Als gevolg van de klimaatverandering wordt de Vlaamse landbouw meer geconfronteerd met extreme weersomstandigheden. Al vier jaar op rij kregen we te maken met langdurig droge periodes, met een grote invloed op de opkomst, groei en uiteindelijke opbrengst van groenten. Regelmatig wordt irrigatie toegepast om het hoofd te bieden aan deze problemen. Irrigatie is echter geen oplossing voor de vele percelen waarop irrigatie niet mogelijk is. Het is bovendien niet altijd een bedrijfszekere oplossing bij een dreigend of acuut tekort aan beschikbaar water.

De basis van een goede waterhuishouding voor de plant is de bodem. Een goed bodembeheer zorgt voor een maximale waterbuffercapaciteit in de bodem. Daarnaast kan door aangepaste maatregelen en innovatieve producten meer weerstand opgebouwd worden via de bodem. Hierdoor wordt een voorsprong gerealiseerd die de gewasproductie veerkrachtiger maakt tegen droogte en hitte. Voor sommige gewassen zal deze extra ondersteuning in de eerste fase van de groeicyclus ervoor zorgen dat de gewassen de rest van het groeiseizoen zelfstandig verder kunnen.

Watervasthoudend vermogen in wortel

Om enkele maatregelen te onderzoeken op hun invloed op de vochtstatus en opbrengst, is er een proef aangelegd in wortel met verschillende manieren van voorbewerking, kerend (spitten) en niet-kerend (Lemken). Ook hebben we verschillende tijdstippen van ruggen trekken onderzocht, namelijk 2 weken voor zaai en direct voor zaai. Het tijdstip van ruggen trekken heeft grote invloed op de interne structuur en vochthuishouding. Vroeg ruggen trekken heeft het voordeel dat de bodem al wat kan bezakken en er door capillaire krachten voldoende vocht in de rug kan trekken. Dit komt de kieming en opkomst zeker ten goede. Als laatste hebben we in een deel van de proef mulching met stro toegepast. Doordat de wind en zon niet bij de bodem kunnen, remt mulching de verdamping waardoor de bodem vochtig blijft. Door de donkere en vochtige omstandigheden onder en in de mulchlaag wordt het bodemleven gestimuleerd. Zo verbetert de structuur en voedingstoestand van de bodem.

Dit jaar was niet ideaal om droogteproeven uit te voeren, vanwege de vele neerslag. Toch zijn er enkele interessante resultaten uitgekomen. De bodemvochtstalen lieten zien dat de objecten met mulch altijd een hoger bodemvochtgehalte hadden dan de objecten zonder mulch. Geen van de objecten kwam in een situatie waar de planten droogtestress ervaarden, waardoor het mulchen geen effect op de opbrengst had.

Ruggen trekken vlak voor zaai gaf een hogere opbrengst en meer vermarktbare wortels dan ruggen trekken 2 weken voor zaai. Een zeer waarschijnlijke oorzaak hiervan is de manier van zaaien. Er werden verschillende zaaimachines gebruikt voor de verschillende momenten van ruggen trekken (zie onderstaande foto).

Kerende grondbewerking had een hogere opbrengst dan niet-kerende grondbewerking. Een mogelijke verklaring is dat doordat de bodem dieper is losgewerkt, kan de wortel makkelijker naar beneden groeien dan bij niet-kerende grondbewerking. Niet-kerende grondbewerking is vermoedelijk minder geschikt voor de wortelteelt. Uit de proef bleek dat de combinatie van kerende grondbewerking en ruggen trekken vlak voor zaai resulteerde in een hoge opbrengst van 139 ton/ha.

Hulpstoffen en bodembedekking in uien

Verder werd een proef uitgevoerd in uien om de invloed van additieven te onderzoeken op de vochtstatus en opbrengst. Op een praktijkperceel werd verschillende toepassingen vergeleken zoals compost als mulchlaag, de super absorberende ‘ZEBA korrel’ en het gesteentemeel bentoniet, zowel de kleifractie als de gedroogde vorm. Deze laatste kan het waterindringend en -bergend vermogen van de bodem verhogen.

De bentoniet in gedroogde vorm was door zijn poederachtige vorm lastig toe te passen. Deze toepassing resulteerde in een kleiner gewasvolume, het gewas was minder uniform was en ook minder gezond. Aan het einde van de teelt ging het gewas ook eerder afrijpen. We vermoeden dat dit niet te maken heeft met de bentoniet, maar eerder met structuurschade op het perceel. Bentoniet in de vorm van een kleifractie leek een positief effect te hebben, dit gewas bleef langer vitaal. Bij de opbrengstmeting had de ZEBA-korrel algemeen een hogere opbrengst. Volgend jaar zal een gelijkaardige proef aangelegd worden om dit te bevestigen.

Meer info?

Anne Waverijn

In samenwerking met

Met de steun van