We mochten een kleine 50 deelnemers verwelkomen op de studiedag ‘Opportuniteiten voor peilgestuurde drainage’. Tijdens de eerste helft deelden we de voorlopige resultaten van het OP-PEIL project. We stelden de geschiktheidskaart voor peilgestuurde drainage in Vlaanderen voor en discussieerden samen over hoe de rekentool voor individuele percelen er zou moeten uitzien. De eerste resultaten rond subirrigatie werden getoond maar zeiden nog weinig in het relatief natte groeiseizoen van 2023.

Sinds 2018 waren de meeste zomers droog tot zeer droog. Door de klimaatverandering wordt een verdere toename van droge, warme zomers verwacht. Daarom wordt irrigatie een noodzaak om de productie en kwaliteit van prei op peil te houden.

De groeiende gembermarkt in België, Europa en de grote intra-Europese handel vormen een grote opportuniteit voor lokaal geteelde gember. Deze opportuniteit is diverse Vlaamse telers niet ontgaan. Pioniers en vooronderzoek op PCG toonden al aan dat de lokale teelt erg succesvol kan zijn, maar een aantal uitdagingen staan de uitbouw van een lokale waardeketen in de weg. Met een onderzoeksproject willen we de grootste uitdagingen aanpakken om de teelt van gember in Vlaanderen te ondersteunen. 

Na een warme en natte zomer viel er de afgelopen 40 dagen extreem veel neerslag, zeker in West- en Oost-Vlaanderen en nog het meest in de Westhoek, een regio waar er redelijk wat groenten, waaronder prei, geteeld worden.

Dit jaar lag een verkennende proef aan om te onderzoeken wat de invloed is van irrigatiestrategie op de opbrengst.

Sinds juni is de Europese verordening inzake hergebruik van water van kracht. Dit is een nieuwe wetgeving die onder meer het gebruik van gezuiverd stedelijk afvalwater voor landbouwirrigatie moet vergemakkelijken en aanmoedigen. Iets wat voor de Europese maatregel in Vlaanderen al mogelijk was, maar nu onbetaalbaar lijkt.

Het tijdelijk onttrekkingsverbod op de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten wordt opgeheven.

De afgelopen 6 jaren werd de landbouw geteisterd door wekenlange droogte en hoge temperaturen in het voorjaar en/of de zomer. Door deze problematiek stijgt de interesse in efficiënte irrigatie- en bemestingssystemen. Druppelirrigatie combineren met fertigatie (toepassing van kunstmest door middel van een irrigatiesysteem) is een aanzienlijke meerwaarde: je kan de basisbemesting verlagen en bijbemesten in de wortelzone, waarbij de opgeloste voedingsstoffen onmiddellijk opneembaar zijn.

Het lijkt logisch om overstromingsgebieden, eens gevuld met overstromingswater, ook in te zetten als waterreserve voor land- en tuinbouwers. Tijdens de zomer kan het echter ook hard regenen. Het is moeilijk om exact te voorspellen waar en hoeveel neerslag er zal vallen. Wanneer de overstromingsgebieden op dat moment (deels) met water gevuld zijn, zullen zij hun rol bij de vermindering van wateroverlast niet optimaal kunnen vervullen en dreigt er ernstige waterschade.

Omwille van de neerslag van de voorbije weken heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, het tijdelijk onttrekkingsverbod voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten gedeeltelijk opgeheven. In 16 onttrekkingszones blijft een onttrekkingsverbod van kracht.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een nieuw tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor in totaal 42 onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in Oost-Vlaanderen.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in Oost-Vlaanderen. We bevinden ons in een periode zonder betekenisvolle neerslag en dat zorgt ervoor dat de waterpeilen in de onbevaarbare waterlopen van Oost-Vlaanderen sterk onder druk komen te staan.

Vanaf 01/04/2023 tot 30/06/2023 is er een blokperiode geopend voor het indienen van niet-productieven investeringen (NPI's) voor landbouwers. Onder de NPI's vallen ook infiltratiesystemen, zowel bovengronds (WADI en andere) als ondergronds (infiltratieblok, -kolk en -put).

Op één van onze percelen in Kruishoutem startten we een experiment met peilgestuurde drainage in combinatie met subirrigatie. Dit heeft als belangrijkste voordeel dat extra water gebufferd kan worden in landbouwbodems, voornamelijk op tijdstippen dat de bodem niet verzadigd is met water.

De droogte van de afgelopen jaren maar ook de recente overstromingen tonen duidelijk aan dat we het landschap klimaatrobuuster moeten maken. Door toepassing van stuwen in waterlopen wordt het water maximaal op de akkers vastgehouden en wordt infiltratie bevorderd.

Jong geleerd is oud gedaan, met deze gedachte wil PCG zijn onderzoeksresultaten uitdragen naar de volgende generatie land- en tuinbouwers door een educatief pakket samen te stellen.

Op deze infofiches staan de verschillende infiltratiesystemen uitgelegd samen met de voor- en nadelen, een kostprijsinschatting en de toepasbaarheid op glastuinbouwbedrijven.

Via VLIF Niet-Productieve Investeringen (VLIF-NPI) kan je als landbouwer subsidies ontvangen voor maatregelen die een positieve bijdrage leveren aan de gemeenschap. Om de mogelijkheden en het bestaan van de NPI’s verder kenbaar te maken onder de sector werd het demonstratieproject GlaWInO opgestart dat zich focust op infiltratiesystemen bij glastuinbouwbedrijven. Wat kunnen we voor jouw bedrijf betekenen? Dat lees je hier!

Tijdens de voorbije twee teeltseizoenen werd er op verschillende proefvelden in Vlaanderen gezocht naar manieren om de gewasweerbaarheid tegen droogte te verhogen. Goede bodempraktijken kunnen voor een betere vochthuishouding in de bodem zorgen.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Tijdens het proefveldbezoek werd er dieper ingaan op het teeltverloop van kurkuma in Noord-Europese omstandigheden en het potentieel van de verwerking van kurkuma tot natuurlijke kleurstoffen. Vervolgens brachten we ook een bezoek aan de proeven op PCG.

Overzicht van innovatieve irrigatietechnieken met een beknopt overzicht van het gebruik/toepassing, kostprijs en voordelen van de diverse methoden.

De aanhoudende droogte veroorzaakte i n Vlaanderen heel wat schade in diverse teelten. We polsten bij het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) en Inagro in grote lijnen naar de actuele gewasschade. Kanttekening daarbij is dat er lokale en regionale verschillen zijn. Een overzicht van de gewasschade ...

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat belangrijke watervoerende lagen in Vlaanderen onderhevig zijn aan verdroging. Daarom gebruik je best zo veel mogelijk andere waterbronnen dan diep grondwater. Om welke bronnen gaat het, wie zijn de waterbeheerders en welke acties kan je ondernemen om deze waterbronnen te gebruiken? Door de klimaatverandering zullen periodes van waterschaarste in de toekomst frequenter voorkomen. Enkel met een robuust waterbeleid, gebaseerd op wateropslag, waterbuffering en een duurzaam watergebruik, kunnen we de schade zo veel mogelijk  beperken. Naast diep grondwater bestaan er diverse soorten alternatieve waterbronnen. We geven een kort overzicht.

Nu bieden de partners vanuit het project ook de mogelijkheid aan voor een specifieke bedrijfsbegeleiding. Tijdens deze bedrijfsbegeleiding komt een specialist ter plaatse op jouw bedrijf en wordt voldoende informatie verzameld zoals: dakoppervlak, teelt, waterverbruik, beschikbare water-bassins, locaties voor waterinfiltratie, bodemtype en infiltratiecapaciteit. Op basis van deze informatie wordt samen bekeken welke infiltratiesystemen interessant kunnen zijn voor jouw specifieke bedrijfssituatie. Wil je effectief verder tot uitvoering, dan helpen we ook graag bij het aanvragen van de VLIF-NPI steun. Zo kan het infiltratiesysteem mogelijks volledig worden terugbetaald.

Onlangs werd de website van het Waterportaal aan een grondige update onderworpen. Zo vind je er nieuwe info over alternatieve bronnen, wateropslagmogelijkheden en waterkwaliteit, maar zijn er ook interessante artikels te vinden over irrigatie en behandeling van bedrijfsafvalwater. De klimaatverandering vraagt om extra aandacht voor waterbeschikbaarheid. Ook updates over droogtemaatregelen en eventuele oppompbeperkingen in Oost-Vlaanderen vind je hier terug.

Begin 2021 ging de Begeleidingsdienst voor Betere Bodem en Waterkwaliteit of B3W van start als nieuwe begeleidings- en voorlichtingsdienst voor de Vlaamse land- en tuinbouwsector. B3W werd opgericht in opdracht van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Vanuit diepgaande kennis en praktijkervaring begeleidt B3W land- en tuinbouwbedrijven bij hun evolutie richting duurzaam nutriëntenbeheer en bodemzorg. Het doel is om zowel de nutriëntenverliezen naar water, bodem en lucht te verminderen, alsook de bodemvruchtbaarheid te verbeteren.

Er werden verschillende veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, vernietigen van groenbedekkers, rassenonderzoek en irrigatie.

De gouverneur beslist om een algemeen onttrekkingsverbod in te voeren voor alle onbevaarbare waterlopen in onze provincie. Het algemeen onttrekkingsverbod zal ingaan vanaf zaterdag 16 juli en vervangt het tijdelijk onttrekkingsverbod van 7 juli 2022 en komt bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod in de ecologisch zeer kwetsbare waterlopen van Oost-Vlaanderen (dd. 17 december 2021)

Op maandag 13 juni 2022 organiseerden we een proefveldbezoek in de openluchtteelten groenten. Het programma omvatte het bezoeken van de diverse rassen-, gewasbeschermings- en bemestingsproeven die aanliggen op PCG. Teelttechniek en irrigatie & fertigatie kwamen eveneens aan bod.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur van Oost-Vlaanderen, Carina Van Cauter, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd voor een aantal bijkomende onttrekkingszones van de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten van Oost-Vlaanderen.

Volgens recente metingen (1 mei 2022) vertoonde 67% van de meetplaatsen een lage (42%) tot zeer lage (25%) grondwaterstand voor de tijd van het jaar. Dat percentage zal de komende dagen nog stijgen, want het heeft nauwelijks geregend en er wordt opnieuw weinig neerslag voorspeld. Vooral Oost- en West-Vlaanderen zijn droog tot zeer droog. ‘Uiterst droog’ is een situatie die normaal gezien maar één keer om de vijftig jaar voorkomt, maar nu al sinds 2018 elk jaar opnieuw opduikt. Iets wat heel uitzonderlijk was, wordt dat steeds minder.

Subirrigatie kan aangelegd worden in de nabijheid van grote dakoppervlaktes zoals industrieterreinen, bufferbekkens, plaatsen met continue bemaling onder infrastructuur zoals tunnels of plaatsen waar veel oppervlaktewater beschikbaar is. Maar er kan ook gewerkt worden met stuwen die het waterpeil in grachten verhogen.

Omwille van de aanhoudende droogte en de zeer lage waterpeilen heeft de gouverneur, bovenop het semi-permanent onttrekkingsverbod dat al van kracht is, een tijdelijk onttrekkingsverbod afgekondigd vanaf 11 mei 2022 voor de onbevaarbare waterlopen en publieke grachten in een aantal onttrekkingszones.

Puntvervuilingen zijn nog altijd de grootste bron van verontreiniging van onze waterlopen door gewasbeschermingsmiddelen. Puntvervuiling is een verontreiniging door gewasbeschermingsmiddelen op een geconcentreerde plaats in de waterloop. Die vervuiling voorkomen zal de waterkwaliteit doen verbeteren. Door samen te werken aan een betere waterkwaliteit voorkomen we dat er nog meer middelen uit de markt verdwijnen.

Wie water wil onttrekken uit een onbevaarbare waterloop of publieke gracht, moet dit sinds 1 januari 2022 online melden aan de waterloopbeheerder. Dit betreft een maatregel om het risico op droogteschade maximaal te voorkomen.

Provincie Oost-Vlaanderen maakte een nieuw ontwerp op voor de herinrichting van het overstromingsgebied aan de Moerasstraat in Kruisem. Naast de optimalisatie van de bufferfunctie wordt een spaarfunctie aan een deel van dit overstromingsgebied gekoppeld.

De afgelopen vier zomers (2017-2020) waren erg droog. Het totale neerslagtekort, dit is de neerslag verminderd met de gewasverdamping, bedroeg eind september 2018 in België 250 mm en in 2020 zelfs 300 mm. In een 'normaal' jaar bedraagt het neerslagtekort slechts 100 mm. Droogteperiodes zoals die van 2018 en 2020 zouden zich slechts in 1 op de 20 jaar voordoen, maar lijken de laatste jaren steeds frequenter voor te komen. Volgens klimaatanalyses zullen extreme droogtes zoals die van 2018 en 2020 tegen 2100 eens om de twee jaar voorkomen indien de klimaatopwarming zich doorzet volgens het meest extreme scenario.

De voorbije jaren kregen we steeds vaker te maken met extreme klimaatomstandigheden, zoals langdurige droogte en hittegolven, vorstperiodes laat in het voorjaar, extreme regenval,… met een duidelijke economische impact op onze land- en tuinbouw. In het kader van het Relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de Blue Deal werd het project ‘Slimme combinatie van teeltkeuze en technologie voor een rendabele klimaatrobuuste land- en tuinbouw’ ingediend bij de Departement voor Landbouw en Visserij en goedgekeurd door de Vlaamse regering. Via onderzoek en voorlichting zullen concrete oplossingen geboden worden zodat de land- en tuinbouw in Vlaanderen zich kan wapenen tegen het veranderende klimaat en hun toekomst gegarandeerd blijft.

Recent werd een nieuwe lijst van VLIF-NPI’s (niet productieve investeringssteun) gepubliceerd door het departement Landbouw en Visserij. Via deze subsidiemaatregelen kunnen verschillende natuur en klimaat gerelateerde investeringen ondersteund worden. Om deze NPI’s extra bekendheid te geven, werden acht demonstratieprojecten geselecteerd die 1 of meerdere van deze NPI’s extra in de verf zetten. Eén van deze projecten is het demonstratieproject GlaWInO: Glastuinbouw Water Infiltratie en Opslag, een project dat ingaat op de optimalisatie van wateropslag en waterinfiltratie op glastuinbouwbedrijven.

Oost-Vlaanderen rolt een meetnetwerk uit om constant het waterpeil te kennen van de waterlopen. Het provinciebestuur heeft 1.650 km waterlopen in zijn beheer. "Als we de gegevens van de toestelletjes doorgestuurd krijgen, kunnen we heel snel de juiste maatregelen nemen tegen wateroverlast of bij extreme droogte", zo luidt het. Over twee jaar moet het systeem volledig werken.

Op 29 juni vond op het PCG een proefveldbezoek plaats om het lopende onderzoek toe te lichten. Er werd een grote verscheidenheid aan veldproeven voorgesteld binnen diverse thema’s waaronder onkruid- en plaagbestrijding, irrigatie, teelttechniek en bemesting. De meeste proeven worden dan ook aangelegd om antwoorden te vinden op huidige problemen in de sector zoals het wegvallen van gewasbeschermingsmiddelen, droogte en strengere wetgeving.

Heel wat regio’s hebben de voorbije weken veel neerslag te verwerken gekregen. En dat heeft zo zijn gevolgen voor heel wat zaken. Er was de voorbije weken heel wat achterstand bij het uitplanten van teelten zoals bloemkool, selder, bladgewassen, prei, enz. Sommige telers hebben ervoor gekozen om in natte omstandigheden te planten, andere hebben gewacht om te planten tot wanneer de bodem wat droger was. Voor de tweede vrucht bloemkool is de plantdatum belangrijk, aangezien het ras Giewont best vóór 15 juli wordt geplant zodat de oogstdatum niet doorschuift naar november, december.

Het demo-project MIRLET ging begin 2019 van start en had als hoofddoel de MIRLET-app dichter bij de eindgebruiker te brengen. Telers werden daarom actief benaderd en de mogelijkheid geboden om de sensoren en bijhorende webapplicatie volledig gratis uit te proberen gedurende één of meerdere teeltrondes. Dat resulteerde in 24 individuele begeleidingstrajecten waarbij de telers in kwestie konden ervaren hoe de app werkt en hoe het advies een meerwaarde kan betekenen voor hun irrigatiemanagement.

De MIRLET-tool is geschikt voor de teelt van Lollo Bionda, Lollo Rossa, groene en rode eikenbladsla, groene Salanova®-types, bleekselderij en groene selder. De tool komt voort  uit het REDUNG-project waar werd gefocust op het vermijden van nutriëntenuitspoeling. Bij overmatige irrigatie treedt er namelijk uitspoeling op naar diepere grondlagen. Om de MIRLET-tool praktisch bruikbaar te maken, werd ze getest in de proefcentra van Inagro, PSKW en PCG.

Vanuit diepgaande kennis en praktijkervaring begeleidt B3W land- en tuinbouwbedrijven bij hun evolutie richting duurzaam nutriëntenbeheer en bodemzorg, met respect voor de gestelde milieudoelen en de actuele voorschriften.

Het doel van de bekomen data is het maken van gefundeerde beslissingen bij het plaatsen van MBBR-installaties in het veld en dit zowel op vlak van technische als economische haalbaarheid. Deze gegevens kunnen ook gebruikt worden om een afweging te maken ten opzichte van andere end-of-pipe oplossingen. Aan de hand van gekende data zal het model een simulatie maken van het effect van één of meer MBBR-installaties op een afstroomzone. Het effect op een groter stroomgebied kan dan worden nagegaan en geëvalueerd op technisch en economisch haalbaarheid. 
Je krijgt een overzicht van wat het effect is per afstroomzone en de daarmee gepaard gaande kosten. Daarnaast krijg je ook een totaal beeld van het effect op stroomgebied niveau en de kosten die hier bij komen kijken. Met deze gegevens kan een afweging worden gemaakt met andere end of pipe oplossingen om zo de meest praktische en kostenefficiënte oplossing te selecteren.

De MBBR-technologie (Moving Bed Biofilm Reactor), die eind jaren tachtig, begin jaren negentig in Noorwegen werd ontwikkeld, is een biofilmproces waarbij de biomassa groeit op kunststof dragermateriaal (carriers) dat met behulp van mechanische mengers en/of beluchters (periodiek) in beweging wordt gehouden in de reactorruimte. Hierdoor ondervindt de MBBR geen last van verstopping en als gevolg van de constante beweging en botsing van de carriers. In tegenstelling tot de AS-technologie heeft de MBBR geen bezinker nodig voor de scheiding van vaste stoffen van het gezuiverde water, en is de prestatie van het systeem dus onafhankelijk van het bezinkingsrendement. Bovendien is het een kosteneffectief en zeer efficiënt zuiveringssysteem dat weinig onderhoud vraagt. Een MBBR kan bij een zeer hoge belasting worden gebruikt en het proces is ongevoelig voor belastingsvariaties.

De MBBR (Moving Bed Bioreactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit. Een MBBR is een reactor die aangesloten is op de moerbuis van een drainagesysteem.

Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 24 september heeft gouverneur Carina Van Cauter beslist om het captatieverbod te behouden en uit te breiden met vier stroomgebieden.

Een aanzienlijk deel van de rode MAP-meetpunten wordt negatief beïnvloed door nitraatrijk drainagewater. In bepaalde intensieve teelten biedt een duurzame bemesting geen garantie voor acceptabele nitraatconcentraties in het drainagewater. Nog strengere bemestingsnormen zullen onherroepelijk leiden tot productie- en kwaliteitsverlies. 

De huidige droogtesituatie vormt nog steeds een bedreiging voor de meeste onbevaarbare waterlopen in onze provincie. De hoeveelheden neerslag zullen niet bijdragen tot een structureel herstel van deze situatie. Uit de metingen van de Provinciale Dienst Integraal Waterbeleid en de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het waterpeil onder de drempelwaarden zit. Aansluitend op het provinciaal droogteoverleg van donderdag 13 augustus, breidt wnd. gouverneur Didier Detollenaere daarom het captatieverbod uit.

Door bodemvochtsensoren te koppelen aan een bodemwaterbalansmodel en weersvoorspellingen, waarbij gebruik gemaakt wordt van data-assimilatie, ontstaat een krachtig hulpmiddel voor irrigatiebegeleiding. 

Hemelwater is uiteraard het beste uitgangswater om te irrigeren of voedingsoplossing mee aan te maken. Maar een plotse overgang naar minder geschikt water zoals bijvoorbeeld boorputwater kan de planten een plotse groeivertraging geven en het gewas dof zetten. Start daarom tijdig met het mengen van regenwater met dit water van tweede keuze, bijvoorbeeld in een verhouding 50/50 of 60/40 van tweede keuze/regenwater, ook al is er nu nog genoeg voorraad. 

Gezien de licht verbeterde meteorologische omstandigheden zijn de peilen op een aantal waterlopen in Oost-Vlaanderen voldoende gestegen. Het captatieverbod kan hierdoor vanaf vrijdag 3 juli 2020 worden opgeheven op een aantal waterlopen.

De droge periodes van de afgelopen jaren hebben kwetsbaarheden blootgelegd in het biologisch teeltsysteem van groenten in zowel de korte als de lange keten. Om deze droge periodes op te vangen, maken veel telers gebruik van verschillende irrigatiesystemen. Om een passend antwoord te kunnen bieden op de vele vragen die telers bij de verscheidene irrigatietechnieken hebben, werken drie CCBT partners Inagro, PCG en PSKW samen in een nieuw tweejarig project.

In een Moving Bed BioReactor halen micro-organismen nitraat uit drainagewater. Ze zetten het om in het onschadelijke stikstofgas.

Bij bladgewassen is de uniformiteit van de beregening des te belangrijker. Een klein vuiltje in de beregeningsdoppen kan al een grote invloed hebben op de afgifte van deze doppen. Controleer de doppen regelmatig en probeer ze zeker één keer per jaar allemaal te reinigen. Een niet uniforme beregening kan in de komende maanden al snel voor droge plekken in de serre zorgen. De zoutconcentratie zal plaatselijk oplopen en de planten krijgen het moeilijker om water op te nemen.

Vormt water een belangrijke schakel op uw bedrijf? Op 13 februari 2020 organiseerde het Waterportaal een studienamiddag waar duurzaam omspringen met water de rode draad vormde en inspiratie gaf voor u en uw bedrijf.

Ook bij een correcte bemesting en strengere maatregelen is het vaak niet te vermijden dat er via het drainagewater van landbouwpercelen nitraten vrijkomen in het oppervlaktewater. Binnen een LA-traject is een Best Beschikbare Techniek ontwikkeld om nitraten uit drainagewater te verwijderen met als doel meer MAP-meetpunten groen te krijgen. De eerste pilootinstallatie gaf bemoedigende resultaten. Ondertussen worden er nog twee geïnstalleerd die zich deze winter moeten bewijzen.

De MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor) kan te velde nitraten uit drainagewater halen, daar waar geoptimaliseerde bemesting onvoldoende verbetering brengt aan de waterkwaliteit.

In de winter worden aan de MAP-meetpunten vaak verhoogde nitraatconcentraties vastgesteld als gevolg van uitspoeling via drainage. Met een Moving Bed Bioreactor kunnen nitraten uit het drainagewater worden gehaald. De techniek wordt volop getest in onder meer Onze-Lieve-Vrouw-Waver. Mogelijk komt ze op termijn in aanmerking als equivalente maatregel binnen MAP6.

In Oost-Vlaanderen is er door de jaren heen heel wat praktijkervaring opgebouwd rond water op land- en tuinbouwbedrijven. Al deze waterinformatie staat verzameld op het Waterportaal, een samenwerking tussen de dienst Landbouw en Platteland van de provincie Oost-Vlaanderen en de praktijkcentra PCG, PCA en PCS.

Op 1 augustus 2019 waren we te gast op het pootgoedbedrijf van de familie Ryckaert te Assenede. Haspelberegening is een klassieke techniek in openluchtteelten. Op het bedrijf van Andreas hebben ze het in 2018 aangedurfd te starten met druppelirrigatie. In het eerste jaar gebruikte hij T-tape, dit jaar waren de slangen van het merk Torro. Vanaf zijn opvangbassin vertrekt een toevoerleiding naar het veld waarin wordt bedruppeld. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen'.

Voor het derde jaar op rij is het droge weer een bekommernis bij de landbouwers. Beregeningshaspels met boom of kanon zien we steeds vaker klaar staan naast het perceel. Op het bedrijf van pootgoedtelers Dirk en Andreas Ryckaert wordt sinds twee jaar druppelirrigatie toegepast. Om de landbouwsector kennis te laten maken met deze techniek van beregenen, organiseerden het PCG, PCA, Bodemkundige Dienst van België (BDB) en Inagro een studieavond op donderdag 1 augustus. Deze kaderde binnen het demonstratieproject van de Vlaamse Overheid: ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’. 

Voor veel telers is beregenen echter niet mogelijk omwille van geen uitrusting, onvoldoende water en/of beperkingen door de overheid opgelegd. Op basis van dit advies en op basis van recente metingen en waarnemingen heeft de waarnemend gouverneur van de provincie Oost-Vlaanderen besloten om via een nieuw politiebesluit een captatieverbod vanaf 24/07/2019 in te stellen op onderstaande ecologisch kwetsbare waterlopen en meanders. 

Bij een waterscan komen we langs om samen na te gaan welke waterstromen op je bedrijf aanwezig zijn, hoeveel water je jaarlijks verbruikt, welke water geschikt is voor welke toepassing (reinigen, drinkwater, beregenen…), hoeveel regenwater opgevangen kan worden, hoe groot de opslagcapaciteit moet zijn, wat de financiële haalbaarheid is, … 

Op vrijdag 22 maart organiseert de Bodemkundige Dienst een interessante studienamiddag "Hoe zal innovatie de watervoetafdruk van gewasproductie verkleinen?". De klimaatsverandering dwingt de landbouw tot een efficiënter watergebruik, wat ook mogelijk is dankzij innovatie. Experten van binnen en buiten de Bodemkundige Dienst geven een overzicht van de huidige irrigatietechnieken met hun voor- en nadelen. Daarnaast evalueren ze welke innovaties het potentieel hebben om Vlaanderen in de toekomst klimaatbestendig en water-robuust te maken. Tijdens deze studiedag stellen de onderzoekers ook het boek 30 jaar irrigatieproeven op de Bodemkundige Dienst van België voor. 

De klimaatverandering vraagt om een integraal waterbeheer. Een belangrijk onderdeel daarvan is het in kaart brengen van de beschikbaarheid van alternatieve waterbronnen. En dat gaan ze in Oost-Vlaanderen doen voor hun land- en tuinbouwers. De alternatieve waterbronnen zullen overzichtelijk worden gebundeld op de website van het Waterportaal. Zo kunnen de land- en tuinbouwers duurzamer omspringen met het kostbare water en kan het beleid hen daaromtrent beter bereiken.
Wereldwijd wordt water een schaars product. Vlaanderen is een gebied waar de waterbeschikbaarheid per inwoner heel laag is. We staan zelfs op de vierde plaats van landen die weinig water ter beschikking hebben. Alleen Korea, Tsjechië en Italië doen het nog slechter. Landen als Spanje en Portugal scoren een stuk beter. Daarenboven zal Vlaanderen door de klimaatverandering meer en meer worden geconfronteerd met periodes van intensere piekregens en toenemende droogte.

De droogte van 2018 is erkend als landbouwramp. Het besluit van de Vlaamse Regering rond de erkenning ervan werd op 7 november gepubliceerd. Het is belangrijk om de tegemoetkomingsaanvraag in te dienen voor 28 februari 2019.

Eén van de kritieke processen tijdens het spuitproces, dat aanleiding geeft tot puntvervuiling, is het vullen van het spuittoestel. Voorbeelden van puntvervuiling zijn het morsen van de gewasbeschermingsmiddelen, het overlopen van de spuittank, of contact van verontreinigd materiaal. Wanneer spuittoestellen op een verhard oppervlak of op de openbare weg worden gevuld, kan vervuild (regen)water in de riolering terecht komen. Om dit te vermijden worden openbare aanzuigplaatsen aangelegd.

Via intensieve aanpak (IA) wil het CVBB door het opvolgen van percelen en het formuleren van bemestingsadviezen de stikstofvracht vanuit de percelen naar het grond- en oppervlaktewater verminderen. De doelstelling van de IA is vooral de landbouwers op weg zetten naar een oordeelkundige bemesting en hen duidelijk maken dat dit leidt tot goede resultaten voor zowel de landbouw als voor het milieu. Ook de Vlaamse overheid, die de CVBB-subsidies voorziet, hecht veel belang aan de intense sensibilisering die CVBB voert op het terrein. Het ultieme doel is dat landbouwers de hen aangeleverde duurzame bemestingspraktijken effectief in de praktijk toepassen.

Naar aanleiding van de aanleg van de eerst openbare aanzuigplaats in Oost-Vlaanderen, werd op maandag 15 oktober een demonstratieve reportage uitgezonden op TV-Oost. De openbare aanzuigplaats is er gekomen in het kader van een plattelandsproject van de provincie Oost-Vlaanderen. Waarom we deze constructie aangelegd hebben, komt aan bod in het filmpje.

Eind augustus werden op het PCG en de Bodemkundige Dienst van België studieavonden georganiseerd binnen het demonstratieproject ‘Beredeneerd Beregenen van Openluchtgroenten en Aardappelen’. De uitzonderlijke voorjaarsdroogte van 2017 en de droogte van dit jaar duiden op het feit dat beregenen lang geen luxe meer is maar een pure noodzaak. Tijdens deze avond kwamen een aantal aspecten aan bod uit het demonstratieproject.

Op 14 september 2018 heeft de gouverneur Jan Briers beslist om het captatieverbod in Oost-Vlaanderen op te heffen mits twee uitzonderingen.

In november 2017 werd de eerste denitrificatiereactor geplaatst aan een drainagebuis in Buggenhout, provincie Oost-Vlaanderen. Het Laboratorium voor Proces- en Milieutechnologie van KU Leuven ontwierp een installatie voor de biologische omzetting van nitraat in het onschadelijke stikstofgas. Die technologie is uitermate geschikt om de hydraulische piekbelastingen en temperatuurschommelingen van het drainagewater tijdens de wintermaanden op te vangen. Elektriciteit wordt voorzien door fotovoltaïsche zonnepanelen geschakeld aan een lithiumbatterij.

Toen Carl Vanhoutte in 1995 voedersilo’s wou bijbouwen op zijn melkveebedrijf in Zillebeke, kreeg hij een ‘njet’ bij de aanvraag van zijn vergunning. Tenzij hij een zuiveringssysteem voor erfsappen zou voorzien. De keuze viel op een rietveld, en dat beklaagt Carl zich twintig jaar later niet.

Communicatie rond duurzame bemesting en waterkwaliteit is een belangrijke taak van het CVBB. Ook de Vlaamse overheid, die de CVBB-subsidies voorziet, hecht veel belang aan de laagdrempelige communicatie die CVBB voert op het terrein. De communicatie is in de eerste plaats gericht naar de Vlaamse land- en tuinbouwers, maar ook naar voorlichters en teelt- en bedrijfsbegeleiders, werkzaam in de land- en tuinbouw, de toeleveringssector en de bevoegde overheden.

Op 6 juli 2018 werd in Sint-Gillis-Waas de vulplaats plechtig geopend. Leden van het gemeentebestuur en de landbouwraad van Sint-Gillis-Waas waren aanwezig samen met de landbouwers, VOLSOG en andere genodigden. Na de onthulling van het infobord werd door Karel van Dijck een demonstratie gegeven voor het gebruik van de aanzuigplaats. Veel geïnteresseerden verzamelden rond de tractor en keken toe hoe alles in gereedheid gebracht werd.

Op 02.08.2018 was er overleg rond de droogte in Oost-Vlaanderen en daar is beslist om, in analogie met West-Vlaanderen, de uren aan te passen waartussen er mag beregend worden. Dit was nu toegestaan tussen 20u en 8u maar zal aangepast worden naar 18u en 10u. Met leidingwater zal het onmogelijk blijven om te beregenen. Deze aanpassing van de uren zal ook gelden voor sportterreinen en moestuinen.

Om de schade te beperken is het belangrijk dat gewassen worden beregend maar alles beregenen is een onmogelijke opdracht. Iedere teler moet prioriteiten stellen en de teelten waar door beregenen de meeste winst kan gehaald worden, eerst beregenen. 

Watervoorraden op de bedrijven geraken op alhoewel de groentesector goed voorbereid is op beregenen. Water laten aanvoeren is een dure optie maar lijkt op dit moment noodzakelijk voor heel wat teelten. Nu de bloemkooloogst voor het grootste gedeelte achter de rug is, zullen op veel bedrijven andere keuzes gemaakt worden indien er nog water is. Nogal wat gewassen met een grote hoeveelheid blad vallen slap in de namiddag en hebben nood aan water. Een kort overzicht ...

Sinds 2016 gaan de CVBB-medewerkers effectief het terrein op voor de WKG - bijeenkomsten met de zogenaamde ‘tententochten’ (figuur 1). Met een tent trekken ze te velde om de telers te informeren over het MAP-meetpunt in de buurt. Die ‘tententochten’ vinden plaats overdag in het afstroomgebied van een MAP-meetpunt. De telers kunnen met de fiets, te voet of zelfs met de tractor afzakken naar het terrein en brengen andere telers onderweg mee. Door letterlijk in het veld te staan kunnen er interessante bevindingen meteen getoond worden.

Dankzij de financiering van de Vlaamse overheid kan het CVBB vele metingen uitvoeren en een uitgebreide terreinkennis opdoen. Het CVBB deelt de rode MAP-meetpunten in volgens de vastgestelde of vermoedelijke oorzaken van de nitraatoverschrijdingen. Afhankelijk van die oorzaak wordt een werkwijze uitgerold die specifiek voor elk meetpunt tot een betere waterkwaliteit zou moeten leiden.

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen staat meer en meer onder druk. Vanuit milieustandpunt wordt de kritiek op de deze producten steeds luider. Vooral de verontreiniging van het oppervlaktewater geeft aanleiding tot het verbod of beperkingen op talrijk producten als terbutylazine, linuron … 

De Vlaamse milieumaatschappij (VMM) bemonstert maandelijks elk actief MAP-meetpunt. Op basis van die cijfers selecteert het CVBB meetpunten die prioritair moeten verbeteren om de MAP-doelstellingen te kunnen realiseren. Bij die meetpunten die rood zijn of die de nitraatnorm benaderen (regelmatig metingen > 45 mg nitraat/liter) voert het CVBB bijkomende metingen uit stroomopwaarts van het meetpunt bij iedere kruising van de waterloop met een weg, drainagebuizen, overstortbuizen, enzovoort.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron van praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector. Beschrijvingen van meer dan 125 technologieën werden in dit praktisch boek opgenomen.

Op 28 april 2018 lanceerde het Europese thematische netwerk FERTINNOWA ‘De Fertigatie bijbel’. Dit is een waardevolle bron met praktische informatie rond fertigatie- en irrigatietoepassingen binnen de tuinbouwsector.

Momenteel is het wachten tot het droog genoeg is om plastiek te trekken voor de zomerteelt van courgettes.  Bij het trekken van de plastiek wordt vaak de vraag gesteld of het leggen van een T tape of andere soort druppeldarm interessant kan zijn. 

In november 2017 is er een nieuwe serie van technologieën gerelateerd aan irrigatie- en bemestingsmanagement toegevoegd aan de FERTINNOWA technologie database. Op dit moment bestaat deze database uit meer dan 80 technologieën en de komende weken zal dit aantal aanzienlijk worden uitgebreid.

De rassenproef plantuien kende een vrij goede opkomst. Het groeiseizoen werd gekenmerkt door lange droge periodes. Hierdoor verliep de gewasontwikkeling bijzonder traag en was de tripsaantasting moeilijk onder controle te houden. Er kon niet beregend worden omwille van een irrigatieverbod. Algemeen werden in de ruime teeltregio geen hoge opbrengsten gehaald. Ook de maatsortering was ondermaats.

Puntvervuilingen hebben een negatieve impact op de waterkwaliteit van waterlopen. De aanleg van een eerste openbare vulplaats in Oost-Vlaanderen komt hieraan tegemoet. Directe verliezen beperken en landbouwers en loonsproeiers milieubewuster laten omgaan met gewasbeschermingsmiddelen zijn de doelstellingen binnen dit plattelandsproject van de provincie Oost-Vlaanderen.

Nutriënten en nutriëntenoverschotten staan momenteel centraal in de Vlaamse land- en tuinbouw. Ondanks zware inspanningen blijft de waterkwaliteit met betrekking tot stikstof en fosfor in heel wat meetpunten voor grond- en oppervlaktewater ver boven de norm. Vooral de fosforconcentraties blijken de laatste jaren nagenoeg stabiel op een hoog niveau te blijven. De fosforproblematiek komt steeds sterker naar voor als dwingender en moeilijker oplosbaar dan de stikstofproblematiek.

Aardbeientelers kunnen er niet meer omheen. Ze zullen opvangcapaciteit moeten voorzien om het drainwater van hun trayvelden op te vangen. En om het vervolgens zonder risico te kunnen hergebruiken, is ontsmetten de volgende stap. Een langzame zandfilter komt daarvoor zeker in aanmerking, maar daar is niet op ieder bedrijf plaats voor. De compacte ultrafiltratie-unit is dan een oplossing.

De opvolging van het rode MAP-meetpunt op de Logebeek in Zepperen (Sint-Truiden) bracht CVBB-medewerker Kris Dhaese, werkzaam bij PCFruit, in contact met Vic en Marleen Hannosset-Nicolaï. Dat leidde tot ingrijpende aanpassingen die niet alleen positieve gevolgen hadden voor de waterkwaliteit, maar ook de toekomstvisie van hun fruitbedrijf mee hebben bepaald.

Vooral in West-Vlaanderen werden vaak meer dan 500 tripsen geteld op de plakvallen. Dit is nu net de regio waar het minste neerslag gevallen is en waar het meeste schade van trips waar te nemen is. Ondanks alle inspanningen van de telers en veelvuldig behandelen tegen trips kan de schade van trips aan de prei groot zijn. De voornaamste oorzaak hiervan was de slechte groei van de prei waardoor de middelen onvoldoende werkten. Door de groeizamere weersomstandigheden zou de tripsbestrijding nu beter moeten lukken.

Ondanks een strenge en doordachte bemesting spoelen er bij openluchtteelten nog te vaak nitraten door via het drainagewater. Deze nitraten kunnen een overschrijding van de nitraatnorm aan het MAP-meetpunt veroorzaken. Een zuiveringstechniek uit de glastuinbouw werd aangepast voor de denitrificatie van velddrainagewater. De eerste installatie wordt dit najaar operationeel.

Al enkele jaren kan je bij Odisee terecht voor een degelijke inleidende cursus aquacultuur. Ook dit jaar verzorgt de onderzoeksgroep Aqua-ERF (Aquaculture Education and Research Facility) van Odisee zo’n opleiding.

Vaak profiteren veehouders van de graanstoppels om ruimte te maken in de mestkelders voor de komende winter. Dankzij hun mestopslag hoeven Louis en Gert Vandijck uit Peer dit niet te doen, zodat ze de mest optimaal kunnen aanwenden tijdens het voorjaar.

Indien u schade ondervindt door de extreme droogte, is het belangrijk zo snel mogelijk de gemeentelijke schadecommissie aan te spreken. De uiterste datum voor de gemeenten om de ontvangen dossiers in te dienen met de voorlopige vaststellingen van het aantal schadegevallen uit hun gemeente is 8 september.

Door de droogte dit voorjaar, is het thema water actueler dan ooit. Land- en tuinbouwers hebben nood aan water om teelten te beregenen. Op woensdag 21 juni 2017 vond een studieavond rond beregenen van openluchtgroenten plaats, georganiseerd door Bart Debussche (Departement Landbouw en Visserij). Hier volgen de belangrijkste conclusies van de avond.

Presentaties van de namiddagen 'Het water op de juiste plaats' waarin diverse aspecten van waterproblematiek en watermanagement op het landbouwbedrijf worden toegelicht.

In bepaalde intensieve teelten biedt een doorgedreven optimale bemesting geen garantie voor aanvaardbare nitraatconcentraties in het drainagewater. Het LA-traject ‘Innovatieve toepassingen voor nitraatreductie in drainagewater’  ontwikkelt een best beschikbare techniek om te velde nitraten uit drainagewater te halen.

Weet dat niet alleen de wettelijke bepalingen van belang zijn. Vooral het tijdstip waarop het gewas de mest begint op te nemen speelt een rol voor een goede waterkwaliteit. MAP-man vraagt aandacht voor het tijdstip waarop je mest toedient. 

Wanneer we het hebben over de Bretoense tuinbouwsector, verschijnt bij velen het beeld van de regio met de uitgestrekte kustlijn en de opmerkelijke groene algengroei. Maar niet lang meer, als we Esther Lechevallier, onderzoekster aan het proefstation CATE, mogen geloven. Uit een bezoek aan enkele Bretoense tuinbouwbedrijven en het proefstation CATE blijkt dat er binnen de sector heel wat veranderingen aan de gang zijn. Er is veel aandacht voor duurzaam watergebruik, uitspoeling van nutriënten, gekke wortels en waterontsmetting.

Binnen het REDUNG project werd een verdampingsmodel ontwikkeld voor sla. Het model voorspelt de verdamping van bodem en gewas en vormt zo een beslissingsondersteunende applicatie bij de irrigatie. De bedoeling is dat je als teler zelf het moment van irrigeren beslist  en dat je de applicatie kan raadplegen om te weten hoeveel water er moet gegeven worden.

De waterkwaliteit in Vlaanderen verbetert stilaan, onder meer dankzij maatregelen en inspanningen van de landbouwers. Onder het motto ‘Het steekt wel nauw’ hebben we in dit artikel aandacht voor verontreinigingen die soms over het hoofd gezien worden, zoals incidentele of structurele lozing van erfsappen of waswater. Van de VMM krijg je tips om te voorkomen dat erfsappen, bijvoorbeeld van een maïssilo, in een waterloop terechtkomen. Inagro legt je uit hoe je waswater kunt hergebruiken.

Triple C is een interregionaal project in samenwerking met Engeland en Nederland. De drie C’s uit Triple C staan voor de Engelse termen Climate resilience - weerbaar zijn tegen een veranderend klimaat, Catchment based – vergroten van wateropslag in bepaald stroomgebied en Community based - met input van de landbouwgemeenschap.

Het PCG organiseerde op zondag 9 oktober 2016 de tweejaarlijkse Internationale Praktijkdag Prei met als thema 'Boer zoekt consument'. Om aan de vraag naar informatie te voldoen, worden op het PCG veel praktijkproeven opgezet. Naast terugkerende thema’s zoals rassenkeuze, gewasbescherming en bemesting komen deze editie ook verschillende proeven aan bod rond het thema differentiatie (korte/lange prei, dikke/fijne prei, gangbare/biologische teelt, …). Tijdens deze Internationale Praktijkdag Prei  lag de focus vooral op demonstraties rond spuittechniek zoals doppenkeuze, spuithoeveelheid, waterkwaliteit, …

De Dag van de Landbouw werd georganiseerd in samenwerking met de Boerenbond en de Landelijke Gilden. 2-jaarlijks zet het PCG op de 3^de zondag van september zijn deuren open voor iedereen die kennis wil maken met de hedendaagse Vlaamse tuinbouw.

In Vlaanderen kleurt momenteel 21% van de MAP-meetpunten rood terwijl Europa de doelstelling oplegt om tegen 2018 slechts 5% rode MAP-meetpunten te hebben. In ongeveer 35% van deze rode MAP-meetpunten is nitraatrijk drainagewater van landbouwpercelen de oorzaak. Omdat een doorgedreven strenge bemesting geen garantie biedt tot lagere nitraatconcentraties in het drainagewater, zeker niet in intensieve teelten met hoge latente stikstof en ondiep wortelgestel, dringen andere oplossingen zich op.

Deze COST-actie staat in voor samenwerking in verband met duurzaamheid binnen de context biologische beschutte teelten. Hierin participeren 26 landen en er wordt gewerkt rondom de thema’s uitgangsmateriaal, bodemvruchtbaarheid, bodemweerbaarheid, watermanagement, plantengezondheid, energie, duurzaamheid en standaarden, wetgeving. Het PCG is werkgroepleider voor de werkgroep energie.

Via een gebieds- en bedrijfsgerichte aanpak wil MAP5 - samen met de land- en tuinbouwers, mestvoerders en loonwerkers - de waterkwaliteit verder verbeteren. Zo is de uitrijregeling afhankelijk van het type bedrijf (focusbedrijf of niet), het type meststof, het bodemtype (zware kleigrond of niet) en de teelt (gras, akker, specifieke teelt), net om de risico’s op uitspoeling in het voor- en najaar te beperken.

Kleurt ook jouw perceel dit najaar groen? De laatste jaren zaaien steeds meer Vlaamse land- en tuinbouwers groenbedekkers in op hun percelen. Dit is een goede zaak voor de bodem- en waterkwaliteit. In dit artikel belichten we de voordelen van groenbedekkers.

Door de aanhoudende neerslag heeft men in veel regio’s gedurende een periode van enkele weken niet kunnen planten. Momenteel worden veel oude(re) preiplanten uitgeplant. Dit is niet ideaal. Dikwijls is dit de basis voor aantastingen van zwakteschimmels zoals Fusarium, … Enkele tips om te zorgen voor een goede weggroei ...

Juni 2016 was extreem nat in Vlaanderen. Toch zijn er zeer grote verschillen tussen de regio’s waardoor in sommige regio’s gewassen zoals bloemkool nu al moeten beregend worden terwijl er in andere regio’s nog geen bodembewerking kan uitgevoerd worden omwille van ‘te nat’.

Op 21 april werd in Deurle de rassenproef bloemkool eerste vrucht geplant. Na een iets meer dan gemiddelde regenval in maart en begin april kreeg de ondergrond een week voor plant een redelijke hoeveelheid neerslag (28l/m²) te verwerken op 3 dagen tijd waardoor er geen zekerheid was of er kon geplant worden.

Het donkere weer van de voorbije weken zorgt ervoor dat de planten trager groeien en verzwakken. In deze omstandigheden moet altijd extra aandacht besteed worden aan het beschermen van de plant tegen bodemziektes.

Om een goede opkomst van veldsla na zaai te garanderen moet extra aandacht besteed worden aan de beregening.

Fosfor (P) is een essentieel voedingselement voor de plant. Het speelt een rol bij de energiehuishouding, de ontwikkeling van het wortelstelsel, de bloei en de zaadvorming. Daarom is het belangrijk dat er voldoende fosfor in de bodem aanwezig is. Een gebrek aan fosfor kost opbrengst, remt de groei en leidt tot slechtere benutting van stikstof en andere voedingsstoffen. Maar zoals vaak het geval is: ‘overdaad schaadt’. Hoe meer fosfor er in de bodem zit die niet wordt opgenomen door het gewas, hoe hoger het risico is op verliezen naar het oppervlakte- en grondwater, via uitspoeling, oppervlakkige afspoeling, erosie of drainage.

Bemesten zoals het hoort begint bij kennis van de uitgangssituatie, de basisbodemvruchtbaarheid van elk perceel afzonderlijk, de behoeften aan voedingselementen voor de verschillende teelten en daarnaast de inhoud en de bemestende waarde van de gebruikte mestsoorten en minerale meststoffen.

Het handboek 'Impact van waterkwaliteit en irrigatiebeheer in de biologische glastuinbouw' is een unieke bron van informatie voor kwekers, onderzoekers, studenten, docenten, consultants en leveranciers die betrokken zijn bij de biologische beschutte teelt. Deze publicatie kan helpen bij het ontwikkelen en implementeren van meer duurzame strategieën in verband met irrigatie in de biologische glastuinbouw.

Het is evident dat mest thuishoort op het land en niet in het water. En toch gebeurt het regelmatig dat dierlijke meststoffen op hellende percelen ongewild afstromen naar een waterloop of dat korrels of vloeibare kunstmest (minerale meststoffen) in de beek terechtkomen. Soms wordt het stagnerende regenwater via een geul actief afgeleid naar de gracht of waterloop. Als die nog afwatert na de eerste bemestingsbeurt, stroomt het sterk aangerijkte water rechtstreeks in de beek. Dat moet vermeden worden. In dit artikel krijgt u een aantal praktische tips die u bij de bemesting kunt toepassen.

Presentaties van de workshop: bouw je eigen biofilter! Er zitten te veel pesticiden in het oppervlaktewater. Uit een enquête bij Vlaamse land- en tuinbouwers blijkt dat puntvervuiling en restwater aan de basis liggen. Onder de noemer restwater vallen (al dan niet verdunde) spuitresten, maar ook het gecontamineerd water afkomstig van in- en uitwendige reinigen van het spuittoestel.

Voor het IWT-project REDUNG, dat als volledige titel 'Reductie van de nitraatuitspoeling in de grondgebonden groenteteelt onder beschutting door beredeneerde watergift en bemesting' heeft, werd een inventarisatie van de sector uitgevoerd. Hiervoor werden 29 slabedrijven (serresla, grondteelt) verspreid over de provincies West- Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Antwerpen geënquêteerd. De enquête bevatte vragen rond bemesting en irrigatie. Enkele interessante resultaten worden hieronder weergegeven.

Voor de opbouw van de biofilter zijn heel wat variaties mogelijk m.b.t. type slangen, koppelingen, kraantjes, druppeldarm, pomp, … Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'.

Voor de opbouw van de fytobak zijn heel wat variaties mogelijk. Het principe blijft echter steeds hetzelfde. In de film wordt één uitvoering beschreven met hieronder de benodigdheden. Neem ook een kijkje in de brochure 'Zuivering van restvloeistoffen van het spuittoestel: praktische-leidraad'

Deze praktische leidraad bespreekt hoe een vul- en spoelplaats op het bedrijf kan aangelegd worden en welke systemen er bestaan om restvloeistoffen te verwerken. Aan de hand van de brochure kan bepaald worden hoeveel restvloeistof op het bedrijf aanwezig is en welk systeem het best past op het bedrijf. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de nodige vergunningen en de mogelijke subsidies. Bovendien kunt u zelf aan de slag gaan om een biofilter of fytobak te bouwen op basis van de handige beschrijvingen in de bijlagen. In deze brochure vindt u ook de contactgegevens van de adviseurs in de verschillende provincies terug. Zij staan steeds klaar om uw vragen te beantwoorden!

Puntlozing is één van de voornaamste oorzaken van vervuiling van oppervlakte-en grondwater met gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Een belangrijk voorbeeld van puntlozing is lozing van spuitresten en spoelwater in de riool of in de nabijheid van oppervlaktewater. Reductie van dergelijke vervuiling blijft van groot belang om te komen tot een goede grond- en oppervlaktewater kwaliteit en zo te vermijden dat nog meer belangrijke gewasbeschermingsmiddelen van de markt zouden verdwijnen.

In het kader van het ADLO-project 'Telen zonder spui' hebben de proefcentra PCS, PCH, PCG, PSKW en Inagro een rekenprogramma of rekentool uitgewerkt waarmee je zelf eenvoudig aan de slag kan om hierop een antwoord te bieden. Wil je berekenen hoe groot jouw waterbassin moet zijn voor een nieuwe serre of geplande uitbreiding? Of wens je na te gaan hoe jouw bedrijf scoort qua hemelwaterbenutting?

Deze brochure overloopt een voor een de verschillende bronnen van spuistroom en ander nutriëntrijk restwater, kijkt naar de achterliggende oorzaken en stelt mogelijke oplossingen voor. Daarna volgt een uitgebreide uiteenzetting van het uitrijden van spuistroom en van het verwerken ervan met een denitrificatie- en fosfaatfilter. De principes van deze methoden worden omschreven en er wordt de nodige aandacht besteed aan de economische afwegingen. Een laatste gedeelte is integraal gewijd aan de correcte dimensionering van een hemelwaterbassin. Wil men spuistroom vermijden, dan is voldoende kwalitatief uitgangswater immers een absolute must.

Samenvatting van de Benchmarkt studie in 4 stappen:

Het doel van de opdracht is enerzijds een internationale benchmark van nutriëntenregelgeving voor tuinbouw en van innovatieve teelttechnieken voor tuinbouwgewassen in de Europese lidstaten uit te voeren en anderzijds het organiseren van een Europese conferentie over de nutriëntenproblematiek en de beste praktijken in de tuinbouw met betrekking tot waterbescherming in diverse landen.

Integraal waterbeleid is het beleid gericht op het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van watersystemen met het oog op het bereiken van de randvoorwaarden die nodig zijn voor het behoud van dit watersysteem als zodanig, en met het oog op het multifunctionele gebruik, waarbij de behoeften van de huidige en komende generaties in rekening worden gebracht. De Europese Kaderrichtlijn Water schept een kader waarmee iedere lidstaat aan de slag is om tegen eind 2015 te komen tot een goede oppervlaktewater- en grondwaterkwaliteit. Iedere lidstaat / regio vult dit momenteel op zijn manier in.

Op 16, 17 en 18 september 2013 hebben wetenschappers, beleidsmakers en andere specialisten zich tijdens Nutrihort in Gent gebogen over de uitdagingen voor een duurzaam nutriëntenbeheer in de tuinbouwsector. De uitdaging: een leefbare tuinbouw en een betere waterkwaliteit mogelijk maken.

Op 16, 17 en 18 september 2013 hebben wetenschappers, beleidsmakers en andere specialisten zich tijdens Nutrihort in Gent gebogen over de uitdagingen voor een duurzaam nutriëntenbeheer in de tuinbouwsector. De uitdaging: een leefbare tuinbouw en een betere waterkwaliteit mogelijk maken.

Op 16, 17 en 18 september 2013 hebben wetenschappers, beleidsmakers en andere specialisten zich tijdens Nutrihort in Gent gebogen over de uitdagingen voor een duurzaam nutriëntenbeheer in de tuinbouwsector. De uitdaging: een leefbare tuinbouw en een betere waterkwaliteit mogelijk maken.

Op 16, 17 en 18 september 2013 hebben wetenschappers, beleidsmakers en andere specialisten zich tijdens Nutrihort in Gent gebogen over de uitdagingen voor een duurzaam nutriëntenbeheer in de tuinbouwsector. De uitdaging: een leefbare tuinbouw en een betere waterkwaliteit mogelijk maken.

Bij het zoeken naar deze alternatieve waterbronnen zal in eerste instantie aandacht gaan naar het gebruik van hemelwater als waterbron. In tweede instantie zullen de toepassingsmogelijkheden van andere waterbronnen als oppervlaktewater, drainagewater, freatisch grondwater, grijs water en gezuiverd effluent aan bod komen.

Het leveren van groenten die geproduceerd werden met behulp van geïntegreerde teelttechnieken is ook voor de industriegroentetelers een must om hun concurrentiepositie te blijven verzekeren. Hierbij spelen waarschuwingsberichten van ziekten en plagen een essentiële rol. Via het demonstreren van het gebruik van vochtsensoren en via het verstrekken van informatie van weerstations e.d. zullen de telers aangeleerd worden om irrigatie uit te voeren op basis van objectieve metingen. Tevens zal dit gebeuren met betrekking tot innovatieve, efficiëntere irrigatietechnieken.

Praktische informatie ivm wateropvang en diverse mogelijkheden van wateropslag met vermelding van de kostprijs.

Deze brochure is een leidraad bij technische vragen met betrekking tot het installeren van een recirculatiesysteem met hergebruik van drainwater. Door efficiënter gebruik van water en meststoffen verlagen de kosten van de teelt.

Brochure met uitleg over de kleinschalige waterzuiveringssystemen gebruikt in de land- en tuinbouw.

Vanuit milieuoverwegingen wordt er op preibedrijven meer en meer overgegaan op gesloten systemen waarbij het water hergebruikt wordt. Hergebruik vereist grote aanpassingen om het water efficiënt te zuiveren. Een aantal jaar geleden zijn er diverse projecten opgestart om het afvalwater van prei te hergebruiken en te zuiveren.