Nu het weer zijn koers richting lente lijkt te hebben ingezet en de onbelichte vruchtgroenteteelten volop in productie zijn, is het zaak alert te zijn voor plaaginsecten die de teeltwissel hebben overleefd of de serre komen ingevlogen. Besteed hierbij bijzondere aandacht aan de schildwantsen (Pentatomidae), die met hun stekend-zuigende monddelen ernstige schade en verliezen kunnen veroorzaken in de fruit- en groenteteelt.
Let op voor de bruingemarmerde en zuidelijke groene schildwants
De mediterrane roofwants Nesidiocorus tenuis is ondertussen al berucht, maar waakzaamheid is ook geboden voor de bruingemarmerde schildwants Halyomorpha halys en de zuidelijke groene schildwants Nezara viridula. Het jaarrond telen, de klimaatsverandering en hun polyfage voedingswijze faciliteren de vestiging van deze insecten in Vlaanderen.
De bruingemarmerde schildwants Halyomorpha halys is iets minder bekend, maar zeker niet minder gevaarlijk. Dit insect komt oorspronkelijk uit Azië en heeft zich ondertussen al gevestigd in onze buurlanden. Het is een zeer polyfage wants en helaas ondertussen ook al heel resistent tegen de meeste beschikbare bestrijdingsmiddelen. Verwar dit insect echter niet met de iets minder hardnekkige, inheemse grauwe schildwants Rhaphigaster nebulosa (zie foto 1).
Foto 1: De inheemse grauwe schildwants Rhaphigaster nebulosa (links) en de bruingemarmerde schildwants Halyomorpha halys (rechts)
De inheemse grauwe schildwants Rhaphigaster nebulosa heeft een driehoekig hoofd, en zowel de membraanvleugels als zijn onderkant zijn bedekt met zwarte stipjes. De bruingemarmerde schildwants Halyomorpha halys heeft een rechthoekig hoofd, membraanvleugels met lange zwarte vlekken en een onderkant zonder stipjes.
De zuidelijke groene schildwants Nezara viridula is duidelijk aan een opmars bezig in onze streek (zie foto 2). Deze schildwants voedt zich met de bovengrondse plantendelen, waarbij de schade vooral zichtbaar is in de jonge, groeiende plantendelen zoals de scheuten en vruchten. Beschadigde scheuten verwelken vaak en sterven nadien af, terwijl de vruchten door de zuigwondjes onverkoopbaar worden.
Foto 2. De verschillende stadia van de zuidelijke groene schildwants Nezara viridula. “Bron: asb”
Vroegtijdig detecteren en signaleren is de belangrijkste maatregel
De genoemde schildwantsen veroorzaken in lage aantallen al ernstige schade waardoor detectie in een vroeg stadium van deze plaag des te belangrijker is. Een lichtpuntje op vlak van monitoring is dat ze goed zichtbaar zijn, in tegenstelling tot vele andere plaaginsecten. Ze komen in eerste instantie ook in een haard de kop opsteken, waardoor ze nog makkelijker te spotten vallen.
Er op tijd bij zijn is dermate cruciaal aangezien de meest effectieve techniek op dit moment nog de mechanische bestrijding is: de wantsen doodknijpen. Het gebruik van handschoenen tijdens deze taak is zeker aan te raden vanwege de stank die de beesten kunnen achterlaten op de vingers. Er bestaan een paar breedwerkende chemische bestrijdingsmiddelen die een werking hebben op deze wantsen, maar deze zijn in realiteit amper een optie vanwege hun toxiciteit voor nuttigen, mens en milieu.
Andere bestrijdingstechnieken zoals de nieuwste generatie biopesticiden, nieuwe natuurlijke vijanden, geurafstoting …zijn allemaal nog onderwerp van onderzoek met de ambitie om de beheersing van deze plaaginsecten efficiënter te kunnen aanpakken. Ondertussen doen we een oproep aan elke teler om alert te zijn voor deze schildwantsen en hun aanwezigheid te signaleren aan de voorlichter (biologische bestrijding) of IPM-contactpersoon bij één van de proefcentra.
Meer info?
Stefanie De Groote