentebestuur en de landbouwraad van Sint-Gillis-Waas waren aanwezig samen met de landbouwers, VOLSOG en andere genodigden. Na de onthulling van het infobord werd door Karel van Dijck een demonstratie gegeven voor het gebruik van de aanzuigplaats. Veel geïnteresseerden verzamelden rond de tractor en keken toe hoe alles in gereedheid gebracht werd.

Zowel Vlaanderen als Nederland voeren dan ook een ondersteunend beleid naar glastuinbouw om de noodzakelijke transitie en de daarbij horende modernisering te kunnen realiseren. Hierbij wordt gezocht naar een verrijking van het bestaande aanbod zoals de commerciële teelt van micro-algen, goed voor toepassingen in de voedings- en textielindustrie, bouwsector, farmacie en cosmetica.

Om de schade te beperken is het belangrijk dat gewassen worden beregend maar alles beregenen is een onmogelijke opdracht. Iedere teler moet prioriteiten stellen en de teelten waar door beregenen de meeste winst kan gehaald worden, eerst beregenen. 

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen staat meer en meer onder druk. Vanuit milieustandpunt wordt de kritiek op de deze producten steeds luider. Vooral de verontreiniging van het oppervlaktewater geeft aanleiding tot het verbod of beperkingen op talrijk producten als terbutylazine, linuron … 

Kunnen we in de glastuinbouw op commerciële schaal micro-algen (Spirulina) kweken voor de productie van een natuurlijke blauwe kleurstof? Dit als vervanger van de artificiële variant Briljant Blauw (E133).

In het kader van het Europees Horizon 2020 project Fertinnowa werd op 9 april 2018 een studiemoment ‘Fertigatie in courgette’ georganiseerd door het PCG. Voor- en nadelen van verschillende irrigatietechnieken werden onder de loep genomen.  Er was ook aandacht voor kostprijs en benodigde arbeid voor de verschillende systemen.  Ervaringen van telers werden uitgewisseld en ook toeleverancier Saelens lichtte een aantal technische aspecten toe.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron van praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector. Beschrijvingen van meer dan 125 technologieën werden in dit praktisch boek opgenomen.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron met praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector.

Momenteel is het wachten tot het droog genoeg is om plastiek te trekken voor de zomerteelt van courgettes.  Bij het trekken van de plastiek wordt vaak de vraag gesteld of het leggen van een T tape of andere soort druppeldarm interessant kan zijn. 

In november 2017 is er een nieuwe serie van technologieën gerelateerd aan irrigatie- en bemestingsmanagement toegevoegd aan de FERTINNOWA technologie database. Op dit moment bestaat deze database uit meer dan 80 technologieën en de komende weken zal dit aantal aanzienlijk worden uitgebreid.

Landbouwers hebben daar nog onvoldoende zicht op en dit willen we uitklaren. Ben je geïnteresseerd om meer inzicht te verwerven in het watergeven op je bedrijf, dan is deelname aan dit project zeker interessant. Daarenboven krijg je gratis beregeningsadvies op maat van je gewas en je perceel.

Puntvervuilingen hebben een negatieve impact op de waterkwaliteit van waterlopen. De aanleg van een eerste openbare vulplaats in Oost-Vlaanderen komt hieraan tegemoet. Directe verliezen beperken en landbouwers en loonsproeiers milieubewuster laten omgaan met gewasbeschermingsmiddelen zijn de doelstellingen binnen dit plattelandsproject van de provincie Oost-Vlaanderen.

Het demonstratieproject ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ gaat van start op 1 februari 2018. Binnen dit project werkt coördinator PCG samen met PCA, Inagro en de Bodemkundige Dienst (BDB). Het project wordt gefinancierd door het Departement Landbouw en Visserij.

In het project Blauwe Keten worden de mogelijkheden onderzocht voor algenteelt in de glastuinbouw in Vlaanderen en Zuid-Nederland. In onze kennisclip wordt het onderzoek aan u uitgelegd.

Elke teler streeft naar een optimale beregeningsinstallatie die zo goed mogelijk afgestemd is op de behoeften van zijn teelten. Wanneer er een breed pallet aan teelten te vinden is op een kleinere oppervlakte, is de uitdaging des te groter. Tijdens een workshop bracht Roland Saelens van het gelijknamige bedrijf een praktisch overzicht van het assortiment dat geschikt is voor kleinschalige bedrijven.

Via dit project wordt een strategie voor irrigatie en bemesting in grondteelt onder glas aangeboden. Deze methode zal onder de vorm van een computertoepassing ter beschikking gesteld worden van de telers.

Ondanks een strenge en doordachte bemesting spoelen er bij openluchtteelten nog te vaak nitraten door via het drainagewater. Deze nitraten kunnen een overschrijding van de nitraatnorm aan het MAP-meetpunt veroorzaken. Een zuiveringstechniek uit de glastuinbouw werd aangepast voor de denitrificatie van velddrainagewater. De eerste installatie wordt dit najaar operationeel.

Indien u schade ondervindt door de extreme droogte, is het belangrijk zo snel mogelijk de gemeentelijke schadecommissie aan te spreken. De uiterste datum voor de gemeenten om de ontvangen dossiers in te dienen met de voorlopige vaststellingen van het aantal schadegevallen uit hun gemeente is 8 september.

Het PCG heeft op 20 april de aftrap gegeven van het teeltseizoen van de microalg Spirulina. Na enkele verkennende testen te hebben uitgevoerd in het najaar van 2016 om een geschikt oogstsysteem te vinden, is de pilootopstelling terug operationeel.

Presentaties van de namiddagen 'Het water op de juiste plaats' waarin diverse aspecten van waterproblematiek en watermanagement op het landbouwbedrijf worden toegelicht.

Op 12 oktober vond de workshop 'Meeting grower needs: een optimaal beheer van irrigatie en fertigatie'plaats in Saint-Pol-de-Léon, Frankrijk. Hoogtepunten van de 1e internationale workshop, bezocht door 140 stakeholders uit 13 landen, kan je bekijken in volgend fragment:

In bepaalde intensieve teelten biedt een doorgedreven optimale bemesting geen garantie voor aanvaardbare nitraatconcentraties in het drainagewater. Het LA-traject ‘Innovatieve toepassingen voor nitraatreductie in drainagewater’  ontwikkelt een best beschikbare techniek om te velde nitraten uit drainagewater te halen.

Wanneer we het hebben over de Bretoense tuinbouwsector, verschijnt bij velen het beeld van de regio met de uitgestrekte kustlijn en de opmerkelijke groene algengroei. Maar niet lang meer, als we Esther Lechevallier, onderzoekster aan het proefstation CATE, mogen geloven. Uit een bezoek aan enkele Bretoense tuinbouwbedrijven en het proefstation CATE blijkt dat er binnen de sector heel wat veranderingen aan de gang zijn. Er is veel aandacht voor duurzaam watergebruik, uitspoeling van nutriënten, gekke wortels en waterontsmetting.

Het doel van dit project is een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en anti-wortel eigenschappen te ontwikkelen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Vandaag worden heel wat Europese tuinbouwregio's meer dan ooit geconfronteerd met tekorten aan kwalitatief water. Bovendien slaagt men er in regio's met intensieve tuinbouwactiviteiten vaak niet in om aan de Europese waterwetgeving te voldoen. Het thematische netwerk FERTINNOWA beoogt beschikbare innovatieve technologieën en ervaringen samen te brengen, uit te wisselen én te implementeren op bedrijfsniveau, om zo belangrijke stappen voorwaarts te zetten wat betreft duurzaam watergebruik in de gefertigeerde groente-, fruit- en sierteelt.

Triple C is een interregionaal project in samenwerking met Engeland en Nederland. De drie C’s uit Triple C staan voor de Engelse termen Climate resilience - weerbaar zijn tegen een veranderend klimaat, Catchment based – vergroten van wateropslag in bepaald stroomgebied en Community based - met input van de landbouwgemeenschap.

In de huidige tijden waarin het klimaat minder voorspelbaar is en het hergebruik van grondstoffen steeds belangrijker wordt, zijn een efficiënt en duurzaam watergebruik, alsook het beperken van plastiekafval, absolute prioriteiten. In Mediterrane regio’s is het waterprobleem zelfs nog een stuk kritischer dan bij ons. Daarom is het gebruik van micro-irrigatiesystemen zeer voordelig, omdat op deze manier het water optimaal benut wordt, in vergelijking met de traditionele irrigatiesystemen. Deze systemen zorgen namelijk voor een water afgifte enkel daar waar de plant het nodig heeft.

Het doel van het RIGA-project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-alg en antiworteleigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

In Vlaanderen kleurt momenteel 21% van de MAP-meetpunten rood terwijl Europa de doelstelling oplegt om tegen 2018 slechts 5% rode MAP-meetpunten te hebben. In ongeveer 35% van deze rode MAP-meetpunten is nitraatrijk drainagewater van landbouwpercelen de oorzaak. Omdat een doorgedreven strenge bemesting geen garantie biedt tot lagere nitraatconcentraties in het drainagewater, zeker niet in intensieve teelten met hoge latente stikstof en ondiep wortelgestel, dringen andere oplossingen zich op.

Telers zijn er zich steeds meer van bewust dat spoel- en restvloeistoffen met gewasbeschermingsmiddelen niet zomaar in het oppervlaktewater mogen terecht komen. Er werd hiervoor 2 jaar lang intensief campagne gevoerd door het PCG en alle andere proefcentra in Vlaanderen. De jaren ervoor onderzochten deze centra de juiste en meest haalbare oplossingen. Dat onderzoek rendeert nu in een advies op maat voor de sector.

Presentaties van de workshop: bouw je eigen biofilter! Er zitten te veel pesticiden in het oppervlaktewater. Uit een enquête bij Vlaamse land- en tuinbouwers blijkt dat puntvervuiling en restwater aan de basis liggen. Onder de noemer restwater vallen (al dan niet verdunde) spuitresten, maar ook het gecontamineerd water afkomstig van in- en uitwendige reinigen van het spuittoestel.

In het kader van het Vlaams-Nederlandse Interreg-project 'De Blauwe Keten' zullen een handvol projectpartners de komende drie jaar onderzoeken op welke manier de teelt van algen kan uitgroeien tot een innovatieve en rendabele sector. Momenteel worden de meeste micro-algen geïmporteerd uit Azië of de Verenigde Staten, terwijl ook de bestaande glastuinbouwinfrastructuur in Vlaanderen en Nederland zich perfect leent tot de uitbouw van een algensector.

Spirulina biedt binnen het aanbod van biogebaseerde micro-algen een groot potentieel omdat het een belangrijke bron van fycocyanine (blauwe kleurstof) bevat. Het kan een waardevolle vervanger zijn van de artificiële variant, Briljant Blauw (E133), wat in verband wordt gebracht met hyperactiviteit en andere gezondheidsrisico’s. Daarnaast zijn ook veel andere sectoren, zoals textiel- papier- en bouwindustrie, vragende partij naar deze natuurlijke blauwe kleurstof, aangezien dit volledig past in de opmars van de biogebaseerde materialen.

'De blauwe keten' is een aanzet om tot een nieuwe sector 'de teelt van micro-algen' te komen. Als deze teelt rendabel blijkt, is er ruimte voor tientallen hectare micro-algenteelt onder glas of op containervelden, waardoor de Vlaams-Nederlandse grensregio op wereldschaal een waardevolle speler kan worden.

PCS en PCG werken samen mee aan het RIGA-project. Dit is een Europese samenwerking met partners uit Spanje (Aimplas en Galloplast) en Italië (Cersaa en Irritec), waarin een meer duurzaam druppel irrigatiesysteem ontwikkeld wordt.

Het doel van dit project is het ontwikkelen van een nieuw druppelirrigatiesysteem (~T-tape) met anti-algen en anti-wortel eigenschappen. Dit zou de levensduur sterk moeten verhogen t.o.v. de bestaande druppelirrigatiesystemen. Het innovatieve systeem zal tevens zorgen voor een reductie in waterverbruik, maar ook in een dalend verbruik van ontsmettings- of reinigingsmiddelen. Er wordt gestreefd naar een duurzaam concept dat prijscompetitief zal zijn met bestaande systemen.

Voor de opbouw van de biofilter zijn heel wat variaties mogelijk m.b.t. type slangen, koppelingen, kraantjes, druppeldarm, pomp, … Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'.

Voor de opbouw van de fytobak zijn heel wat variaties mogelijk. Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'

Potentieel van micro-algen zijn de snelst groeiende organismen op aarde. Ze kunnen groeien op zonlicht en koolstofdioxide (CO2) en hebben daarnaast enkel nog behoefte aan bepaalde nutriënten. In een gematigd klimaat zoals dat van Vlaanderen kan een productiviteit behaald worden van 35-87 ton droge biomassa per hectare per jaar. Geen enkele plantenteelt in een gematigde klimaatregio haalt een gelijkaardige productiviteit.

Deze praktische leidraad bespreekt hoe een vul- en spoelplaats op het bedrijf kan aangelegd worden en welke systemen er bestaan om restvloeistoffen te verwerken. Aan de hand van de brochure kan bepaald worden hoeveel restvloeistof op het bedrijf aanwezig is en welk systeem het best past op het bedrijf. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de nodige vergunningen en de mogelijke subsidies. Bovendien kunt u zelf aan de slag gaan om een biofilter of fytobak te bouwen op basis van de handige beschrijvingen in de bijlagen. In deze brochure vindt u ook de contactgegevens van de adviseurs in de verschillende provincies terug. Zij staan steeds klaar om uw vragen te beantwoorden!

Woorden als ‘duurzaam’, ‘biomassa’ en ‘biobased economy’ zijn anno 2014 niet meer weg te denken. Kan de teelt van micro-algen hierin een rol spelen? En in welke mate kan deze teelt potentieel bieden voor de Vlaamse land- en tuinbouw? Micro-algen kunnen in een zeer breed spectrum van toepassingen ingezet worden, gaande van veevoeder tot chemicaliën of biobrandstoffen.

Puntlozing is één van de voornaamste oorzaken van vervuiling van oppervlakte-en grondwater met gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Een belangrijk voorbeeld van puntlozing is lozing van spuitresten en spoelwater in de riool of in de nabijheid van oppervlaktewater. Reductie van dergelijke vervuiling blijft van groot belang om te komen tot een goede grond- en oppervlaktewater kwaliteit en zo te vermijden dat nog meer belangrijke gewasbeschermingsmiddelen van de markt zouden verdwijnen.

In het kader van het ADLO-project 'Telen zonder spui' hebben de proefcentra PCS, PCH, PCG, PSKW en Inagro een rekenprogramma of rekentool uitgewerkt waarmee je zelf eenvoudig aan de slag kan om hierop een antwoord te bieden. Wil je berekenen hoe groot jouw waterbassin moet zijn voor een nieuwe serre of geplande uitbreiding? Of wens je na te gaan hoe jouw bedrijf scoort qua hemelwaterbenutting?

Deze brochure overloopt een voor een de verschillende bronnen van spuistroom en ander nutriëntrijk restwater, kijkt naar de achterliggende oorzaken en stelt mogelijke oplossingen voor. Daarna volgt een uitgebreide uiteenzetting van het uitrijden van spuistroom en van het verwerken ervan met een denitrificatie- en fosfaatfilter. De principes van deze methoden worden omschreven en er wordt de nodige aandacht besteed aan de economische afwegingen. Een laatste gedeelte is integraal gewijd aan de correcte dimensionering van een hemelwaterbassin. Wil men spuistroom vermijden, dan is voldoende kwalitatief uitgangswater immers een absolute must.

Presentaties met als onderwerp: Obstakels voor spuivrij telen oplossen in de praktijk?! / Zuiveren van spuistroom met een denitrificatie- en fosfaatfilter / Hemelwateropvang: van dimensionering tot praktische aanleg.

Integraal waterbeleid is het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De Europese Kaderrichtlijn Water schept een kader waarmee iedere lidstaat aan de slag is om tegen eind 2015 te komen tot een goede oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit. Iedere lidstaat / regio vult dit momenteel op zijn manier in.

Bij het zoeken naar deze alternatieve waterbronnen zal in eerste instantie aandacht gaan naar het gebruik van hemelwater als waterbron. In tweede instantie zullen de toepassingsmogelijkheden van andere waterbronnen als oppervlaktewater, drainagewater, freatisch grondwater, grijs water en gezuiverd effluent aan bod komen.

De keuze voor de toepassing van stro als (CO2-neutrale) biobrandstof ligt enigszins voor de hand: stro is in grote hoeveelheden aanwezig op de landbouwbedrijven als nevenstroom van enkele courante akkerbouwteelten. Het vereist daardoor geen bijkomende kennis en als restproduct vormt het bovendien geen concurrentie met de voedselproductie. De laatste jaren is stro echter schaars en duur geworden, en wordt het als bron van organische stof voor de bodem ook sterker gewaardeerd, waardoor alternatieven in beeld zijn gekomen voor toepassing als biobrandstof. Het gaat hierbij om de zogenaamde C4-gewassen, die dankzij een efficiënte fotosynthese een hoge biomassaproductie kunnen realiseren. Vooral miscanthus lijkt mogelijkheden te bieden. De teelt van miscanthus is eenvoudig en interessant voor landbouwers die op zelf geteelde biomassa willen verwarmen, of die hiervoor in een lokaal project kunnen stappen.

Koolzaad is een low-cost teelt die weinig onderhoud vraagt. Dankzij de penwortel is het gewas gunstig voor de bodemstructuur: het helpt bodemverdichting voorkomen en het risico op erosie verminderen. In de vruchtwisseling geeft koolzaad als voorvrucht een merkbare meeropbrengst van graangewassen. Het is ook een goed vanggewas voor reststikstof. Koolzaad is met andere woorden een welgekomen en interessante verruiming in de teeltrotatie. De energierijke, oliehoudende zaden maken van koolzaad een logische keuze in de zoektocht naar geschikte energiegewassen. Koolzaad is voorlopig het enige gewas in Vlaanderen dat in aanmerking komt als bron van biobrandstof voor motoren.

Een alternatief energiegewas dat toenemende interesse kent zijn suikerbieten of de zogenaamde energiebieten. Bieten zijn met het oog op diversiteit een goed alternatief voor energiemaïs, is een uitstekend rotatiegewas en de teelt is door de  landbouwer gekend. Ook het nitraatresidu in het najaar is over het algemeen lager dan bij maïs.

Yacon (Smallanthus sonchifolius, Asteraceae, waartoe ook aardpeer en zonnebloem behoren) - ook wel Boliviaanse zonnewortel of grondappel genoemd - is een knolgewas dat groeit in het Andesgebied (Zuid- Amerika). bij ons is de plant nog zo goed als onbekend. Ze duikt hier en daar wel al op in een moestuintje van een hobbyboer. Het is een zeer veelzijdige plant. in Zuid-Amerika worden alle delen van de plant gebruikt en op verschillende manieren verwerkt. Zo worden de knollen geoogst om rauw te eten als fruit of om te koken zoals aardappelen. Ook het bakken of frituren van stukjes yacon levert een lekker product. De knollen worden ook gebruikt om te verwerken tot lekker zoet sap of siroop. De siroop kan ook gebruikt worden als zoetstof (bv. in de thee of koffie). De bovengrondse plantendelen kunnen verhakseld en ingekuild worden om dienst te doen als veevoeder. De bladeren worden ook soms gedroogd om er thee van te maken.

Uit onderzoek uitgevoerd door het ILVO blijkt namelijk dat het groene gedeelte van prei een belangrijke bron is van nutriënten en antioxidanten, zoals polyfenolen, vitamine C en organosulfiden. De identificatie en isolatie van de aanwezige waardevolle componenten in deze afvalstroom creëert dus kansen voor bestaande en nieuwe markten in onder andere de voedingsindustrie, chemie en cosmetica.

Deder (Camelina Sativa L.), of ook wel huttentut, vals vlas of cameline genoemd, is een gewas dat vroeger in Europa werd geteeld voor gebruik van de oliehoudende zaden. Momenteel kent deze ‘nieuwe’ teelt een hernieuwde interesse door de stijgende vraag naar oliën voor menselijke voeding met een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren en een goede omega-6/omega-3 verhouding. Deder is hiervoor een geschikte plantaardige bron. Daarnaast staat de olie ook in de belangstelling als grondstof voor tweede generatie biodiesel.

De huidige maatschappij heeft in toenemende mate aandacht voor de gezondheidsaspecten van voeding. Uit onderzoek blijkt steevast dat de consumptie van Brassicasoorten (kruisbloemigen) en met name koolsoorten veel sterker geassocieerd is met een verlaagd risico op diverse soorten kanker dan de consumptie van groenten en fruit. Broccoli is de absolute topper onder de kruisbloemige groenten. Deze koolsoort is rijk aan de bijzondere zwavelstof glucorafanine, behorende tot de glucosinolaten. 

In deze brochure wordt ingegaan op de mogelijkheden van het gebruik van miscanthus als grondstof voor verschillende toepassingen. Miscanthus is een wat minder bekend gewas maar mag zich de laatste jaren in een hernieuwde belangstelling verheugen. In eerste instantie werd vooral gekeken naar de plant als energieleverancier; men kan het stro eenvoudig verbranden. Meer informatie hierover vind u in de fiche ‘stro’ (van granen, koolzaad of miscanthus).

Bijna 80% van de uien wordt gesorteerd, verpakt en verhandeld. Uien worden voornamelijk geteeld als voedsel voor mensen. De meeste bedrijven richten zich hierop. Wel zijn er enkele bedrijven die ook ingrediënten uit uien verwerken en verhandelen. Zo bestaat er uienolie en uienpoeder.

Het meerjarig plantje Stevia rebaudiana Bertoni is een bron van nagenoeg calorielozezoetstoffen, die zich hoofdzakelijk in de blaadjes van de plant bevinden. De plant is kruid- tot struikachtig, lid van de composietenfamilie en vindt zijn oorsprong in Paraguay. De zoetstoffen in het plantje, genaamd steviolglycosiden, worden niet gemetaboliseerd in het lichaam, waardoor ze mogelijkheden bieden voor het caloriearmer maken van voeding. De zoetstoffen zijn tevens stabiel bij hogere temperaturen tot 200°C en zouden mogelijks anti-oxidatieve en bacterie- en schimmelwerende eigenschappen bezitten. Sommige bronnen schrijven zelfs positieve gezondheidseffecten aan stevia toe. Algemeen heerst er een toenemende interesse in stevia: enerzijds omwille van de vraag naar natuurlijkere en gezondere zoetstoffen, anderzijds ook als innovatieve teelt binnen de tuinbouw.

De markt voor lange vlasvezel wordt sterk bepaald door de vraag naar textielvezel. De korte vlasvezels en de lemen (houtig deel van de stengel), die bij de ontsluiting van de lange vlasvezels vrijkomen, werden vroeger als afvalproduct beschouwd. Tegenwoordig is er vanuit de industrie een grote interesse naar natuurlijke grondstoffen ter vervanging van oliegebaseerde grondstoffen voor productie van verschillende materialen. Korte vlasvezels en lemen zijn hiervoor waardevolle producten. Net als vlas kent ook hennep vandaag een afzet als grondstof voor isolatiematerialen, vezelversterkte composieten, technisch textiel en constructiematerialen (technische toepassingen).

De komende jaren staan we voor de uitdaging van een steeds groter wordend tekort aan fossiele grondstoffen en dat terwijl de bevolkingsaantallen toenemen en dus ook de vraag naar grondstoffen toeneemt. Dit tekort zorgt voor druk op de energiemarkt en op de markt van de grondstoffen: de synthetische stoffen – die een zeer belangrijke rol spelen in bouw en industrie – zijn niet onuitputtelijk voorradig. De plantaardige productie was in het verleden vooral georiënteerd op het voortbrengen van voedsel (Food) voor de mens en voeder (Feed) voor dieren. In het licht van bovenstaande problematiek ontstond de afgelopen jaren toenemende interesse voor andere toepassingen van biomassa.

Praktische informatie ivm wateropvang en diverse mogelijkheden van wateropslag met vermelding van de kostprijs.

Brochures over de reglementeringen ivm water: deel 1 waterlopen en waterbeleid - deel 2 knelpunten - deel 3 waterzuivering, waterhergebruik, waterzuivering, voorkomen van vervuilende emissies naar water

Binnen het Scheldemondgebied (Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland) beginnen meer en meer bedrijven geïnteresseerd te raken in aquacultuur, met name intensieve aquacultuur in gesloten recirculatie aquacultuursystemen (RAS). 

Deze brochure is een leidraad bij technische vragen met betrekking tot het installeren van een recirculatiesysteem met hergebruik van drainwater. Door efficiënter gebruik van water en meststoffen verlagen de kosten van de teelt.

Brochure met uitleg over de kleinschalige waterzuiveringssystemen gebruikt in de land- en tuinbouw.

Vanuit milieuoverwegingen wordt er op preibedrijven meer en meer overgegaan op gesloten systemen waarbij het water hergebruikt wordt. Hergebruik vereist grote aanpassingen om het water efficiënt te zuiveren. Een aantal jaar geleden zijn er diverse projecten opgestart om het afvalwater van prei te hergebruiken en te zuiveren.